MİT’ten çok sağ raporu: 13-18 yaş ortası gençler maksatta, toplumsal medya ve fitness kulüpleri eleman temini için kullanılıyor

BU HABERDEN TOKEN KAZANABİLİRSİNİZ!

Milli İstihbarat Akademisi tarafından hazırlanan, Batılı Ülkelerde Çok Sağ Hareketler 2023 Kıymetlendirme Raporu yayımlandı.

Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) internet sitesinde yayımlanan raporda, dünya genelinde bilhassa son 15 yıldır yükselişte olan çok sağ hareketler ve aşırıcı faaliyetlerde bulunan örgütlü hareketler ele alındı.

Raporda, salgın devrinin getirdiği yeni toplumsal şartlar ve belirsizliklerin, dünyayı tesiri altına alan ekonomik istikrarsızlıklar, işsizlik ve gelir adaletsizliğinin, yükselen göçmen ve yabancı aksiliği üzere meselelerin, hükümetlerin daha sert siyasetler benimseyerek daha aşırıcı telaffuzlar kullanmasına neden olduğu belirtildi.

Göçmenler ve Müslümanların bu dalganın öncelikli gayesi haline geldiğine dikkat çekilen raporda, kutsal kıymetlere ve kitaplara yapılan hücumlara karşı sessiz kalınarak resmi tedbirler getirilmemesinin, Batı’da çok ideolojilerin kurumsallaşma riskini işaret ettiğine vurgu yapıldı.

YAKIN TAKİP

Raporda, tüm bu nedenlerden dolayı çok sağ hareketlerin Türkiye’nin de yakından takip ettiği gündem başlıklarından birini oluşturduğu söz edildi.

Raporun 2023’teki gelişmelere odaklandığı belirtilerek, çalışma kapsamında çok sağcıların aksiyonlar hakkında medyada çıkan haberler, siyasetçilerin telaffuzları, resmi açıklamalar, bu oluşumlarla uğraş için yürütülen yasal çalışmalar, kolluk güçlerinin hareket stilleri ve operasyonlara ait dataların derlendiği bildirildi.

Aşırı sağcı kümelerin memleketler arası düzeyde standart örgütsel yapıları ya da ideolojik manada bir çatı düzenekleri bulunmadığına işaret edilen raporda, coronavirüs salgınıyla çevrim içi ağlarla global irtibat gücünü kuvvetlendiren çok sağcı kümelerin, Telegram başta olmak üzere kapalı bağlantı kanalları üzerinden işbirliği ve uyum faaliyetlerini ivmelendirdiği belirtildi.

Farklı ideolojilere karşın ortak düşman algısı perspektifinde misal stratejiler geliştirildiği ve ulus ötesi aktifliklerin ön plana çıktığının gözlemlendiğine yer verilen raporda, faaliyetlerin büyük çoğunluğunun çevrim içi ortamda organize edildiği, hareket ve etkinliklere fiziki iştirakin ise hala sonlu düzeyde olduğu kaydedildi.

13-18 YAŞ ORTASI GENÇLER HEDEFTE

Aşırı sağcıların propaganda faaliyetlerinde ağırlaştığı kitlenin 13-18 yaş ortası gençler olduğuna işaret edilen raporda, oyun platformları başta olmak üzere, toplumsal medya uygulamaları ve fitness kulüpleri aracılığıyla eleman temini faaliyetleri yürütüldüğü belirtildi.

Aşırı sağcı kümeler açısından en tesirli görülen ortak teknikler ortasında sansasyonel “yalnız aktör” ataklarının yer aldığı vurgulanan raporda, bu usul atakların çoklukla kişisel olarak gerçekleştirilmekle birlikte, kümeler tarafından teşvik edildiği söz edildi.

Gelişen teknolojik imkanlarla birlikte 3D yazıcılar tarafından üretilmiş silahların çok sağcı kümeler ismine kıymetli bir enstrüman olarak ön plana çıktığı bedellendirilen raporda, çok sağcı bireylerin yalnız aktör olarak düzenledikleri hücumları kendilerinin finanse ettiği, kümelerin ise genel olarak kanunlara uygun prosedürlerle faaliyetlerine maddi dayanak aldığı belirtildi.

Özellikle son periyotta çevrim içi platformlar da dahil olmak üzere alternatif finans vasıtalarının kullanımının da arttığı vurgulanan raporda, çok sağcıların bir kısmının saha deneyimi kazanmak ve patlayıcı ile silah temin etmek emeliyle çatışma bölgelerinde etkin formda faaliyet gösterdiğinin tespit edildiği tabir edildi.

