HEDEP Milletvekili Sezai Temelli: Kamu-özel iş birliği projeleri büyük maliyetlere yol açıyor

HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerinde; “Sadece 2017 -2023 yılları ortasında kamu-özel iş birliği projelerinden ötürü 16 milyar, neredeyse 17 milyar dolar harcanmış. Kamu-özel iş birliği projelendirmesi, hele hele altyapı, ulaşım üzere bölümlerde iki türlü büyük maliyet yaratıyor. Bir; finansal maliyet, her yıl bu bu türlü katlanarak gidecek zira ipin ucu kaçmış. İkincisi toplumsal maliyet. Aile başına senede 125 dolar köprülere para veriyoruz biz geçsek de geçmesek de. Zira yanlış projelendirmişsiniz ve yolların birden fazla da boş. Bu kamu-özel iş birliği üzerinden projelendirmeye devam ettiğiniz sürece bu maliyetler, hem finansal maliyetler hem toplumsal maliyetler derinleşecek” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve bağlı kuruluşların 2024 yılı bütçe teklifi, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülüyor. Komitede kelam alan HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, şunları söyledi:

“PROJELERİN BİRÇOKLARINDA TOPLUMSAL PROGRAM DEĞİL, SERMAYENİN KARLILIĞI ÖNCELİKLE ELE ALINMIŞ”

“Bütün o gösterdiğiniz, yaptığınız şeyler, içinde çok hoş şeyler de var ancak nasıl yapıldığı yaptığınız şey kadar kıymetli. 250 milyar dolar harcamışsınız; AKP iktidara geldiği yirmi yıl boyunca özelleştirme, dış kaynak, dış kaynağın içinde borçlanması, sabit sermaye yatırımları, hepsi yaklaşık 750 milyar dolardır. Bu 750 milyar doların 250 milyar dolarını siz kullanmışsınız Ulaştırma Bakanlığı ve bunları yapmışsınız. Fakat bunun bir finansal maliyeti var ve bu finansal maliyet o kadar önemli bir finansal maliyet ki ekonomi krizlerden çıkamıyor, vakit zaman nefes alıyor, tekrar krize sürükleniyor ve bunun en değerli sebebi yanlış yatırım programları ve projeleri zira bir kamu projesinin en değerli sıkıntısı yarar maliyet tahlillerini bir toplumsal program çerçevesinde üretmesinden geçerken yapılan projelerin birçoklarında toplumsal program değil, sermayenin karlılığı öncelikle ele alınmış, değerlendirilmiş. ve inanılmaz maliyetler ortaya çıkmış.

“2017-2023 YILLARI ORTASINDA KAMU-ÖZEL İŞ BİRLİĞİ PROJELERİNDEN ÖTÜRÜ 16 MİLYAR, NEREDEYSE 17 MİLYAR DOLAR HARCANMIŞ”

Sadece 2017 -2023 yılları ortasında kamu-özel iş birliği projelerinden ötürü 16 milyar, neredeyse 17 milyar dolar harcanmış. Artık, bu projelendirme, kamu-özel iş birliği projelendirmesi, hele hele altyapı, ulaşım üzere dallarda iki türlü büyük maliyet yaratıyor. Bir, finansal maliyet, bu türlü devam edecek, her yıl bu bu türlü katlanarak gidecek zira ipin ucu kaçmış. İkincisi toplumsal maliyet. Finansal maliyet kısmının yıkıcılığını daima birlikte yaşıyoruz. Aile başına senede 125 dolar köprülere para veriyoruz biz geçsek de geçmesek de. Kimse geçmez fakat aile başı 125 dolar ödüyoruz. Zira yanlış projelendirmişsiniz ve yolların birden fazla da boş. Bu kamu-özel iş birliği üzerinden projelendirmeye devam ettiğiniz sürece bu maliyetler, hem finansal maliyetler hem toplumsal maliyetler derinleşecek.

“KAMU AKLINDAN MAHRUM PROJELENDİRMEYLE BİR DEVLET YÖNETİLEBİLİR Mİ?”

İstanbul Havalimanı’nın performansını yolcu sayısıyla, uçuş sayısıyla, birçok şeyle gösteriyorsunuz. Pekala, aklınıza hiç ekolojik yıkım konusu geliyor mu? Ulaştırma Bakanlığı yol, köprü, havaalanı, onu bunu yaparken o denli bir ekolojik tahribat yarattı ki toplumsal finansal maliyetin yanına bir de ekolojik maliyeti ekleyin. Bu yıkımları telafi etmek çok da mümkün değil. Halbuki Yeşilköy Havalimanı’na tıpkı Sabiha Gökçen’deki üzere bir ek pist yapsaydınız aslında tıpkı performansı yakalıyordunuz. Yani dünyanın zenginlerini Uzak Doğu’ya taşımak için, dünyanın zenginlerini Latin Amerika’ya taşımak için çok da sefer yapmamıza gerek yok. Bir optimalite var, bir ölçek problemi var, kamu aklı var. Kamu aklından mahrum projelendirmeyle bir devlet yönetilebilir mi? Yönetilemediği için İstanbul bu maliyetlere katlanıyor.”