Uluslararası bilim topluluğu ve medya, Güneş’e saatte 210 bin kilometre süratle yaklaşan yeni bir yıldızlararası cismi haftalardır tartışıyor: 3I/ATLAS.
1 Temmuz’da keşfedilen ve Güneş Sistemi dışından gelen yıldızlararası bir obje olduğu teyit edilen bu gizemli cisim, birçok bilim insanına nazaran bir kuyruklu yıldız.
Ancak tartışmalı tezleriyle tanınan Harvard Üniversitesi’nden gökbilimci Avi Loeb ve çalışma arkadaşlarına nazaran bu cisim, gelişmiş ve “muhtemelen düşmanca yaklaşan” bir uzaylı medeniyetine ilişkin bir tıp bilinmeyen teknoloji olabilir.
Loeb’in bu cismi sıklıkla “uzay aracı filosu” diye isimlendirmesi bilimkurgunun vazgeçilmez temalarından biri olan “Dünya’yı işgale hazırlanan uzaylılar” senaryosunu gündeme getirdi.
Aslında 3I/ATLAS’ın bir kuyruklu yıldız olduğu son devirde büyük ölçüde kabul görmüş durumda.
Ancak Loeb’in yeni yayınladığı bir makalede cismin yörüngesinin doğal olamayacak kadar düzgün olduğunu ileri sürmesi, tartışmaları yine alevlendirdi.
“EN ESKİ KUYRUKLU YILDIZ”
İlk müşahedeler, 3I/ATLAS’ın büyük bir kuyruklu yıldız olduğunu ve etrafında buz, gaz ve tozdan oluşan 24 kilometre çapında bir koma (atmosfer gibisi yapı) bulunduğunu göstermişti.
Daha sonra yapay zeka dayanaklı bir simülasyon, bu gökcisminin Güneş Sistemi’nden 3 milyar yıl daha yaşlı olabileceğini ortaya koymuştu. Bu çalışmalar onu şimdiye kadar gözlemlenen en yaşlı kuyruklu yıldız yapabilir.
Gizemli cisim birebir vakitte Güneş Sistemi’nde şimdiye kadar gözlemlenen en süratli yıldızlararası ziyaretçi.
Astronomlar, ağustos ayında 3I/ATLAS’ı gözlemleyerek sıra dışı öbür özelliklerini de ortaya çıkarmıştı. Üstelik NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’yla yapılan kısa müşahede, 3I/ATLAS’ın Dünya’yı ziyaret eden uzaylılara ilişkin bir teknolojik araç olup olmadığı tartışmasını sona erdirebilecek nitelikteydi.
James Webb Uzay Teleskobu’nun müşahedesi, 3I/ATLAS’ın komasının (kuyruklu yıldızdaki buzun Güneş’e yaklaşırken gaz haline dönüşmesiyle oluşan kuyruk) bileşimini ayrıntılı formda ortaya koymuştu. Araştırma takımı, 3I/ATLAS’ın Güneş istikametine gerçek sıradışı gaz salımı yaptığını doğrulamıştı. Buna nazaran, koma yüklü olarak karbondioksit içeriyor.
Araştırmanın baş muharriri Dr. Martin Cordiner, şu tabirleri kullanıyor:
“3I/ATLAS, alışık olduğumuz kuyruklu yıldızlardan çok farklı. Öte yandan, olağan kuyruklu yıldızlarla birçok spektral özelliği de ortak: buz, gaz ve toz içeriyor.”
LOEB VE TAKIMI NE TEZ EDİYOR?
Öte yandan, Loeb ve takımının 16 Temmuz’da arXiv isimli ön baskı platformuna yüklenen makalede, bunun sıradan bir kuyruklu yıldız değil, potansiyel olarak gelişmiş bir uygarlık tarafından gönderilmiş bir casus araç olabileceği ileri sürülmüştü.
Makale direkt delil sunmasa da cismin “olağandışı özelliklerine” dikkat çekerek bu ihtimalin göz arkası edilmemesi gerektiğini savunuyordu.
Vanderbilt Üniversitesi’nden araştırmacı Oem Trivedi ile ortak yazdığı yeni bir makalede Loeb, 3I/ATLAS’ın güneş sistemi içlerine girerken izlediği yörüngenin, rastgele bir cisimden beklenmeyecek kadar nizamlı olduğunu tabir etti.
İkilinin hesaplamasına nazaran cisim, gezegenlerin yörüngesel düzlemiyle büyük oranda hizalanmış durumda; bu durumun tesadüfen ortaya çıkma mümkünlüğü sırf binde beş.
KARANLIK ORMAN HİPOTEZİ
Loeb, 3I/ATLAS’ın uzaylılara ilişkin teknolojik bir eser olması durumunda bunun “karanlık orman hipotezine” işaret edebileceğini söylüyor.
