Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 2024 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde

AK Parti Kocaeli Milletvekili Sami Çakır, “Ülkemizin global ve lojistik üs merkezi olması, ticaret ve ulaşım yollarında kelam sahibi olması istikametindeki maksadımıza Bakanlık çalışmalarınızın uğraşıyla ulaşacağımıza inanıyoruz.” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 2024 yılı bütçesinin görüşmelerinde milletvekilleri kelam aldı.

CHP Sivas Milletvekili Ulaş Karasu, Sayıştayın raporları üzerinden yaptığı değerlendirmede, Türkiye genelinde 210 sabit, 5 motosiklet, 74 gezici ve 13 gezici traktör istasyonu olmak üzere 302 araç muayene istasyonunun bulunduğunu, bunların kontrolünden ise yalnızca 14 işçinin sorumlu olduğunu söyledi. Bu 14 çalışanla aktif kontrolün nasıl mümkün olduğunu soran Karasu, bu 14 kişinin 2019 yılında 9, 2020 yılında 8, 2021 yılında 45 araç muayene istasyonunda kontrol yapabildiğini anlattı.

Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğünün uhdesindeki gemi geri dönüşüm süreçlerine yönelik incelemelerde gemi söküm yetki dokümanı verilen firmalarla ilgili yetki dokümanları verildikten sonra rastgele bir orta denetim ve kontrol düzeneğinin işletilmediğini ileri süren Karasu, Sayıştay raporuna nazaran etraf ve halk sıhhati açısından çok önemli riskleri barındıran gemi sökümü, geri dönüşümü alanında neredeyse hiçbir kamusal kontrolün bulunmadığını tez etti.

Karasu, Sayıştayın raporunda kamu-özel işbirliği projelerinin kamuya gelir kaybı yoluyla yüklediği maliyete dikkat çekildiğini ileri sürerek, “‘Milletin cebinden tek kuruş çıkmıyor.’ diyerek savunduğunuz yap-işlet-devret, yap-kirala-devret gibisi projeler için ödenen fiyatlar da bütçede kara delik olma yolunda ilerliyor. Karayolları bütçesinde yap-işlet-devret modeliyle yaptırılan otoyol ve köprüler, Bakanlığınız bütçesinden Avrasya Tüneli’nin trafik garantileriyle yaptırılan hizmet meblağının toplamı 2023 yılında 100 milyar TL’yi bulacak. Bu türlü bir şey olamaz. Bu projeler için 2024 yılı bütçesinden 162 milyar, 2025 yılı bütçesinden 240,8 milyar ve 2026 yılı bütçesinden ise şimdiden 270 milyar lira ödeneceği varsayım ediliyor.” sözlerini kullandı.

HEDEP Şırnak Milletvekili Mehmet Zeki İrmez, bütçede yer alan tüm harcama kalemlerinin eşit ve adil paylaşılıp dağıtılmasını, ulaşım ve altyapıyla ilgili tüm problemlerin gerçek ve samimi yaklaşımla çözülmesini temenni ettiklerini söyledi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının da başka tüm bakanlıklar üzere hayırla anıldığını düşünmediğini zira Bakanlığın başarılarıyla değil başarısızlıklarıyla, tahlilleriyle değil yarattığı sıkıntılarla anıldığını ve anımsandığını öne süren İrmez, şunları lisana getirdi:

“Nedir başarısızlıkları? Zelzelede çöken yollar, limanlarda yakalanan uyuşturucular, rant Kanal İstanbul Projesi, ulaşım yatırımlarında bölgesel eşitsizlikler, artırımlarla seyahat özgürlüğünün kısıtlanması, Trabzon’da günde 145 uçak varken bizim bölgemize bunun reva görülmemesi, Sayıştay raporlarında Bakanlığın neredeyse es geçilmesi, internet özgürlüğünün yok sayılması ve altyapı çalışmalarına gelince yatırımların ‘Kürdistan’ coğrafyasında durma noktasına gelmesi, Bakanlıkta çalışan işçilerin problemleri, soy-işlet-devret kurmacası, geçiş garantili köprüler, otoyollar, havalimanlarının peşkeş çekilmesi ve daha sayamayacağım bir yığın yutturmaca, Türkiye Yüzyılı hayalleri, bilmem ne.”

Cudi ya da Gabar Dağı’na güvenlik gerekçesiyle düzgün yollar yapıldığını fakat vatandaşların kullanamadığını argüman eden İrmez, konuşmasında da vakit zaman “Kürt vilayetleri ve Kürdistan” sözlerini kullandı.

