Haftanın tarihine bakış

Ömrünü Kıbrıs davasına adayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş, tedavi gördüğü Yakındoğu Üniversitesi Hastanesinde, çoklu organ yetmezliği nedeniyle 13 Ocak 2012’de 88 yaşında vefat etti.

Kıbrıs Türklerinin kahraman ismi ve önderi Rauf Denktaş, 27 Kasım 1948’de Kıbrıs Türklerinin düzenlediği birinci mitinginde, Kıbrıs Türk halkının uğraş önderi Dr. Fazıl Küçük ile hatiplik yaptı.

Denktaş, Türk cemaatinin iki kıymetli ismi Faiz Kaymak ve Fazıl Küçük ortasında arabulucu rolünü üstlenip toplumun çıkarlarının takipçisi oldu.

Aydın Denktaş’la 1949’da hayatını birleştiren Denktaş, 1955’te Ada’yı Yunanistan’a bağlama ideali olan Enosis’le çabada ve EOKA terör örgütü karşısında Kıbrıs Türklerinin direnişine istikamet verdi.

Denktaş, 1 Ağustos 1958’de Türk Direnç Teşkilatını kurdu ve Rumların Türk köylerine akınlarını protesto etti.

Zürih-Londra Antlaşmaları öncesinde, Fazıl Küçük ve Rauf Denktaş, Ankara’ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Kuvvetli ile görüşmeye gitti. Denktaş, görüşmede Ada’ya Türk askeri gönderilmesi teklifini lisana getirdi.

Denktaş, 1959 Zürih-Londra Antlaşmaları, 1960 Antlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın hazırlanması için efor harcadı.

Rauf Denktaş tıpkı yıl Türk Cemaat Meclisi’yle İcra Komitesi Başkanlığına seçildi. 16 Ağustos 1960’ta 650 kişilik Türk alayı Mağusa Limanı’na ayak bastı. 1963 olaylarından sonra Denktaş, temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya gitti. Temaslarını tamamlayan Denktaş, bir sandalla Kıbrıs’a geçti ve Türk direnişini örgütlemeye başladı.

1964 Londra Konferansı’ndan sonra Makarios tarafından istenmeyen adam ilan eden Denktaş, 1967’de Ada’ya gizlice girerken tutuklandı, ağır teşebbüsler sonucu Türkiye’ye geri verildi. Denktaş, 1968’de Ada’ya giriş yasağı kaldırılınca Kıbrıs’a döndü.

Siyaset dönemi

Kıbrıs sıkıntısının tahlili için 1968’de Glafkos Klerides ile birinci kere Beyrut’ta müzakerelere başlayan Denktaş, eski Rum önderler Spiros Kiprianu, Yorgos Vasiliu, Glafkos Klerides ve Tasos Papadopulos ile yıllarca müzakere etti.

1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığına getirilen Rauf Denktaş, siyaset hayatına girdi. 1973 yılına kadar Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk İdare Lideri olarak vazife yapan Denktaş, 13 Şubat 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin ilan edilmesinin akabinde devlet ve meclis başkanlığı misyonunu aldı.

Rauf Denktaş, anayasanın gerekleri doğrultusunda 1976 seçimlerinde devlet başkanlığına getirildi ve 1981 seçimlerinde ikinci sefer iktidar oldu. 15 Kasım 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilan edilmesinin akabinde kurucu cumhurbaşkanlığı misyonuna getirilen Rauf Denktaş, 1990 ve 1995’te yapılan seçimlerde de ikinci ve üçüncü kere cumhurbaşkanı seçildi.

Denktaş, 2004’te devrin BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın Kıbrıs Meselesi’nin tahlili için hazırladığı Annan Planı’na karşı çıktı. Plan, referandumda Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilse de Kıbrıslı Rumların reddetmesi üzerine hayata geçmedi. 17 Nisan 2005’te yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinde aday olmayan Denktaş, 24 Nisan’da misyonu Mehmet Ali Talat’a devretti.

Hayatını Kıbrıs Türklerinin geleceğine ve Kıbrıs’a adayan Denktaş, organ yetmezliği teşhisi ile tedavi gördüğü hastanede 13 Ocak 2012’de 88 yaşında vefat etti.

Vefatının akabinde Türkiye ve KKTC’de ulusal yas ilan edildi. Denktaş, 17 Ocak 2012’deki devlet merasiminin akabinde Lefkoşa’daki Cumhuriyet Parkı’na defnedildi.

