Tarım Girdi Fiyat Endeksi Eylül Ayında Yüksek Düzeyde Devam Etti

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Kurulu (ATAK) İdare Konseyi Lideri Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) kıymetlendirdi. Tarım-GFE’nin aylık yüzde 2,63 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu sayı, endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren Eylül ayları ortalamasının 1,7 katı olarak ilan edilmiştir” dedi.

Tarım-GFE’nin Eylül ayında yıllık yüzde 40,97 ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Bu yıllık sayı, geçen yılki yüzde 135,06 seviyesinin üçte biri civarındadır. İlan edilen yıllık sayının yüzde 32,24 olan ortalamaya yakın olması, gelecekteki düşüş beklentilerini törpülemektedir. Genel olarak baktığımızda, Eylül ayı için açıklanan ziraî girdi maliyetleri enflasyonu, aylık olarak ortalamalarda seyrederken yıllık olarak ise 2022 yılından sonraki en yüksek seviyede kalmaya devam etti” değerlendirmesinde bulundu.

“Veterinerlik hizmeti yükseldi”

Eylül ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 2,36 ve yıllıkta ise yüzde 35,80’lik artış ilan edildiğini kaydeden Ali Çandır, bu sayıların Eylül ayları itibariyle 2022 yılından sonraki en yüksek bedeller olduğuna dikkat çekti. Aylıkta tohumda yüzde 7,75, güçte yüzde 4,24, gübrede yüzde 3,21, ilaçta yüzde 1,24, veteriner hizmetlerinde yüzde 2,68, yemde yüzde 0,91 ve öteki kalemlerde ise yüzde 2,10 artış olduğunu belirten Çandır; yıllıkta ise tohumda yüzde 45,15, güçte yüzde 39,74, gübrede yüzde 14,35, ilaçta yüzde 27,16, veteriner hizmetlerinde yüzde 106,79, yemde yüzde 26,44 ve öbür kalemlerde ise yüzde 88,41’lik artışa dikkat çekti.

Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 4,31, yıllık yüzde 81,65 artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Eylül ayında da Temmuz’da olduğu üzere Tarım-GFE alt kalemlerinde sıra dışı sayılar gözlenmiştir. Bunların en dikkat çekicisi tohum, veterinerlik ve ziraî yatırımda kullanılan mal ve hizmetler kalemleri olmuştur. Tohumda ve güçte 2022 yılından sonraki en yüksek, yatırımda kullanılan mal ve hizmetlerde ise rekor düzeyler ilan edilmiştir. Yıllık sayılarda da misal bir eğilim kelam konusu olmuş ve veterinerlik rekor kırmıştır” değerlendirmesinde bulundu.

“Tarım eserleri fiyatı girdi maliyetleri üzerinde arttı”

TÜİK’in Eylül ayı ziraî üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’yi aylık yüzde 4,47, yıllık yüzde 71,96 ilan ettiğini hatırlatan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Mayıs ve Haziran aylarında aylık ve yıllık seviyede Tarım-GFE, Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine dönmüştü. Eylül ayında bu durum aylıkta ve yıllıkta yine üretici lehine dönmüş, yani ziraî eser fiyatları, girdi maliyetlerinin üzerinde artmıştır. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kısmın birikmiş ziyanlarının azalmasına katkı sağlayacaktır” diye konuştu.

Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarımı dolaylı olarak etkilediğini söyleyen Çandır, yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Eylül’de aylık yüzde 0,59 azaldığını ve yıllıkta yüzde 57,25 arttığını belirtti. Yurt içi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin aylıkta yüzde 3,40 ve yıllıkta yüzde 47,44 arttığını belirten Çandır, “Üretici seviyesindeki besin kalemi ise aylık yüzde 4,92 ve yıllık ise yüzde 65,30 artmıştı. Bu durum Eylül ayında da tarıma dayalı imalatta yüksek enflasyonun devam ettiğini göstermektedir” dedi.

Eylül ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 4,75, yıllık ise yüzde 61,53 arttığına işaret eden Ali Çandır, “Tüketici taraftaki besin enflasyonu ise Eylül ayında aylık yüzde 3,32 ve yıllık yüzde 75,14 olarak ilan edilmişti. İşlenmemiş besin enflasyonu Eylül’de aylık yüzde 2,39 ve yıllık yüzde 96,17 seviyesinde ilan edilmişti. Yaş meyve zerzevat enflasyonu aylık yüzde 0,23 ve yıllık 102,46 artış olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu sayılar; üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını, Eylül ayı itibariyle tüketiciye yansıtamadığını göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu. – ANTALYA