Karbon piyasası Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecinde kilit rol oynayacak

Türkiye’nin sera gazı emisyonlarını azaltma siyasetinde kilit ehemmiyete sahip olan karbon piyasası, emisyon azaltımı karşılığında kazanılan karbon kredilerinin el değiştirmesini sağlayacak.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sera gazı emisyonlarının uygun maliyetli ve ekonomik açıdan verimli formda azaltılmasını teşvik etmeyi amaçlayan Karbon Piyasalarının İşletilmesine Ait Yönetmelik Taslağı’nı kamuoyu görüşüne açtı.

Yönetmelik taslağı, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında tahsisatların (sera gazı emisyon izni) dağıtımına ve alım-satımına yönelik karbon piyasalarının kurulması ve işletilmesini düzenleyen metot ve temelleri belirliyor.

Bu kapsamda, memleketler arası seviyede kıymetli bir pazar haline gelen karbon ticareti, sera gazlarının denetim altında tutulmasında tesirli bir araç olmanın yanı sıra ülkelerin sürdürülebilir kalkınmalarını destekleyen değerli bir finansman ögesi olarak da öne çıkıyor.

Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) Lideri Ufuk Şentürk, AA muhabirine, EPDK’nin karbon piyasalarının işletilmesine ait yayımladığı yönetmelik taslağına yönelik değerlendirmelerde bulundu.

Şentürk, Türkiye’nin yeşil iktisada hakikat ilerleyişinde, karbon piyasalarının kilit rol oynadığını tabir ederek “Karbon piyasaları, karbon emisyonu azaltımı karşılığında kazanılan karbon kredilerinin el değiştirdiği piyasalardır. EPDK’nin yayımladığı bu yönetmelik taslağı da karbon piyasalarının kuruluş ve nasıl işleyeceğine dair düzenlemeler içererek sera gazı emisyonlarının ekonomik açıdan verimli bir formda azaltılmasını teşvik etmeyi amaçlıyor.” dedi.

Zorunlu karbon piyasasına geçişteki en değerli ölçütün daha çok Avrupa Birliği (AB) kriterleriyle ilgili olduğunu vurgulayan Şentürk, “AB üye ülkelerinde mecburî karbon piyasasında yüksek karbon çıkışı olan kesimlerin karbon azaltımları için bir azaltma maksadı belirlenir ve o tarihte bu belirlenen karbon oranının azalmış olması beklenir. Belirlenen gayeden daha fazla ve daha az karbon salımı yapan kurumlar ortasında al sat süreci başlar. Bu manada karbon ticareti vasıtasıyla bir piyasa oluşur. Alışılmış, bir de her salınmış karbon ünitesi için aşikâr bir ölçü bedel ödenir ve kurumlar bu bedelden kaçınmak için karbon salımlarını azaltıcı faaliyetlerde bulunurlar.” diye konuştu.

Şentürk, karbon salımını azaltmak için öncelikle salınan kimyasal gaz ölçülerinin azaltılması ve bu azaltım için de işletmelere çeşitli teşvikler ile finansal dayanaklar sağlanması gerektiği görüşünün uzun vakittir dalın gayeleri ortasında yer aldığını belirterek şöyle devam etti:

“Geçtiğimiz yıllarda yürürlüğe giren ve şirketlerin elektrik kullanımlarının yeşil güçten sağlandığını belgeleyen ‘Yeşil Güç Sertifikası’ üzere bu taslağın da iklim değişikliği ile uğraş konusunda değerli bir adım olduğunu düşünüyoruz. Bu yönetmelik taslağının kesinlikle ki olumlu ve olumsuz istikametleri olacaktır. Bu piyasaya dahil olarak gereklilikler yerine getirilirken dünya standartlarından geri kalınmaması, yenilenebilir gücün daha faal kullanılması ve yerli üretim teknolojilerine daha tartı verilmesi amaçlanmaktadır. Aksilikleri sıralamak çok öngörülebilir olmasa da güç fiyatlarındaki artışın azaltılmasına katkıda bulunacağını öngörüyor ve piyasaları olumlu istikamette etkileyeceğini düşünüyoruz. Bu nedenle altyapının oluşturulabilmesi açısından olumlu bir adım olarak nitelendiriyoruz.”

Karbon ticareti değer kazanacak

Aksa Elektrik Genel Müdürü Murat Kirazlı da kelam konusu yönetmeliğin, sonda karbon düzenlemesinin uygulamaya girmesi sonrasında ülke ihracatçılarının üzerinde oluşacak karbon vergisini Güç Piyasaları İşletme AŞ’ta (EPİAŞ) kurulacak ETS piyasasında yönetme imkanını sağlayacağını söyledi.

Kirazlı, karbon piyasasının kurulmasının, ülkenin 2053 net sıfır emisyon amacına ulaşmasında en kıymetli dönüm noktalarından biri olacağını kaydetti.

Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon amacına ilerlerken toplam yenilenebilir güç kapasitesinin artırılması ve yatırımlara katkı sağlamak amacıyla yeşil güç projelerine olan yatırımların artacağına dikkati çeken Kirazlı, “Türkiye’de yenilenebilir güç sertifikası satışının, artan talep ve karbon emisyonu ile birlikte önümüzdeki yıllarda daha yüksek olacağını öngörmekteyiz.” değerlendirmesinde bulundu.

???????Türkiye’nin gelişen endüstrisi ve bununla birlikte artan elektrik talebiyle birlikte yenilenebilir güce eskisinden daha da fazla muhtaçlık olacağının altını çizen Kirazlı, kelamlarını şöyle bitirdi:

“Yenilenebilir güç yatırımları için depolamanın adeta bir ön şart haline gelmesinin Türkiye’deki batarya ekosistemi üzerinde önemli tesirleri olacak. Bu durum Türkiye’deki batarya endüstrisi açısından da önemli bir fırsat sunacak. Tahminen de Avrupa’nın en büyük batarya talebiyle karşılaşabiliriz. Bu fırsat beraberinde yüksek üretim hacmi ve yüksek karbon emisyonunu beraberinde getireceği için bu noktada karbon ticareti de ehemmiyet kazanacaktır. Önümüzdeki devirlerde de şirketler, iklim krizinin ve emisyon oranlarının global gündemde ön planda olduğu mevcut konjonktürde, karbon ticareti konusunda daha faal olma gayretinde olacaklardır.”