EN DİKKAT ALIMLI HAREKETLER PROVOKATİF VE KIŞKIRTICI

Aşırı sağcı gruplarca gerçekleştirilen aksiyonların çeşitlerine de değinilen raporda, 2023 yılı içerisinde en dikkati çeken kategorinin ortalarında Kur’an-ı Kerim yakma hareketlerinin de yer aldığı provokatif ve kışkırtıcı aksiyonlar olduğu belirtildi.

Gerçekleştirilen tüm hareketlerin yaklaşık yüzde 70’ini provokatif ve kışkırtıcı aksiyonların oluşturduğu vurgulanan raporda, bu hareketlerin bilhassa toplumsal kutuplaşma ve azınlıkların ters hareketlerine sebebiyet vermesi kapsamında değerli görüldüğü tabir edildi.

Raporda, çok sağ bağlamında en büyük tehdit olarak gösterilebilecek bombalı yahut silahlı akınların 2023’teki oranının ise yüzde 7 düzeyinde kaldığı aktarıldı.

Ülkelerin tarihî ve kültürel dinamiklerinin, mevcut kanunları ile çok sağcı kümelerin aktiflik düzeyinin, ülkelerdeki çok sağcı aksiyonların seyrini direkt etkilediği aktarılan raporda, 2023 yılı içerisinde çok sağ bağlamında en hareketli ülkeler ortasında sırasıyla, Danimarka, ABD, Almanya, Birleşik Krallık, Avustralya, İsveç, Hollanda, Fransa ve Avusturya’nın bulunduğu belirtildi.

TÜRK VE İSLAM TERSİ EYLEMLER

ABD’de meydana gelen 11 Eylül 2001 atakları ardından çok sağ hareketlerin ana motiflerinden birinin Müslüman aykırılığı (İslamofobi) olarak ön plana çıktığı hatırlatılan raporda, ABD ve Avrupa ülkelerindeki Müslüman zıtlığının, içerisinde bulunulan yüzyılın temel sıkıntıları ortasında olduğu vurgulandı.

Bununla birlikte, bilhassa Avrupa’da İslam zıtlığının Türk tersliği ile özdeşleştirilme gayretlerinin dikkati çektiği belirtilen raporda, gerçekleştirilen çok sayıda İslam zıddı aksiyonda, Türklere ve Türkiye’ye de atıf yapıldığının gözlemlendiği söz edildi.

Rapora nazaran, 2023’te İslam ve Türk aksiliğinin en ağır yaşandığı bölge Avrupa olurken, Almanya’da mescitlere gönderilen tehdit mektupları ve İskandinav ülkelerinde Kur’an-ı Kerim yakma hareketleri ise periyot içerisinde gündemde değerli yer edinen hareket çeşitleri olduğu kaydedildi.

İSLAM’A HAKARET EYLEMLERİ

Aşırı sağcı kümelerin 2023 içerisindeki provokatif hareket arayışlarının en değerli kısmını Kur’an-ı Kerim yakma aksiyonlarının oluşturduğuna vurgu yapılan raporda, başta Danimarka olmak üzere bilhassa İskandinav ülkelerinde ön plana çıkan bu aksiyon eğiliminin yaz aylarında ivme kazandığı bildirildi.

Danimarka’nın, Kur’an-ı Kerim yakma aksiyonlarının adeta merkezi haline geldiği belirtilen raporda, hükümetin, Ağustos 2023 sonlarında Kur’an-ı Kerim yakılmasını yasaklamak hedefiyle, “ifade özgürlüğünü sınırlamayacak” şerhiyle kamuoyuna bir yasa tasarısı sunduğu hatırlatıldı.

Söz konusu tasarının, 7 Aralık 2023’te parlamentoda kabul edildiği ve 13 Aralık 2023’te ise yürürlüğe girdiği anımsatılan raporda, provokatif hareketlerin gerçekleştirildiği öbür ülkelerin de süreç içerisinde kendi güvenlik tedbirlerinde makul revizyonlara imza attığı söz edildi.