“Bölücülük faaliyetidir”

Komisyon Lideri Mehmet Muş, AK Parti milletvekillerinin de reaksiyon gösterdiği konuşmanın akabinde, İrmez’in Türkiye’nin, ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğüne işaret eden Anayasa’nın 3. hususunu ihlal ettiğini belirterek, şöyle konuştu:

“Türkiye’nin bir bölgesini Kürdistan diye tanımlıyorsunuz. Bunu şuurlu yaptığınızı düşünüyorum. Daima bunu yapıyorsunuz. Başka milletvekilleriniz de yapıyor bunu. Türkiye’nin bir bölgesini, farklı bir tanımlamanın içine sokup devir dönem dünyada yayımlanan haritalarla örtüştürmeye çalışıyorsunuz. Bu, bölücülük faaliyetidir, buna müsaade vermeyeceğiz. Bunu bilesiniz. Bunu yaptığınız surece ben de bu husustaki tonumu yükselteceğim, bilesiniz. Israrla ikazlarıma karşın bunu sürdürüyorsunuz. Bu, türel olarak sakıncalıdır. Bunu yapmanızın gerisindeki sebep, Türkiye’nin bir bölgesini, Türkiye’den koparmaya yönelik faaliyetleri desteklemektir. Bir milletvekilinin bunu yapması kabahattir. Bu türlü bir hedefe takviye verecek kelam, dayanak verecek atıf yapmak, milletvekili yeminiyle de milletvekilinin misyonuyla de uyuşmaz. Münasebetiyle Türkiye, bölücü terör örgütüyle çaba etmektedir. Terör örgütünün gayesine yönelik atıfları yapmanız terör örgütü propagandasıdır.”

Milletvekillerinin, Türkiye’nin 81 vilayetiyle alakalı konuşabileceğini ve istediği eleştiriyi yapabileceğini vurgulayan Muş, barajların ve yolların güvenliğe katkısının da olabileceğini belirterek, bunun bir milletvekilini ve kümesini neden rahatsız ettiğini sordu. Muş, yapılan yolları vatandaşların da kullanabileceğini lisana getirdi.

HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, bugüne kadarki müzakerelerde bu kavramları ne gayeyle kullandıklarını söz ettiklerini belirterek, “Kürdistan” sözcüğünün bir coğrafyayı işaret ettiğini ve tarihî bir tarif olduğunu savundu. Anayasa’nın 3. hususunun ihlal edilmesinin de kelam konusu olmadığını öne süren Temelli, bir suçlama yapıldığını lakin bu suçlamayı kabul etmediklerini söyledi.

“Ayrılan bütçe, vizyona uygun hisse olmamıştır”

İYİ Parti İstanbul Milletvekili Ersin Beyaz, Türkiye’nin potansiyeli ve jeostratejik pozisyonuyla küresel ticarette daha büyük roller almasının değerli ve gerekli olduğunu belirterek, bunun için de hem kara yolunda hem de demir yolunda bilhassa nakliyecilik alanında ulaşım koridorlarına gereksinim bulunduğunu kaydetti.

Taşımacılık ve ulaşım güzergahlarını uygun belirleyen bir ülkenin, taşıma çeşitleri ortasında geçişleri ve transferi da kolaylaştırarak iktisadın randımanını de artırabileceğini anlatan Beyaz, “Ülkelerin kalkınması için ulaştırma sistemi hayati kıymete sahiptir lakin geldiğimiz noktada yüzde 3,35 oranında ayrılan bütçe, bu vizyona uygun bir hisse olmamıştır.” dedi.

Beyaz, yap-işlet-devret modeli yolcu garantili yollar, havaalanları, geçiş garantili köprülerle milletin geleceğinin ipotek altına alındığını öne sürdü.

AK Parti iktidarının bu gidişle ülkeyi ve milleti borç batağında yeni bir “Düyun-ı Umumiye” sürecine sokacağını savunan Beyaz, “Her keresinde yerlilik ve ulusallıktan bahseden iktidar kanadı, ulaşım ve altyapı alanındaki uygulamaları, istisna kamu alımları, aklın mantığın almadığı garanti ödemeleriyle ülkeyi borç batağına sürüklemektedir. Buradan kelamda yerli ve ulusal iktidarımıza sesleniyorum: Ülkemize ve milletimize bu berbatlığı yapmaya hakkınız yoktur.” diye konuştu.

Saadet Partisi Kayseri Milletvekili Mahmut Arıkan, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının, en yüksek bütçeli bakanlıklar ortasında 5. sırada yer aldığına işaret ederek, bunun altyapı yatırımları gerçekleştiren bir bakanlık olmasından kaynaklandığını söyledi.

Arıkan, kamu-özel işbirliği ve yap-işlet-devret modeliyle yapılan projeleri eleştirerek, “Şu anki ekonomik ıstırapların sebepleri haline geldiler ve gelecek yılların bütçe planlarının kara deliği haline dönüşecekler.” diye konuştu.

