Petrol fiyatlarının istikametini Suudi Arabistan’ın arz kararı belirleyecek

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin arz kesintilerine ek olarak, Suudi Arabistan’ın istekli olarak uyguladığı günlük 1 milyon varillik üretim kesintisinin akıbetinin petrol fiyatlarının gidişatına taraf vermesi bekleniyor.

Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülkenin güç ve petrol bakanları piyasa şartlarını pahalandırmak ve üretim siyasetlerini gözden geçirmek üzere pazar günü Avusturya’nın başşehri Viyana’da bir ortaya gelecek.

Piyasalar toplantıda, Suudi Arabistan’ın temmuzdan bu yana istekli olarak uyguladığı günlük 1 milyon varillik ek üretim kesintisine 2024’te de devam edip etmeyeceği sorusunun karşılığını arayacak.

2024’ün genelinde daha istikrarlı bir piyasa bekleniyor

Suudi Arabistan ve Rusya’nın başı çektiği üretici ülkeler, her ne kadar üretim düzeylerine ait kararları piyasaları sağlıklı bir istikrarda tutmak için aldıklarını söyleseler de arz kesintileri ülkelerin petrol fiyatlarını istenilen düzeyde tutma ve böylelikle gelirlerini muhafaza emelini da taşıyor.

Petrol fiyatları, geçen hafta, piyasalarda oluşan zayıf talep ve arz fazlası kaygılarıyla son 4 ayın en düşük düzeylerini gördü. Brent petrolün varil fiyatı 76,60 dolara, WTI ham petrolün varil fiyatı ise 72,17 dolara kadar geriledi.

Uluslararası Güç Ajansının son yayımlanan petrol piyasası raporuna nazaran, global petrol talebinin gelecek yılın birinci çeyreğinde günlük ortalama 101,5 milyon varile ulaşması bekleniyor. Birebir periyotta, OPEC+ kümesinin mevcut mutabakatı dikkate alındığında, global petrol arzının günlük ortalama 102,8 milyon varil olacağı öngörülüyor. Bu, üretim kesintilerine karşın günlük yaklaşık 1,3 milyon varillik arz fazlasına işaret ediyor.

İkinci ve üçüncü çeyrekte arz fazlasının kademeli olarak azalacağını, son çeyrekte ise arzın talebin bir ölçü gerisinde kalacağını öngören rapora nazaran, 2024’ün tamamı için talebin günlük ortalama 102,9 milyon varil, arzın günlük ortalama 103,4 milyon varil olacağı varsayım ediliyor. Böylelikle, gelecek yıl için günlük ortalama 500 bin varil arz fazlası bekleniyor.

OPEC’in ekim ayına ait aylık petrol piyasası raporuna nazaran de global petrol talebinin gelecek yılın birinci çeyreğinde günlük ortalama 103,6 milyon varil olacağı hesaplanıyor. OPEC, global petrol arzının ekimde günlük ortalama 101,6 milyon varil olarak açıklamıştı.

Norveç merkezli bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy’e nazaran, Suudi Arabistan’ın üretim kesintisini sonlandırması durumunda, gelecek yılın birinci çeyreğinde arz tarafında artış gözlenecek ve piyasalar dengelenecek. Yılın ikinci çeyreğinde ise piyasalar günlük 600 bin varili aşan arz fazlası ile karşı karşıya kalacak. Bu yılki günlük ortalama 1,2 milyon varillik arz açığı göz önüne alındığında, petrol piyasasının gelecek yıl nispeten istikrarda olacağı varsayım ediliyor.

“Petrol fiyatlarındaki düşüş, toplantıdan çıkacak karara ait fikir verebilir”

Rystad Energy Kıdemli Lider Yardımcısı Jorge Leon, AA muhabirine, piyasaların Suudi Arabistan’ın temmuzdan bu yana uyguladığı günlük 1 milyon varillik istekli üretim kesintisi kararının akıbetini yakından takip ettiğini söyledi.

Leon, Suudi Arabistan’ın üretimi sonlandırarak fiyatları yüksek tutmaya çalıştığını, uyguladığı sıkı petrol arzı siyasetiyle global pazardaki hissesini da azalttığını kaydetti.

Petrol fiyatlarının son haftalarda önemli bir düşüş trendinde olduğuna dikkati çeken Leon, “Bilindiği üzere Suudi Arabistan fiyatların varil başına en az 80 dolar olmasını istiyor, bu son düşüş ise OPEC+ kümesi toplantısından çıkacak karara ait fikir verebilir.” dedi.

Leon, Suudi Arabistan’ın günlük 1 milyon varillik üretim kesintisini birinci olarak hazirandaki OPEC+ kümesi toplantısında duyurduğunu, kelam konusu arz kesintisini evvel eylül, daha sonra yıl sonuna kadar uzattığını anımsatarak, şunları kaydetti:

“Piyasalar Suudi Arabistan’ın vereceği karara odaklanmış durumda. Ülke bu kesintileri 2024’e uzatabilir, kademeli olarak azaltabilir yahut 2023 sonu prestijiyle büsbütün son verebilir. Ne istikamette olursa olsun, Suudi Arabistan’ın kararının petrol piyasaları ve bilhassa de gelecek yılın petrol fiyatlarında değerli tesirleri olacak.”

Olası senaryolar ve 2024 petrol fiyatlarına etkisi

Suudi Arabistan’ın üretim siyasetine ait mümkün kararları ve bunların petrol fiyatlarına tesirlerine ait beş farklı senaryo üzerinde çalıştıklarını belirten Leon, şu tabirleri kullandı:

“Suudi Arabistan’ın istekli üretim kesintisine 2024’te devam etmeyeceğini varsaydığımız senaryoda, piyasadaki düşüş eğiliminin devam edeceği ve petrol fiyatlarının gelecek yıl varil başına ortalama 80 doların biraz üzerinde olacağı öngörülüyor. Kesintilerin Nisan 2024’e kadar uzatıldığı ve daha sonra Ağustos 2024’e kadar kademeli olarak azaltıldığı tam zıddı bir senaryoda ise petrol fiyatlarının gelecek yıl varil başına ortalama 96 dolar olacağı hesaplanıyor.”

Leon, “Gelecek yıl ortalama petrol fiyatlarının, üretim kesintisinin çok süratli bir halde azaltılarak Nisan 2024’e kadar büsbütün sonlandırıldığı senaryoya nazaran 84 dolar, Haziran 2024’e kadar kademeli olarak azaltıldığı senaryoya nazaran 87 dolar, Ocak ve Şubat 2024’e kadar uzatıldıktan sonra Temmuz 2024’e kadar kademeli olarak azaltıldığı senaryoya nazaran ise 92 dolar olması bekleniyor.” diye konuştu.

Uluslararası Para Fonu’nun son kestirimine nazaran, Suudi Arabistan için tercih edilir petrol fiyatının varil başına 86 dolar olduğuna dikkati çeken Leon, ülkenin bu fiyat düzeyine ulaşmak için en azından Haziran 2024’e kadar pazar hissesinden feragat etmeyi göze alacağını da kelamlarına ekledi.