TÜRK KARŞITLIĞI

Avrupa’daki Türklerin sosyokültürel ve dini yaşantılarının, günümüze kadar geçen süreç içerisinde çok sağcılar tarafından Türk aksiliğiyle Müslüman aksiliğinin özdeşleştirilmesine neden olduğu bedellendirilen raporda, Türkiye zıddı hareketlerin diplomatik misyonların önünde değil, daha çok Türklerin ağır yaşadığı bölgelerde yahut mescitler önünde yapıldığına dikkat çekildi.

Özellikle 2023’te Türk zıtlığıyla İslam zıtlığının kesiştiği birçok olay örneğinin bulunduğu belirtilen raporda, Türkiye’de gerçekleşen genel seçimler sonrasında Hollandalı çok sağcı siyasi Geert Wilders’in, toplumsal medya hesapları üzerinden yayımladığı görüntüde, Hollanda’da yaşayan Türk vatandaşlarına yönelik tabirler kullanmasının bu örneklerden biri olduğu kaydedildi.

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI VE ÇOK SAĞ HAREKETLER

Rusya-Ukrayna ortasındaki savaşın, alandaki yabancı savaşçılar açısından da dünya gündeminin dikkatini çektiği belirtilen raporda, Ukrayna’daki yabancı savaşçılar konusunun 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhakıyla ön plana çıkmaya başladığı anımsatıldı.

Özellikle 2010’lu yıllardan itibaren global çapta Müslüman kimliği ile özdeşleştirilmeye çalışılan “yabancı savaşçı” kavramının Ukrayna’da farklı bir boyuta taşındığı belirtilen raporda, bu süreçte yabancı savaşçıların kişisel tercihler yahut ideolojik saiklerle Ukrayna’ya intikal ettiği değerlendirildi.

Ukrayna’dan yapılan ve başta Batılı çok sağcılar olmak üzere yabancı savaşçılar tarafından silah, patlayıcı kullanımı ve saha deneyimi kazanmak için bir fırsat olarak görülen “savaşa davet” davetinin, birçok şahısta karşılık bulduğu kaydedildi.

İSRAİL-FİLİSTİN SAVAŞI VE ÇOK SAĞ HAREKETLER

Raporda, İsrail ve Filistin ortasında 7 Ekim 2023’te başlayan çatışmaların, çok sağcı kümelerin faaliyetlerini de yakından etkilediği vurgulandı.

Ülkelerin İsrail-Filistin gerginliğinde temelde siyasi perspektif ekseninde daha somut bir formda tarafını belirli etme eğilimine karşı, çok sağcı kümelerin hususa daha pragmatik yaklaştığı ve süreçten istifade arayışında olduğunun görüldüğü tabir edildi.

Çatışmalar bağlamında İsrail’i destekleyen çok sağcı kümelerin, Müslümanları ve İslam’ı genel olarak problemlerin merkezine yerleştirdiğinin görüldüğü belirtilen raporda, kelam konusu görüşteki kümelerin temel kaygıları ortasında Orta Doğu’daki çatışmalar sebebiyle Avrupa kıtasına daha fazla Müslüman göçmen gelmesi ve İsrail’in mümkün bir yenilgisinin milletlerarası düzeyde Müslümanların daha da güçlenmesine sebep olabileceği üzere olguların yer aldığına işaret edildi.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Raporun bu kısmında, milletlerarası ilgilerin klâsik tehdit kuramlarının tersine, son yıllarda istihbarat ve güvenlik teşkilatları ismine dikkati çeken bir mevzu başlığı olan çok sağ hareketlerin, gelişen ve evrilen boyutlarıyla ön plana çıktığı belirtildi.

Özellikle coronavirüs salgınıyla toplumsal düzeyde artan radikalleşme ve komplo teorilerinden beslenen çok sağın, 2023 yılında birçok ülke ismine değerli bir tehdit oluşturduğunun gözlemlendiğine vurgu yapılan raporda, çok sağ konusunu büyük ölçüde “düşünce özgürlüğü” olarak kıymetlendirme eğiliminde olan Batılı devletlerin, çok sağın şiddet boyutunun artmasıyla, bir güvenlik sorunu olarak ele almaya başladığı kaydedildi.

Öte yandan, klasik tehditlerden farklı ögeler barındırması ve bilhassa demokratik Batı ülkelerinde “kişisel söz özgürlüğü” sonlarıyla kesişmesi sebebiyle, güvenlik ünitelerinin çok sağ bağlamındaki yeni tehditlere karşı, klasik formüllerle çabada hala istek edilen sonuçları alamadıklarının görüldüğü kaydedildi.