Belli başlı öteki olaylar

8 Ocak

1329- İtalyan seyyah Marco Polo Venedik’te öldü.

1642- Astronomi alımı Galileo hayatını kaybetti.

1916- Müttefik kuvvetleri, Osmanlı ordusunun Çanakkale direnişini kıramadı. İngiliz Deniz Kuvvetleri Kumandanı Amiral Winston Churchill vazifesinden istifa etti.

1918- ABD Lideri Woodrow Wilson, Avrupa’da kalıcı barışın sağlanması için kendi ismiyle anılacak 14 prensibi açıkladı.

1933- I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.

1986- Sekiz sanatkara Yükseköğrenim Kurulunca “profesörlük” unvanı verildi. Bu sanatkarlar ortasında Yıldız Kenter, Hikmet Şimşek ve Nevit Kodallı da yer aldı.

1997- Vehbi Koç’un çalınan naaşı, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç’un naaşı, 10 Ocak’ta ikinci defa toprağa verildi.

1998- Karşıyaka Müftüsü Ender Kuru’nun, İzmir’de Dr. Tibet Kızılcan’ın cenaze namazını kıldırırken “İsteyen hanımlar namaza gelebilir” kelamları üzerine bayanlar birinci sefer erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldı.

2004- MGK Genel Sekreterliği Yönetmeliği’nin kapalılığını kaldıran yasanın akabinde hazırlanan yeni yönetmelik, yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği, yönetmelikte başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı.

2010- Halep ile Gaziantep ortasına konulan yolcu treni birinci seferini yaptı.

2013- “Ağır Roman” isimli kitabıyla tanınan edebiyatçı Metin Kaçan, Boğaziçi Köprüsü’nden atlayarak hayatına son verdi.

2014- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle TÜRKSAT 4A ve TÜRKSAT 4B uydularının yapıldığı Tokyo’daki Mitsubishi Electric firmasının uydu üretim merkezinde düzenlenen merasimle, Türk ve Japon mühendislerin ortak ürettiği TÜRKSAT 4A uydusu teslim edildi.

2016- Başbakanlık tarafından, cuma günleri ile öğlen tatilinin ibadet hürriyetini engellemeyecek halde kullanılabilmesine imkan sağlayan genelge, Resmi Gazetede yayımlandı.

2020- İran’ın başşehri Tahran’da Ukrayna Hava Yolları’na ilişkin “Boeing 737” tipi yolcu uçağı, Kiev’e gitmek üzere Tahran Milletlerarası İmam Humeyni Havalimanı’ndan havalandıktan kısa mühlet sonra düştü. Yolcu ve mürettebatın oluşturduğu 176 şahıstan kurtulan olmadı.

2020- İngiltere’de, Sussex Dükü Prens Harry ve eşi Düşes Meghan Markle’ın, Kraliyet ailesinin “üst düzey” üyeliğini bırakacakları bildirildi.

2021- Türksat 5A uydusu, ABD’nin Florida eyaletinde bulunan Cape Canaveral Üssü’nden uzaya fırlatıldı.

2023- Rusya Savunma Bakanlığı, Kramatorsk’a düzenledikleri füze hücumlarında 600’den fazla Ukrayna askerinin öldüğünü bildirdi.

9 Ocak

1792- Osmanlı Devleti ile Rusya ortasında beş yıllık savaşın akabinde “Yaş Anlaşması” imzalandı.

1853- Osmanlı Devleti için “hasta adam” tabiri birinci sefer Rus Çarı I. Nikola tarafından kullanıldı.

1926- Piyango çekilişinin sırf Tayyare Cemiyeti’ne ilişkin olduğuna ait kanun kabul edildi.

1936- Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Atatürk’ün de katıldığı merasimle öğretime başladı.

1937- Stalin’in sürgüne yolladığı Troçki, Meksika’ya gitti.

1955- Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya’ya gitti.

1964- Halide Edip Adıvar, 80 yaşında hayata gözlerini yumdu.

1990- Şair Cemal Süreya, 59 yaşında vefat etti.

1996- Sabancı Holding İdare Konseyi Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center’da öldürüldü. Olayı terör örgütü DHKP-C üstlendi.

