Emeklilikte Reform: Sosyal Güvenlikte Sürdürülebilirlik İçin Yeni Adımlar!

Sosyal Güvenlikte Sürdürülebilirlik İçin Yeni Adımlar: Otomatik Ayarlama Mekanizması Devrede

Türkiye, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla emeklilik uygulamalarında önemli bir yeniliğe imza atıyor. 2023 Faaliyet Raporu’nda vurgulanan bu yeni yaklaşım, demografik ve ekonomik değişikliklere uyum sağlamayı hedefliyor. Raporda belirtilenlere göre, emekli aylıklarına esas teşkil eden parametreler, doğurganlık oranı, beklenen ömür, istihdam oranı ve göç gibi unsurlara bağlı olarak otomatik şekilde güncellenecek.

Bu sistem, Avrupa’nın bazı ülkelerinde 2005 yılından itibaren uygulanmaya başlanan bir yöntem. Otomatik ayarlama mekanizması, emekli sayısının çalışan sayısına oranındaki değişikliklere bağlı olarak emekli maaşlarında düzenlemeler yapılmasını öngörüyor. Artan oranlar doğrultusunda emekli aylıkları azalırken, bu kısa vadeli olumsuz etkiler bazı tedbirlerle dengeleniyor ve emekli aylıklarına yapılan artışlarla telafi ediliyor.

2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Programı’nda da yer alan bu mekanizma, emeklilik kriterlerinin ve yaşının, doğuşta beklenen yaşam süresindeki artışa uygun olarak belirlenmesi için çalışmalar yapılmasını içeriyor. Ayrıca, emekli aylığı bağlama oranında yeniden düzenlemeler de programda kendine yer bulmuş.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) finansal durumuna bakıldığında, 2023 yılında toplam gelirler 2.1 trilyon TL, giderler ise 2.2 trilyon TL olarak gerçekleşmiş. Bu dönemde, prim gelirleri en yüksek gelir kalemi olarak 1 trilyon 463 milyar TL ile öne çıkarken, emekli aylıkları ise 1 trilyon 408 milyar TL ile giderlerin en büyük bölümünü oluşturmuş. Öngörülen emekli aylığı ödemeleri 1 trilyon TL iken, gerçekleşen rakam 1.4 trilyon TL’ye ulaşmış. Bu artışın nedenleri arasında, en düşük emekli aylığının yükseltilmesi ve EYT düzenlemesi gibi faktörler gösteriliyor.

Türkiye, bu yeni mekanizmayla sosyal güvenlik sistemini daha dinamik ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmayı amaçlıyor.