Bu hipotez, cihanda diğer uygarlıklar varsa bile, onların kendilerini gizlediklerini ve sessiz kaldıklarını öne sürüyor. Loeb’e nazaran bu senaryo gerçek çıkarsa, insanlık için tehlikeli sonuçlar doğurabilir ve savunma tedbirlerinin alınması gerekebilir.
Ancak birçok gökbilimci bu savlara karşı çıkıyor. Michigan Eyalet Üniversitesi’nden astronom Darryl Seligman, Livescience’a yaptığı açıklamada, cismin klasik kuyruklu yıldız belirtileri gösterdiğini lisana getirerek, “Tüm bilgiler bunun öteki bir yıldız sisteminden fırlatılmış sıradan bir kuyruklu yıldız olduğunu gösteriyor” dedi.
UZAYLILAR “BİZİ BİRİNCİ SEFER ZİYARET ETMİYOR”
Avi Loeb, daha evvel 2017’de keşfedilen birinci yıldızlararası cisim olan ‘Oumuamua’nın da uzaylılara ilişkin bir araç olabileceğini argüman etmişti. Loeb ayrıyeten yıllar evvel Pasifik Okyanusu’na düşen ateş topunun da bir uzaylı teknolojisine dair kalıntılar içerdiğini ileri sürmüştü. Galileo Projesi kapsamında okyanustan kesimler toplayan Loeb, çalışmaları sonucunda rastgele bir ispat elde edememişti.
Loeb, mesleğinin büyük kısmında kara delikler, karanlık unsur ve birinci yıldızlara dair yüzlerce makaleye önderlik etti. Harvard Üniversitesi’nde Astrofizik Kısmı’nın yöneticiliğini yaptı.
Ancak 2017’de Güneş Sistemi’ne giren ‘Oumuamua, Loeb’in uzayda hayat arayışına eğilmesine ve hatta kimi meslektaşlarına nazaran buna giderek takıntılı hale gelmesine neden oldu.
Loeb’in, 2017’de Güneş Sistemi’nden geçerken tespit edilen ve “keşfedilen birinci yıldızlararası nesne” unvanını alan Oumuamua’yla ilgili teorileri büyük yankı uyandırmıştı.
Astrofizikçi bu gizemli gök cisminin uzaylılara ilişkin bir “ışık yelkenlisi”nden koptuğunu ve 25 ışık yılı uzaktaki Vega yıldızı tarafından, Güneş Sistemi’ne gerçek savrulduğunu ileri sürmüştü.
Gökbilimci ışık yelkenlisini, kitabın tanıtımı için The Salon’a verdiği bir röportajda şöyle tanımlamıştı:
“Işık yelkenlisini rüzgar gücünden yararlanan bir yelkenli [uzay aracı] üzere düşünebilirsiniz. Rüzgar yelkenliyi iter. Işık yelkeni kelam konusu olduğunda ise onu iten şey, yüzeyinden yansıyan ışıktır.”
Oumuamua uzun vakit evvel Güneş Sistemi’ni terk ettiği için cisme yakından bakmak artık mümkün değil.
3I / ATLAS, MARS’A YAKLAŞIYOR
Astronomlar, şimdiye kadar gözlemlenen üçüncü yıldızlararası cisim olan 3I/ATLAS’ı daha düzgün anlamak için bilgileri incelemeye devam ediyor. İnanılmaz süratli bir yörüngeye sahip olan cisim, bu hafta Mars’ın yakınından geçecek.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bir çalışmada, milletlerarası bir astronom takımı, ziyaretçinin Mars’a yaklaşırken sıradışı hususlar saldığını tespit etti.
Avrupa’nın Çok Büyük Teleskopu’nun (VLT) Ultraviyole ve Görsel Echelle Spektrografı (UVES) ile toplanan bilgileri tahlil eden araştırma, 3I/ATLAS’ın gaz plazmasında nikel ve demirin çok yüksek oranlarda bulunduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, cismin alışılmadık tabiatının astronomları şaşırtmaya devam ettiğini belirtiyor:
“Kuyruklu yıldızların gözlemlendiği uzaklıklarda sıcaklık, nikeli ve demiri içeren silikat, sülfür ve metalik parçacıkları buharlaştırmak için çok düşüktür. Bu nedenle kuyruklu yıldız koma’sında nikelin ve demirin bulunması son derece şaşırtan.”
Araştırmacılar, bunun iki olasılıktan kaynaklanabileceğini belirtiyor: ya cisim metal açısından güçlü, ya da kimyasal anomaliler nedeniyle metal üretimi artmış durumda. Bu durum, daha evvel gözlemlenen çok yüksek karbondioksit/oksijen oranıyla da uyumlu görünüyor.
Loeb ise bu yeni çalışmayla ilgili blog yazısında, NASA’nın Mars Reconnaissance Orbiter’ını kullanarak kuyruklu yıldıza daha yakından bakması gerektiğini vurguladı. Bu sayede cismin çapı hakkında daha kesin bir kestirim elde edilebilecek.