1996- Üniversal gazetesi muhabiri Metin Göktepe’nin cesedi, Eyüp Spor Salonu’nun yakınındaki yerde bulundu. Bir gün evvel misyonunu yaparken gözaltına alınan Göktepe’nin cenazesi 11 Ocak’ta toprağa verildi.

2003- Aile mahkemeleri kuruldu.

2007- Adana’dan Irak’a Türk personellerini götüren Moldova tescilli uçak, Bağdat’ta, piste 200 metre kala yere çakıldı. Kazada, ortalarında Türk personeller ve uçak mürettebatının da bulunduğu 34 kişi öldü, bir kişi yaralı olarak kurtuldu.

2009- Nazım Hikmet’in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ait 1951 yılındaki Bakanlar Konseyi Kararı yürürlükten kaldırıldı.

2013- Türkiye ve Katar’ın arabuluculuğuyla Suriye’nin başşehri Şam’da esir değişimi yapıldı. Temaslar sonucunda 48 İranlı ile ikisi Türk 2 bin 130 kişi salıverildi.

2014- Hava Kuvvetleri Komutanlığının şov grubu Solotürk, Sarıkamış Harekatı’nın 99’uncu yılı hasebiyle yaptığı şovda akrobasi tarihinde bir unsur imza atarak, Kars üzerinde tanker uçaktan yakıt ikmali yaptı.

2018- Birleşmiş Milletler, İsrail’e, ülkedeki Eritre ve Sudanlıları zorla hudut dışı etme siyasetini durdurma davetinde bulundu.

2020- İngiltere’nin AB’den ayrılmasını düzenleyen Brexit yasa tasarısı parlamentoda kabul edildi.

2022- Myanmar’ın Arakan eyaletindeki baskı ve zulümden kaçarak Bangladeş’e sığınan Müslümanların yaşadığı kampta çıkan yangından 5 bin kişi etkilendi.

2022- Adıyaman’da 2017’de terör örgütü PKK’ya yönelik hava takviyeli operasyonda etkisiz hale getirilen teröristin cep telefonu incelemesinde, HDP Diyarbakır Milletvekili Semra Hoş ile çekilen fotoğrafları ortaya çıktı.

2023- Ulusal Savunma Bakanlığı Arifiye Yerleşkesi BMC İşletmesi’nde düzenlenen merasimle 6 yeni kuşak Fırtına obüsü TSK’ya teslim edildi.

10 Ocak

1863- Dünyanın birinci metrosu olan Londra metrosunun “Metropolitan” ismi verilen birinci çizgisi açıldı.

1900- Dünya Şampiyonu Pehlivan Kara Ahmet, “Şampiyonlar Şampiyonu” unvanını aldı.

1920- Milletler Cemiyeti kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı.

1926- Alman sinema direktörü Fritz Lang’ın “Metropolis” isimli sineması gösterime girdi.

1944- Nuri Demirağ’ın fabrikasında üretilen yolcu uçağının uçuş denemesi Yeşilköy’de yapıldı.

1945- Teşrinievvel, teşrinisani, kanunuevvel ve kanunusani aylarının isimleri ekim, kasım, aralık ve ocak olarak değiştirildi.

1947- Demokrat Partinin 1. Kongresi’nde “Hürriyet Misakı” kabul edildi.

1961- Gazetecilerin haklarını “fikir işçisi” olarak düzenleyen 212 sayılı yasa yürürlüğe girdi.

1968- Kurtuluş Savaşı kumandanlarından Ali Fuat Cebesoy hayata veda etti.

1984- Kürtaja sonlu hallerde müsaade veren 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun kapsamında birinci uygulamalar yapıldı.

1995- The Marmara Oteli pastanesinin 30 Aralık 1994’te bombalanması sırasında ağır yaralanarak tedavi altına alınan sinema eleştirmeni, müellif Onat Kutlar, 59 yaşında hayatını yitirdi.

2001- Türk edebiyatının usta kalemlerinden Necati Cumalı, 80 yaşında hayata gözlerini yumdu.

2006- İran’ın nükleer programı milletlerarası krize yol açtı. Tahran, atom bombası sahibi olmak istediği savlarını reddederek, nükleer programının sivil olduğunu ve programını geliştirmeye devam edeceğini açıkladı. 25 Ocak’ta Fransa, İngiltere ve Almanya ile ABD, İran’a ekonomik ve ticari yaptırımları kabul ettirmeye çalıştı lakin tasarı başlangıç basamağında Rusya tarafından reddedildi.

