NASA’nın en itibarlı araştırma merkezlerinden biri olan Jet İtki Laboratuvarı (JPL), bir kere daha önemli bir işten çıkarma dalgasıyla karşı karşıya.
Laboratuvarın yöneticisi Dave Gallagher, 13 Ekim’de yaptığı açıklamada 550 çalışanın daha işten çıkarılacağını duyurdu.
NASA’DA NELER OLUYOR?
Gallagher, kurumun web sitesinde yayımladığı açıklamada bu süreci “yeniden yapılanma ve takım düzenlemesi” olarak tanımladı:
“Gelecekteki başarımızı garanti altına almak için organizasyonumuzu tekrar yapılandırıyor ve uygun bir büyüklüğe getiriyoruz.”
Yeni işten çıkarma dalgası, JPL’de son yıllarda yaşanan bir dizi kesintinin devamı niteliğinde. Kasım 2024’te periyodun yöneticisi Laurie Leshin, evvelki küçülme sürecinin akabinde, “Artık sürdürülebilir bir işçi düzeyine ulaştığımızı düşünüyorum” demişti.
Ancak Leshin, Mayıs 2025’te vazifesinden ayrıldı ve yerine uzun yıllardır laboratuvarda vazife yapan Gallagher getirildi.
550 KİŞİ DAHA GİDİYOR
Gallagher, mevcut işten çıkarmaların Temmuz 2025’te başlatılan tekrar yapılanma sürecinin bir modülü olduğunu belirterek, bu kararın ABD’deki “hükümet kapanmasıyla ilgili olmadığını” vurguladı.
Açıklamasında şu tabirleri kullandı:
“Bu haftaki kararlar kolay değil, lakin JPL’nin geleceğini garanti altına almak için gerekli. Daha yalın bir yapı kurmak, temel teknik yeteneklerimize odaklanmak, mali disiplini korumak ve değişen uzay ekosisteminde rekabet gücümüzü artırmak için bu adımı atıyoruz.”
İKONİK UZAY PROJELERİNİ YÜRÜTTÜ
JPL, teknik olarak NASA’nın bir modülü değil; Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Caltech) tarafından işletiliyor. Lakin NASA finansmanına büyük ölçüde bağımlı.
Laboratuvar, bugüne kadar Voyager uzay sondaları ve Mars keşif araçları (Curiosity, Perseverance) üzere ABD’nin en ikonik uzay projelerini yürüttü.
Bu nedenle NASA’nın bütçesinde yaşanabilecek rastgele bir daralma, JPL’nin direkt etkilenmesine yol açıyor.
ABD’NİN UZAYDAKİ LİDERLİĞİ İÇİN KÖTÜ
İşten çıkarmalar sadece çalışanlar için trajik değil; tıpkı vakitte ABD’nin uzaydaki liderliği için de makus bir işaret olarak görülüyor.
Kısa vadede mühendislik projelerindeki yavaşlama, fırlatma tarihlerinin kaçırılmasına yol açabilirken, uzun vadede genç mühendislerin JPL yahut NASA’da çalışmaktan vazgeçme riski gündeme geliyor.
Bir öteki olumsuz tesir ise kurum içindeki moralin çökmesi. Mevcut çalışanların bir kısmı, istikrarsızlık nedeniyle diğer fırsatlara yönelmeye başlayabilir.
“BİLİME DARBE”
Orijinal Voyager vazifesinde yer alan bilim insanlarından Garry Hunt, The Register’a yaptığı açıklamada, JPL mesleğinin sona ermiş olmasından ötürü bu meçhullükten direkt etkilenmediğini söyleyerek şunları ekledi:
“Bu hakikaten tasa verici bir devir. ABD’nin anlamadığı şey şu: Bu durum sadece JPL’yi değil, genel olarak bilimi ve teknolojiyi de zayıflatıyor. Burası yetenekli insanları yetiştiren bir kurumdu. Fakat artık bu beşerler bu alandan uzaklaşacak.”
The Register’a konuşan bir JPL çalışanı ise genel atmosferi şu sözlerle özetledi:
“Buradaki genel hava, karamsarlık ve ümitsizlik.”
Hunt, gecikmelerin yaratabileceği sonuçları da hatırlattı. Voyager uzay araçları, Güneş Sistemi’nin “büyük turu” için 175 yılda bir ortaya çıkan ender bir fırlatma fırsatını değerlendirmişti.
Bilim insanı, “O misyonun penceresini kaçırmak bir seçenek değildi” diyerek JPL’nin bu tıp gecikmelerin bedelini çok uygun bildiğini vurguladı.