Millete, memlekete yararlı bütün yatırımlardan ötürü Bakanlığı tebrik ettiğini lisana getiren Arıkan, “Bütçe hakkı anayasal bir haktır. Biz, yol yapılmasına, köprü yapılmasına asla karşı değiliz. Bunlar yapılırken stratejik kusurların yapılmasına, tabiatın katledilmesine, çok rahat ucuza yapılabilecekken devasa bütçelerin ayrılmasına karşıyız. Biz, bu bütçeye karşı değiliz ama öngörüsüzce hazırlanmış harcama siyasetlerine karşıyız. Bunlar çözüldüğünde ortada bir sorun kalmayacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

“Türkiye, bölücü terörün kökünü kazıyacaktır”

MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, kurulun, bölücülüğün meydan okuma yeri olmadığını belirterek, şunları söyledi:

“Türkiye Cumhuriyetinin hudutları ve bütünlüğü içinde Kürdistan diye bir yer yoktur. Kürdistan deyip Şırnak vilayetini örnek vermek düpedüz bölücülüktür. Divanın tekraren uyarmasına karşın tıpkı şeylerde ısrar yeterli niyet değildir. Türkiye husumetini, Türk-Kürt düşmanlığını bu biçim telaffuzlar üzerinden dışa vurmak beyhude gayrettir. Ne olursa olsun ülkemizin her yerinde her vatandaşımızın kamu hizmetlerine erişimini sağlamak için kimileri istemese de Türkiye, bölücü terörün kökünü kazıyacaktır. Bizim için vatan toprakları üzerinde bin yıllık tarih seyahatini yapan Türk vatandaşları, Türk milletinin eşit ve onurlu üyesidir ve etnik köken, lisan ve din üzere farklılıklara bakılmaksızın Türk milleti paydasında birleşmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bir bütündür. Bu tarihi, siyasi ve tüzel gerçekler karşısında belirtilen telaffuz ve harekete tevessül edilmesi ise felakettir. Failleri Anayasa kabahati işlemekte, birebir vakitte ulusal birliğimizi dinamitlemektedir.”

Ulaştırma dalının, ulaşım ve irtibat teknolojilerinde yaşanan gelişmelerle birlikte giderek artan formda stratejik bir bölüm olarak dünyanın ve Türkiye’nin gündeminde üst sıralarda yer aldığını vurgulayan Aksu, ulaştırma sistemleri ve hizmetlerinin, çağdaş iktisatların ve toplumsal gelişmenin temel ögesi olduğunu lisana getirdi.

Aksu, ulaştırma yatırımlarının, vatandaşın hayat kalitesinin ve konforunun yükseltilmesine katkı sağladığını belirterek, “Ulaştırma siyasetimizin aslı teknolojik yeniliklere sahip, rekabeti tesis edecek, endüstriyi yönlendirecek, ulusal menfaatlerimizi kollayacak, ekonomik ve toplumsal kalkınmaya takviye olacak, vatandaşlarımızın refah seviyesini yükseltecek ve kullanıcıların memnuniyetini sağlayacak, memleketler arası ulaşım koridorlarıyla bütünleşen yaygın, süratli, inançlı ve düşük maliyetli bir sistemin tesis edilmesidir. Bunun yanı sıra uzay ve telekomünikasyon yatırımlarıyla ülkemizi çağın ilerisine taşımak, bölgedeki stratejik ve lojistik hakimiyetimizi artıracaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

AK Parti Kocaeli Milletvekili Samir Çakır, ulaştırmayı tarihin her devrinde toplumsal, kültürel ve ekonomik tüm faaliyetlerin her kademesinde katkısı bulunan, öbür dallardan bağımsız kıymetlendirme imkanı olmayan bir hizmet alanı görme mecburiyetinin, bu alana yapılan yatırımları ve yatırımların getirisini-götürüsünü her daim göz önünde bulundurmayı mecbur kıldığını söyledi.

Üst iktisada sahip, vatandaşının müreffeh bir ömür standardının şartlarını yerine getirmeyi prensip edinen her iktidarın, buna katkı sağlayacak ulaştırma, konfor, hız, fiyat-kalite gerçekleşmesine odaklanacağı konusunun bir mecburilik olduğunu belirten Çakır, dünyanın da ulaşımda da irtibatta de inanılmaz bir yarış sahnesi haline geldiğini lisana getirdi.

Çakır, yarım kalmış yatırım ve projelerin gözden geçirilerek yarar maliyet çerçevesinde hayata geçirilmesinin son derece kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Ülkemizin global ve lojistik üs merkezi olması, ticaret ve ulaşım yollarında kelam sahibi olması istikametindeki amacımıza Bakanlık çalışmalarınızın uğraşıyla ulaşacağımıza inanıyoruz.” diye konuştu.