Bakan Fidan, Katar merkezli Al Jazeera Arapça televizyon kanalına gündeme ait değerlendirmede bulundu.
Suriye’de SDG ismini kullanan terör örgütü PKK/YPG ile Suriye hükümeti ortasında varılan 10 Mart mutabakatına ve şimdi bu muahedenin uygulanmamasına ait Fidan, “Burada olağan İsrail’in Suriye’deki hareketliliği ile ‘Kasad’ın (SDG) açıkçası isteksizliği ortasında bir bağlantı var, bir orantı var. Bunu artık söylemek gerekiyor. Bu YPG’nin tek başına aldığı bir karar değil.” dedi.
Şam idaresi ile PKK/YPG ortasındaki sıkıntıların diyalog yoluyla çözülmesini umduğunu lisana getiren Fidan, “Suriye Kürtleri de rahat eder, Araplar da rahat eder, herkes rahat eder. Yani görmek istediğimiz tablo bizim bu huzur ve barış hudutlarımızın ötesinde, Suriye halkı için. Lakin bölge dışı aktörlerin oyunlarına gelerek onlardan birtakım işaretlerle siyaset belirlemek de yeterli bir şey değil.” sözlerini kullandı.
“İSRAİL, SURİYE İLE MUAHEDE TABANINA GELDİĞİNDE YPG DE GELECEK”
Fidan, “SDG” ile İsrail ortasında bir eşgüdüm olup olmadığına ait soruya, “Tabii, yani İsrail, Suriye ile belirli bir muahede tabanına geldiği gün YPG’nin de geleceğini göreceksiniz.” formunda cevap verdi.
Fidan, Suriye alanında Türkiye ile İsrail ortasında bir “yarış” olduğuna yönelik argümanlara ait, şunları söyledi:
“Suriye’nin güvenliğine, birliğine, bütünlüğüne kim daha fazla yardımcı olacak, işgale, bölmeye, öldürmeye, bombalamaya değil. Bunda yardımcı olacak. Biz kendimizi İsrail’le bu mevzuda birebir çabada, aynı ligde, birebir pozisyonda görmüyoruz açıkçası. Yani bir emperyal yayılmacılık peşinde olanla bir işbirliği, dayanak içerisinde olan, bu değerli.”
GAZZE’DE BARIŞ PLANININ İKİNCİ AŞAMASI
Gazze barış sürecinde gelinen basamağa kolay gelinmediğini belirten Fidan, gelinen basamakta da istenen her şeyin gerçekleşemediğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“İnsani yardımlar belirli ölçü gidiyor ancak giriş-çıkışlar tekrar sorun. Barış planında öngörülen unsurlar çok fazla uygulanmıyor ve maalesef İsrail her gün Filistinli öldürmeye, şehit etmeye devam ediyor. Lakin buna karşın bir evvelki savaşın şiddetine, kıyımın şiddetine baktığınız vakit şimdiki hali hakikaten insanlara bir nefes verir nitelikte olduğu için desteklediğimiz bir hal. Devam etmesi lazım. Daha ileriye götürülmesi lazım.”
Barış planının ikinci kademesinde da atılması gereken adımlar olduğuna dikkati çeken Fidan, “Birincisi, ikinci etap için Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulu’ndan bir karar çıkartılması konusu vardı. Onunla ilgili çalışmalar bitti, karar çıktı. Artık o kararda öngörülen kimi hususlar var. Onların hayata geçmesi gerekiyor.” dedi.
Fidan, büyük sorumluluğun ABD ve Lider Donald Trump’a düştüğünü vurgulayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bizim buradan büyük bir gayretimiz var. Artık önümüzdeki günlerde bu mevzuda birtakım adımların atılmasını bekliyoruz biz açıkçası. Bilhassa Barış Konseyinin oluşturulması sıkıntısı çok değerli. İdarenin Filistinlilere devredilmesi problemi, Hamas tarafından Filistinli bir teknik komiteye devredilmesi, o da değerli ve bir polis gücünün kurulması üzere çok mevzu var.”
“HER TÜRLÜ SORUMLULUĞU ÜSTLENMEYE HAZIRIZ”
Uluslararası İstikrar Gücü’ne yönelik Fidan, “Cumhurbaşkanımızın (Recep Tayyip Erdoğan) siyasi iradesiyle Filistin sıkıntısının tahlilinde, barışın sağlanmasında her türlü sorumluluğu Türkiye almaya hazır. Bölgedeki kardeşlerimizle, memleketler arası paydaşlarla bu sıkıntıda her türlü sorumluluğu üstlenmeye hazırız. Bu mevzuda asker göndermek gerekiyorsa barış için onu da göndermeye varız.” diye konuştu.