2009- Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ile Hak-İş Genel Başkanlığı yapan Necati Çelik vefat etti.

2011- Erzurum ve Sivas kongrelerinin yapıldığı binalar, valiliklerden TBMM Ulusal Saraylar Daire Başkanlığına devredildi.

2012- Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Eylül askeri darbesine ait periyodun Genelkurmay Lideri, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Cihan ile emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya’nın “şüpheli” olarak yer aldığı iddianameyi kabul etti.

2012- Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, tutuksuz yargılandığı ikinci “Ergenekon” davası kapsamında tutuklandı.

2013- Terör örgütü PKK üyesi Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Söylemez, Fransa’nın başşehri Paris’te öldürüldü.

2022- İngiltere merkezli güç şirketi “Chariot”, Fas açıklarında yaklaşık 1 trilyon metreküp doğal gaz rezervi bulunduğunu açıkladı.

2022- Washington Post gazetesinin araştırmasında, ABD’de 18,19 ve 20. yüzyıllarda 1700’den fazla Kongre üyesinin, hayatlarının bir devrinde siyahi köle sahibi olduğu ortaya çıktı.

2023- Kovid-19 salgınının akabinde Mart 2020’de uygulamaya başladığı sondaki denetim önlemlerini 8 Ocak’ta kaldıran Çin’e İstanbul’dan gerçekleştirilen birinci tarifeli seferde, China Southern Airlines, 240 yolcusuyla Guangzhou kentine uçtu.

11 Ocak

1556- Divan Şairi Fuzuli öldü.

1905- Mustafa Kemal “kurmay yüzbaşı” rütbesiyle Harp Akademisinden mezun oldu.

1921- Batı Cephesi’nde Albay İsmet Beyefendi komutasındaki Türk ordusu, Yunan ordusu ile karşı karşıya geldi. Yunan ordusu yenildi. Birinci İnönü Zaferi Türk Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası oldu. Zaferin akabinde Albay İsmet Beyefendi, 1 Mart 1921’de generalliğe terfi ettirildi. TBMM Hükümeti, milletlerarası alanda süratle tanındı.

1929- Türkiye’de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Lisan Encümeni bünyesinde bir komite kuruldu.

1937- Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Gaziantep Milletvekili Nuri Conker öldü.

1939- Aydın’da köylüye toprak dağıtıldı.

1940- Ankara Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları birinci oyunlarını sergiledi.

1943- Kızıl Ordu, Stalingrad kuşatmasını kırdı.

1946- Arnavutluk’ta Kral Zogo tahtan indirildi, halk cumhuriyeti ilan edildi.

1948- Ankara Üniversitesi Senatosu, kimi öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için Lisan ve Tarih Coğrafya Fakültesindeki misyonlarından uzaklaştırdı. Vazifelerinden uzaklaştırılanlar ortasında Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat da yer aldı.

1963- TBMM’de komünizmle uğraş emeliyle komite kuruldu.

1971- İş Bankası Ankara Emek Şubesi, silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. İçişleri Bakanlığından soyguncuların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğu açıklandı.

1997- Başbakan Necmettin Erbakan, tarikat tartışmalarının ağırlaştığı bir sırada, Başbakanlık Konutu’nda 51 tarikat ve cemaat başkanına iftar yemeği verdi.

1998- Basketbol antrenörü Aydan Siyavuş 51 yaşında vefat etti.

1999- Beynindeki rahatsızlık nedeniyle tedavi gören sanatçı Öztürk Serengil 68 yaşında öldü.

2010- Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Oğuz Çelikkol, “Kurtlar Vadisi Pusu” dizisinde İsrail tersi telaffuzların yer aldığı gerekçesiyle İsrail Dışişleri Bakanlığına çağırıldı. İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon’un, Çelikkol ile görüşmesinde daha yüksek düzeydeki koltuğa oturması, masada Türk bayrağının bulunmaması ve Ayalon’un bu durumun fotoğraflanmasını bilhassa istediğine yönelik beyanları, iki ülke münasebetlerinde gerginliğe yol açtı.

2011- “Kıvırcık Ali” olarak tanınan sanatçı Ali Özütemiz, Çatalca’da geçirdiği trafik kazasında 42 yaşında hayatını kaybetti.

