İsveç’te savaşa hazır olun ikazları kaygı yaratıyor

İsveç’te evvel Sivil Savunma Bakanı, akabinde Genelkurmay Lideri’nin yaptığı “savaşa hazır olun” ihtarları tasaya ve “panik yaratma” tenkitlerine neden oldu.

İsveç Sivil Savunma Bakanı Carl-Oskar Bohlin, Pazar günü katıldığı bir konferansta “İsveç’te savaş olabilir” sözünü kullanmıştı.

Ardından Genelkurmay Lideri Micael Byden de tüm İsveçlileri zihinsel olarak savaşa hazır olmaya çağırdı.

Üst seviye yetkililerden arka arda yapılan bu açıklamaların tonuysa, İsveç muhalefetinin yansısını çekti.

Eski başbakan Magdalena Andersson İsveç televizyonuna yaptığı açıklamada, güvenlik durumunun önemli olduğunu kabul etse de, “savaş çabucak yanıbaşımızda da değil” dedi.

Çocuk hakları derneği Bris de olağanda davet merkezlerine savaş ihtimaliyle ilgili çok az arama aldıklarını, lakin bu haftaki haberlerden ve TikTok’ta yapılan paylaşımlardan sonra birçok “endişeli” gencin kendilerini aradığını belirtti.

Bris sözcüsü Maja Dahl “Belli ki bu âlâ planlanmış bir ihtardı, ağızdan kaçırılmış üzere değildi” diyerek, yetişkinler için bu biçim açıklamalar yapılırken çocuklara durumun nasıl anlatılacağının da düşünülmüş olması gerektiğine dikkat çekti.

Sivil Savunma Bakanı ve Genelkurmay Lideri’nin açıklamaları çok net olsa da, bu kelamlar ülkede “uyarı” seviyesinde algılanıyor.

200 yıldır savaş görmeyen ülke

Yaklaşık ikiyüz yıldır savaş görmeyen İsveç, NATO üyeliği için Türkiye ve Macaristan’ın onayını bekliyor.

İsveç’in NATO atağına neden olan Rusya- Ukrayna savaşı, 24 Şubat’ta ikinci yılını dolduracak.

Genelkurmay Lideri Byden açıklamalarında “yeni bir şey olmadığını” söylüyor.

Byden bir ay evvel Ukrayna’nın doğu cephesini ziyaret etmişti. Ayrıyeten İsveç, Ukraynalı pilotları eğiten ülkeler ortasında. Stockholm Ukrayna’ya gelişmiş Gripen savaş uçakları göndermeyi de düşünüyor.

Aftonbladet gazetesine konuşan Byden, “Amacım insanları endişelendirmek değil, yalnızca daha çok kişinin içinde bulundukları durumu ve sorumluluklarını düşünmelerini sağlamak” dedi.

Sivil Savunma Bakanı Bohlin de insanların uykusunu kaçırmak istemediğini lakin olabileceklere dair farkındalıklarını artırmayı hedeflediğini belirtti. Bakan ayrıyeten mahallî yönetimler ve acil durum takımlarına hazırlık yapmaları davetinde da bulundu.

Bohlin “Geceleri uykumu kaçıran bir şey varsa o da hazırlıkların çok yavaş ilerlemesi” dedi.

Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının akabinde Finlandiya da NATO’ya katıldı ve Rus yetkililer NATO ile tansiyonun yükselmesi halinde “bunun ceremesini çekecek birinci ülkenin” Finlandiya olacağı tehditlerinde bulundu.

Türkiye’nin koşullarını yerine getirene kadar İsveç’in NATO üyeliğine onay vermeyeceğini duyuran Ankara, geçen yıl Temmuz ayındaki NATO tepesi öncesi İsveç’in üyeliğine yeşil ışık yakmıştı.

İsveç’in NATO’ya üyeliğine ait iştirak protokolü, Aralık ayında TBMM Dış Bağlantılar Komitesi’nde kabul edildi. Protokolün Meclis Genel Şurası’nda görüşülüp oylanması bekleniyor, ne vakit görüşüleceğiyse şimdi bilinmiyor.

Askeri harcamaları artıyor

İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, 2024 yılında NATO’nun üyeleri için koyduğu askeri harcama maksadı olan gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 2’si oranında harcamaya ulaşacaklarını açıkladı. Bu İsveç’in 2020’deki askeri harcamalarının iki katına denk geliyor.

İsveç Savunma Üniversitesi’nden savunma uzmanı Oscar Jonsson ise üst seviye yetkililerin açıklamalarının tonunun “bir bardak suda fırtına koparmaya” benzediğini, söylenenlerin yüzde 90’ının sivil ve askeri savunma alanındaki hazırlıkların yavaş olmasının yarattığı rahatsızlıktan kaynaklandığını düşünüyor.

“Zaman kısıtlı ve açıklamalarla yetkililer, sorumlu departmanlar ve bireyler ‘uyandırılmak’ istendi” diyen Jonsson; “İsveç ordusu çok muktedir ancak ölçeği çok küçük. En son savunma yasa tasarısında 3,5 tugay kurmamız gerektiği belirtiliyor. Savaş başlandığında Ukrayna’nınsa 25 tugayı vardı”.

Jonsson savaş ihtimali olsa da, bunun için birkaç faktörün bir ortaya gelmesi gerektiğini ekliyor: Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının sona ermesi, ordusunun tekrar yapılanma ve silahlanma için vaktinin olması, ve Avrupa’nın da ABD’nin askeri dayanağını kaybetmesi.

Ancak Jonsson’a nazaran bu üç durumun bir ortaya gelmesi “ihtimal dahilinde”.