Fidan, İsrail’in, Türkiye’nin Milletlerarası İstikrar Gücü’nde yer almasını istemediğini belirterek, “Burada olağan İsrail tek başına bu planda kelam sahibi değil. Amerika ve öteki bölge ülkeleri ve kurallar ne gösterir onu bilemiyoruz. Bizim buradaki duruşumuz belirli, net. Başka güç gönderecek ülkelerin duruşu da belirli. İsrail’le de aşikâr bir müzakere noktasına Amerikalılar ulaşırsa bizim için ne ala. Ulaşmazlarsa kendilerinin bileceği bir iş.” sözlerini kullandı.
“İsrail’in Memleketler arası İstikrar Gücü kapsamında temel maksadının, Hamas’ın elindeki silahları almak” olduğu istikametindeki soru üzerine Fidan, her şeyin doğal bir süreç içerisinde ilerlemesini istediklerini belirtti. Fidan, şöyle devam etti:
“Barış süreci olağan rotasında devam ederse, yani insani yardımlar, insanların tekrar geri dönüşü, yerleşim, iktisat bunların hepsi olursa, İstikrar Gücü geldiği vakit hudutta Filistinlileri ve İsraillileri ayırırsa ben bu hususun da sorun olacağını düşünmüyorum. Yani bu hususta Hamas’la da yaptığımız görüşmeler ortada. Lakin bunun şimdiden barış muahedesini rotasından saptırmaya yönelik bir dayatmaymış üzere, olmazsa olmazmış üzere en baştan ortaya koymak daha sürecin öteki kademelerini işletmeden, bu aslında biraz arka niyetli üzere geliyor bize.”
Fidan, aşikâr bir noktadan sonra Filistin emniyet güçlerinin, Gazze’nin güvenliği ile ilgili önlemler alması gerektiğine işaret ederek, “Belli bir noktadan sonra silahlı kümelerin olmaması lazım. Bunun için zati memleketler arası düzenek var, bunun için İstikrar Gücü, Barış Kurulu ve bizlerin olduğu sistemler var. Filistinliler kendilerini rahatta hissettikçe, inançta hissettikçe bu problemlerin çözüleceğine inanıyorum.” diye konuştu.
“İSRAİL’İ MAKSİMALİST TALEPLERİNDEN VAZGEÇİRMEK GEREKİYOR”
“İsrail’in kendisine yeni bir hudut bölgesi oluşturduğunu argüman etmesini” kıymetlendiren Fidan, “Maksimalist hallerin, taleplerin amacı muhakkaktır. Yani burada aşikâr bir noktada siyaset ve müzakere tekniği de var açıkçası. Onu görüyoruz yani. Bu Netanyahu’nun stratejilerinden biri.” tabirlerini kullandı.
ABD’nin büyük dayanak verdiğini vurgulayan Fidan, “Aslında Steve Witkoff’un ve arkadaşlarının bu hususta burada çok büyük bir uğraşı ve rolü var. Hakikaten çok büyük bir uygun niyetle sıkıntıyı bitirmeye, sonlandırmaya çalışıyorlar. Burada eforlara devam edeceğiz. Geri adım atmak yok.” diye konuştu.
“BARIŞ PLANININ BOZULMA RİSKİ HER VAKİT VAR”
Fidan, Gazze barış planının “bozguna uğraması” riskine ait soruya, “Bu risk, her vakit için var. Bu risk, her vakit için var lakin bunu düşünmek bile istemiyoruz, zira alternatifi daha büyük bir soykırım, yerlerinden edilme.” cevabını verdi.
Bakan Fidan, Netanyahu’nun asıl emelinin, Gazze’deki Filistinlileri büsbütün Filistin’den göndermek, orayı Filistinsiz bir hale getirmek, Gazze toprağını ek bir İsrail toprağına dönüştürmek olduğunu belirtti.
“SURİYE HALKINA MEMLEKETLER ARASI TOPLUMUN VERDİĞİ BAHTI İSRAİL VERMEK İSTEMİYOR”
Fidan, Suriye’de geçen bir yılı nasıl değerlendirdiğine ait soru üzerine şunları söz etti:
“Öncelikle Suriye’nin özgürleşmesinin birinci yılının bütün Suriyelilere, bölge halkına güzel olmasını diliyorum. Hakikaten Suriye halkı, son 15 yıldır savaşla, onların öncesinde de Esad rejimlerinin, hem babası hem kendisi, büyük zulmüyle çok zahmetli günler geçirdi. Artık çok şükür geldiğimiz noktada, hem bölge ülkeleri hem milletlerarası toplum geçtiğimiz bir yıl içerisinde Suriye’nin yeni idaresine, Suriye halkına el birliğiyle takviye vermek, bir talih vermek için gayret içerisindeler, çalışıyorlar.”