2012- Ulusal Eğitim Bakanlığınca, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının başşehir dışında stadyumlarda değil, yalnızca okullarda kutlanmasını öngören genelge yayımlandı.

2013- Müzisyenler Şivan Perver ve İbrahim Tatlıses, Irak’ın Erbil kentinde 40 yıl ortadan sonra bir ortaya geldi. Perver ve Tatlıses, Türkiye’deki sanatkarlara “Çözüm Süreci”ne katılma davetinde bulundu.

2014- İsrail’in yıllardır bitkisel hayatta olan eski başbakanı Ariel Şaron 85 yaşında öldü.

2015- Meksika’nın güneyindeki Veracruz eyaletine bağlı Cordoba kenti yakınlarında, futbolcuları taşıyan bir otobüsün köprüden uçması sonucu 20 kişi ömrünü yitirdi, 25 kişi yaralandı.

2017- Makina Kimya Sanayisi tarafından tasarlanıp üretilen MPT-76 Ulusal Piyade Tüfeği, MKE’nin Kırıkkale’deki tesislerinde Türk Silahlı Kuvvetlerine merasimle teslim edildi.

2018- TBMM Genel Şurası’nda yapılan oylamada, HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana’nın milletvekilliği “devamsızlık” gerekçesiyle düşürüldü.

2020- Umman Sultanı Kabus bin Said 79 yaşında hayatını kaybetti, ülkede 3 gün yas ilan edildi.

2021- Rekabet Konseyi, Facebook ve WhatsApp hakkında resen soruşturma başlattı ve WhatsApp bilgilerinin paylaşılması zorunluluğunu durdurdu.

2022- Amerikalı şair Maya Angelou, çeyreklik madeni paraya resmi basılan birinci siyahi bayan oldu.

2022- Suudi Arabistan’da develere hizmet sunan dünyanın birinci 5 yıldızlı oteli açıldı.

2022- Konyaspor’da forma giyen ulusal futbolcu Ahmet Çalık, Gölbaşı Hacılar mevkisinde geçirdiği trafik kazasında, 28 yaşında hayatını kaybetti.

2023- Yunanistan’ın son hükümdarı İkinci Konstantinos, 82 yaşında hayatını kaybetti.

2023- PKK ile iltisaklı bir televizyon kanalında, “Terör örgütü PKK propagandası” yaptığı gerekçesiyle hakkında dava açılan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Lideri Şebnem Korur Fincancı, 2 yıl 8 ay 15 gün mahpus cezasına çarptırıldı. Tutuklu kaldığı mühlet göz önünde bulundurulan Fincancı’nın tahliyesine karar verildi.

12 Ocak

1920- İstanbul’da son “Osmanlı Meclisi Mebusanı” açıldı.

1923- Paris’te Pasteur Enstitüsünde tetanosa karşı serum geliştirildi.

1934- Osmanlı Devleti ile Sevr Antlaşması’nı imzalayan Yunanistan’ın eski başbakanı Elefterios Venizelos, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi.

1944- Genelkurmay Lideri Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, bu vazifeye Kazım Orbay getirildi.

1945- Tasviri Efkar gazetesi sahibi ve başyazarı Velid Ebuzziya İstanbul’da öldü.

1952- ABD idaresi, Marshall Planı çerçevesinde Türkiye’ye 58 milyon dolarlık askeri yardım yapılmasını onayladı.

1959- Sovyet uzay aracı Luna, güneş etrafındaki yörüngesine yerleşti. Luna, yer çekiminden kurtulan birinci uzay aracı oldu.

2000- Hükümeti oluşturan partilerin genel liderleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkındaki katılaşmış idam cezasının infazının bir mühlet ertelenmesine ait ihtiyati önlem kararına uyulmasını kararlaştırdı.

2006- Hac farizası için Mekke yakınındaki Mina’da bulunanlardan 364’ü, çıkan izdihamda hayatını yitirdi, çok sayıda kişi yaralandı.

2014- Türk arkeolojisinin değerli isimlerinden, olimpiyatlara katılan birinci Türk bayan atletlerden İstanbul Üniversitesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Halet Çambel, 97 yaşında İstanbul’da vefat etti.

2015- Anadolu 5. Ağır Ceza Mahkemesince, Anayasa Mahkemesinin İstanbul’daki “askeri casusluk” davasında verdiği ihlal kararı doğrultusunda, mahkumlar hakkında yargılamanın yenilenmesine karar verildi.

