Venüs’ün yüzeyi, yüzlerce kilometre çapına ulaşabilen, hatta kimileri bin kilometreyi aşan devasa dairesel yapılarla kaplı. Dünya’da eşi görülmeyen ve ‘koronae’ ismi verilen bu oluşumların kökeni, uzun yıllardır bilim insanları tarafından araştırılıyordu.
Proceedings of the National Academy of Sciences mecmuasında yayımlanan yeni bir araştırma, bu gizemi açıklayabilecek kıymetli bir ipucu sundu. Çalışmaya nazaran, koronae’ler Venüs’ün mantosundan yükselen sıcak kayaç “baloncukları”nın yüzeye ulaşmaya çalışırken takıldıkları bir katman nedeniyle oluşuyor.
“CAM TAVAN” MİSYONU GÖRÜYOR
Bilim insanlarının modellemelerine nazaran, yaklaşık 400 mil (640 km) derinlikte bulunan bu katman, mantodaki kristal yapının değişmesiyle bir tıp “cam tavan” vazifesi görüyor. Yükselen devasa magma kütlesi tek modül halinde yüzeye ulaşamıyor; bunun yerine çok sayıda küçük modüle bölünüyor. Bu modüller yüzeye çıktığında ise farklı boyutlarda koronalar meydana geliyor.
Araştırmacılar, bu bulgunun Venüs’ün yüzeyinde görülen yapıları açıklamakla kalmayıp, tıpkı vakitte Dünya’nın jeolojik tarihine de ışık tuttuğunu söylüyor. Zira Dünya da başlangıçta tek kesim bir kabuğa sahipti; vakitle kırılıp levha tektoniğine geçti. Venüs ise bu evreye hiç ulaşmadığı için, Dünya’nın erken periyotlarına dair canlı bir “jeolojik vakit kapsülü” üzere.
“DEVRİMİN EŞİĞİNDEYİZ”
Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden jeofizikçi David Stegman’a nazaran, bu keşif Venüs araştırmalarında bir dönüm noktası olabilir. Stegman, çalışmayı “Venüs hakkında bildiklerimiz, Dünya’da levha tektoniği teorisi ortaya çıkmadan evvelki 1960’ların düzeyinde. Lakin bu yeni açıklamayla birlikte bir ihtilalin eşiğinde olduğumuzu düşünüyoruz” sözleriyle açıkladı.