Fidan, İsrail yayılmacılığının Suriye’ye olan tesirine değinerek, “Bu kabul edilemez bir durum ancak İsrail tıpkı Filistin probleminde, Gazze Barış Planı’nda, Gazze’deki soykırımda olduğu üzere. Bütün dünyanın görüşü ve durduğu yer bir yana, İsrail bir yana. Yani İsrail, bu noktada dünyanın bütün milletlerinin niyetinin, talebinin bilakis davranmakta bir beis görmüyor. Suriye halkına, memleketler arası toplumun verdiği talihi İsrail vermek istemiyor.” diye konuştu.
SURİYE-İSRAİL GÜVENLİK ANLAŞMASI
Suriye ile İsrail ortasında güvenlik muahedesi olup olmadığına ait telaffuzlara ve Suriye’nin bu mevzudaki seçeneklerine dair Fidan, şunları kaydetti:
“Kimse, kimsenin sonuna mütecaviz olmamalı. İsrail’in Birleşmiş Milletler tarafından tanınan hududu belirli, Suriye’nin aşikâr. Bunun ötesine geçtiğiniz vakit, sadece elinizde güç var, benim gerimde da takviye var, ben bununla yaparım dediğiniz vakit şimdilik size tarih bir fırsat sunar. Lakin yarın bir gün güç oburunun eline geldiği vakit, birebir mukabele size yapılır. Kimse sizin sonunuzu tanımaz bu sefer. Onun için vakit varken gelin, milletlerarası sistemin ortaya koyduğu mutabakatlara sadık kalın.”
“TÜRKİYE GÜCÜNÜ İSTİKRAR İÇİN KULLANIYOR”
Türkiye’nin siyasetinin daima yatıştırmaya, ateşkes, barış, kalkınma ve huzur olmasına yönelik olduğunu vurgulayan Fidan, “Türkiye bütün bu gücünü istikrar için kullanıyor. Gazze’de olsun, Suriye’de olsun, Ukrayna’da olsun, Afrika’da olsun.” dedi.
Fidan, Ukrayna perspektifinden bakıldığında problemlerin an prestijiyle muhakkak bir noktaya ulaştığına değinerek, ilerleyen birkaç günün çok kritik olduğunu dile getirdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin alternatif barış planı için koşullarını yakında ABD’ye göndereceğini söyleyen Fidan, birinci 28 unsurluk bir planın ortaya çıktığını ve daha sonra Avrupalıların bunu 20 unsura indirdiğini hatırlattı.
Fidan, sonrasında o plan üzerinde Ruslarla görüşmeler yapıldığını, onların karşılığının ABD’ye iletildiğini ve tekrar Ukrayna ile görüşüldüğünü anımsatarak, bunun üzerine Ukrayna’nın hafta içinde Avrupa ülkeleriyle ağır görüşmeler yaptıklarını ve yakında bir karşı teklif geleceğini söyledi.
Bu teklifler görüşülürken yerde savaşın devam ettiğine dikkati çeken Fidan, savaşın dinamiğinin de tarafların lehine ya da aleyhine daima değiştiğini söz etti.
“AVRUPA, UKRAYNA’YA GÜÇ TERCİHLER YAPILMASINDA YARDIM ETMELİ”
Fidan, Rusların şu anda ilerliyor gözüktüklerine işaret ederek “Burada Avrupa’nın Ukrayna ile birlikte muhakkak güç tercihlerin yapılmasında Ukrayna’ya yardımcı olması gerekiyor. Hakikaten kimi tercihler, kimi kararlar çok sıkıntı kararlar Ukrayna için. Ancak daha büyük kayıpları önlemek için, yani daha büyük bir maslahat için bir mefsedeti burada def etmek gerekiyor, yani bir kötülüğü… Yani bir tercih yapmak gerekiyor. Güç onlar için biliyorum. Bilhassa toprak konusu inanılmaz derecede sıkıntı. Yani Allah kimsenin başına vermesin.” diye konuştu.
Bu tercihlerin güç olduğunu ve ileriye yönelik garanti talepleri de bulunduğunu aktaran Bakan Fidan, bunların da sıkıntı olduğunu ve Türkiye’nin iki taraf ortasında görüşmelerin kolaylaştırılmasına devam ettiğini lisana getirdi.
Fidan, İstanbul’un konut sahipliği yapmaya tekrar hazır olduğunu kaydederek, geçen yaz 3 cins görüşmeye mesken sahipliği yaptıklarını hatırlattı.
Bu görüşmelerde esir değişimi ve öteki insani konular konusunda çok önemli aralar kat edildiğini anımsatan Fidan, “Bugün devam eden görüşmelerin de tabanını hazırladı. Biz bu olumlu rolü oynamaya hazırız. Bakın şu anda Karadeniz savaşın bir uzantı alanı haline geldi. Savaş Karadeniz’de yaygınlaştı. Şu anda Karadeniz’de ticari gemiler, tankerler vuruyorlar. Yani savaş devam ederse öteki yerlere de Avrupa’nın öteki yerlerine de yayılacak. Yani Allah korusun artık burada durması gerekiyor.” tabirlerini kullandı.