2015- “Futbolda şike” davasında Fenerbahçe Kulübü Lideri Aziz Yıldırım’ın da ortasında bulunduğu 6 sanığın yine yargılandığı dava ile haklarındaki kararlar Yargıtayca bozulan 31 sanıklı davanın belgelerinin birleştirilmesine karar verildi.

2016- İstanbul Sultanahmet Meydanı’ndaki bombalı terör taarruzunda 10 kişi öldü, 17 kişi yaralandı.

2018- ABD Lideri Donald Trump, İran’a nükleer muahede kapsamında sağlanan yaptırım muafiyetini “son kez” uzatma kararı aldı.

2018- “FETÖ’nün ‘Mor Beyin’ yazılımı” mağduru 1823 kamu çalışanı misyonlarına iade edildi.

2023- Kanada’da tabipler, bir çocukta ameliyat edilemeyen beyin tümörüne, dünyada birinci defa kullandıkları teknikle kemoterapi uygulamayı başardı.

2023- “Çakmak Çakmağa Geldik”, “Ayaz Geceler” ve “Neden Geldim İstanbul’a” isimli yapıtların de ortalarında olduğu çok sayıda unutulmaz albüme imza atan Türk halk müziği sanatkarı Burhan Çaçan, 63 yaşında vefat etti.

13 Ocak

1920- Sultanahmet Meydanı’nda 150 bin kişinin iştirakiyle büyük bir miting yapıldı.

1925- Kurtuluş Savaşı kumandanlarından Halit Paşa, Mecliste Ali Çetinkaya tarafından kaza kurşunuyla vuruldu.

1931- Japon Prensi Takamutsu Türkiye’ye geldi.

1941- İrlandalı muharrir James Joyce öldü.

1942- II. Dünya Savaşı’nda “Ekmek Karnesi” uygulamasına başlandı.

1944- Mersin’in 40 mil açığında 23 Haziran 1941 tarihinde batan ve yolcuları ortasında İngiltere’den üretimi tamamlanan dört denizaltıyı teslim alacak kumandanlarla, askeri çalışanın de bulunduğu “Refah” gemisine ait dava sona erdi. Amiral Mehmet Ali Ülgen ve bütün sanıklar beraat etti.

1952- Hasankale’de 5,8 büyüklüğündeki zelzelede 133 kişi öldü.

1958- ABD, uzay uydusu Explorer 1’i fırlattı.

1966- Hürriyet gazetesi, ABD Lideri Lyndon Johnson’un eski Başbakan İsmet İnönü’ye yazdığı mektuba ait, gazeteci Cüneyt Arcayürek’in haberini yayımladı. Mektup ve İnönü’nün yanıtı mektubu, 14 Ocak’ta Meclis’te görüşüldükten sonra, 15 Ocak’ta kamuoyuna açıklandı.

1973- Sanat tarihçisi, muharrir, eleştirmen Sabahattin Eyuboğlu öldü.

1986- Savunma Sanayii Müsteşarlığı kuruldu.

1990- Atatürk Barajı’nda su tutulmaya başlandı.

1993- Irak’a karşı başlatılan ikinci harekata İncirlik Üssü’nden kalkan “Çekiç Güç” uçakları da katıldı.

2005- Diyarbakır Emniyet Müdürü Ali Gaffar Okkan ile 5 polis memuru dahil 13 kişinin öldürülmesi, çok sayıda kişinin yaralanması olaylarına katıldığı savıyla yargılanan terör örgütü Hizbullah mensubu Mehmet Fidancı müebbet mahpusa mahkum edildi.

2007- Dünyanın birinci tüp bebeği olarak 1978’de sezaryenle dünyaya getirilen Louise Brown, doğal yoldan doğum yaptı.

2012- Ömrünü Kıbrıs davasına adayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, tedavi gördüğü Yakındoğu Üniversitesi Hastanesinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle 87 yaşında vefat etti.

2014- Endonezya’nın batısında faaliyete geçen Sinabung Yanardağı’nda patlamalar arttı. Patlamalar nedeniyle 25 binden fazla kişi tahliye edildi. Yaklaşık 100 yıldır uyuyan yanardağ, 2013’ün eylül ayında kül ve gaz püskürtmeye başlamıştı.

2015- Cumhuriyet gazetesi, Fransa’nın başşehri Paris’te terör saldırısının amacı olan Mizah Mecmuası Charlie Hebdo’nun karikatürlerini yayınladı. Yayınlara reaksiyon gösterenler, gazetenin Şişli’de bulunan binası önünde protesto mitingi düzenledi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca, muharrirler Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve dini kıymetleri aşağılama” suçlamasından soruşturma başlatıldı.

2018- Türkiye, Yunan kıyı güvenlik güçlerinin Türkiye’den Libya’ya patlayıcı husus taşıdığı gerekçesiyle alıkoyduğu gemi hakkında inceleme başlattı.

2022- Batı Avustralya eyaletinin Pilbara bölgesindeki Onslow kasabasında 50,7 dereceyle son 62 yılın en yüksek hava sıcaklığı kaydedildi.

2022- Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi öğrencilerinden oluşan Grizu-263 Uzay Grubu’nun tasarladığı ve ABD’nin Florida eyaletindeki Cape Canaveral Üssü’nden uzaya fırlatılan Türkiye’nin birinci cep uydusu Grizu-263A’dan sinyal alındı.

2023- Kazakistan’da Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’e özel imtiyazlar tanıyan kanun yürürlükten kaldırıldı.

14 Ocak

1923- Mustafa Kemal, Batı Anadolu seyahatine çıktı.

1923- Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım, İzmir’de hayata veda etti.

1923- Londra-New York ortası birinci telefon görüşmesi yapıldı.

1938- Türkiye-Irak-İran-Afganistan ortasında imzalanan Sadabad Paktı, TBMM’de onaylandı. Saldırmazlık mutabakatı, 1979’da İran tarafından feshedilinceye kadar yürürlükte kaldı.

1943- Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles de Gaulle, Casablanca Konferansı’nda bir ortaya geldi.

1944- “Milli Şair” Mehmet Emin Yurdakul, 75 yaşında öldü.

1963- Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle, İngiltere’nin Ortak Pazar’a girmesini reddetti.

1964- Meclis, Ortak Pazar muahedesini onayladı.

1987- Vehbi Koç, Memleketler arası Ticaret Odasınca “Dünyada Yılın İş Adamı” seçildi.

1990- Eski ulusal kaleci, iş adamı Sabri Dino, Boğaziçi Köprüsü’nden atlayarak intihar etti.

1996- Bestekar Onno Tunç, Bursa’dan İstanbul’a giderken kullandığı tek motorlu uçağın Armutlu Bozburun’da düşmesi sonucu, yanındaki Hasan Kanık ile vefat etti.

1998- Türk sanat müziği sanatkarı Safiye Ayla, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

2011- Tunus’ta bir seyyar satıcının kendini yakmasıyla başlayan ve “Arap Baharı” olarak isimlendirilen süreçte, Devlet Lideri Zeynelabidin Bin Ali ülkeden kaçtı, geçiş hükümeti kuruldu.

2014- Nijerya Devlet Lideri Goodluck Jonathan, birebir cinsiyetten şahıslara evlenme yasağı getiren maddeyi onayladı.

2016- Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde, Emniyet Müdürlüğü binası civarında teröristlerce bomba yüklü araçla düzenlenen ve sivillerin de amaç alındığı akında, biri 5 aylık bebek, ikisi 4 ve 12 yaşında çocuk 6 kişi hayatını yitirdi, 6’sı polis, 39 kişi yaralandı.

2018- ABD, Suriye’de tartıyla, PYD/PKK’nın paravanı olduğu belirtilen SDG’den oluşan 30 bin kişiyi bulacak “Sınır Güvenlik Gücü” kuracağını açıkladı.

2020- “Aşk-ı Memnu”, “Kurtlar Vadisi” ve “Fetih 1453” isimli üretimlerde canlandırdığı karakterlerle izleyicinin unutamadığı isimler ortasına giren müzik kelamı muharriri ve müzikçi Recep Aktuğ, 65 yaşında hayata veda etti.

2022- Ulusal imkanlarla üretilen Türkiye’nin birinci istihbarat gemisi TCG Ufuk, İstanbul Denizcilik Tersanesi’nde hizmete alındı.

2022- Yine Ulusal Uğraş Hareketi önderi ve Millet Partisi Genel Lideri Aykut Edibali, Ankara’da 80 yaşında vefat etti.