Avrupa HIV Test Farkındalığı Haftası Türkiye’de de hayata geçiriliyor

HIV alanında test farkındalığının artırılmasını hedefleyen ve her yıl kasım ve mayıs aylarında yılda iki defa olmak üzere gerçekleşen Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası, Türkiye’de de hayata geçiriliyor.

Gilead’dan yapılan açıklamada, Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası’nın Türkiye’de de hayata geçirilmesi kapsamında Gilead’ın mesken sahipliğinde tabip dernekleri ve hususla ilgili STK’ların, DADA Sahne’de düzenlenen özel bir aktiflikte bir ortaya geldiği kaydedildi.

Açıklamaya nazaran, 35 yılı aşkın müddettir yenilikçi tedaviler geliştirmeye odaklanarak HIV enfeksiyonunun ölümcül olmaktan çıkıp, yönetilebilir hale dönüştürülmesi için çalışan Gilead, HIV ile çabada tabip dernekleri ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte, Avrupa HIV Test Farkındalığı Haftası’nın Türkiye’de de hayata geçirilmesine öncülük ediyor.

Gilead Türkiye, AIDS ve CYBHD, EKMUD, GUNIDER, HAKED, HIVEND, KLIMIK tabip dernekleri ve hususun kıymetli paydaşı olan Pozitif-iz, Olumlu Ömür, TAPV ile bir ortaya gelerek 21-27 Kasım Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası’nı bu yıldan itibaren ülkemize kazandırıyor. Bu vesileyle hayata geçirilecek “Bugününü Test Et, Yarınını Teşhis Kampanyası” ile de toplumdaki farkındalığın artırılması hedefleniyor.

Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası kapsamında, 2013 yılından bu yana, toplum, sıhhat çalışanları ve karar vericilerde HIV testinin değeri konusunda farkındalık yaratılması amaçlanıyor. Hafta boyunca düzenlenen etkinliklerde HIV testinin yanı sıra erken teşhis ve tedaviye erişimin değerinin de anlatılması hedefleniyor. Ayrıyeten hafta kapsamında, test yaptırmak isteyenlerin fiyatsız ve kimlik bilgisi vermeden test yaptırabilecekleri yerler ve bilgileri paylaşılarak, Sıhhat Bakanlığı’nın toplumu HIV enfeksiyonuna yönelik risklerden muhafaza maksadına hizmet edilecek.

Erken teşhis ve faal tedaviyle HIV artık kronik bir durum

Gilead açıklamasına nazaran, 1980’lerin başında ortaya çıkan HIV, geliştirilen tedavi prosedürleri ile günümüzde tedavi edilebilen kronik bir enfeksiyon halini aldı. Erken teşhis ve aktif tedavi metotlarının kullanılması ve geniş çaplı denetim programlarının kararlılıkla uygulanması sayesinde günümüzde HIV, artık ölümcül bir enfeksiyon olmaktan çıkıp denetim altına alınabilir bir hale geldi. HIV ile yaşayan bireylerin, yanlışsız tedaviyle işlerine, okullarına, ömürlerine devam edebildiği, bulaştırma risklerinin kalmadığı ve doğal yollarla çocuk sahibi olabildikleri biliniyor.

Buna karşın toplumun çok geniş bir kısmında hala HIV ve tedavi edilmediği takdirde dönüştüğü Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu (AIDS) ile ilgili kâfi bilgi ve farkındalık mevcut değil. Bilgi ve farkındalığın olmayışı, HIV testi yaptırma konusunda da bilinçsizliğe yol açarak enfeksiyonun ilerlemesine ve yayılmasına yol açıyor. Türkiye, tedaviye erişim ve tedavide başarılı lakin, test ve teşhiste amaçların gerisinde kalıyor.

Bu doğrultuda harekete geçen Gilead öncülüğünde Türkiye’nin HIV alanında çalışan kıymetli kuruluşları bir ortaya gelerek “Birlikte HIV’den Daha da Güçlüyüz” platformu hayata geçmişti. Gilead, HIV alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, HIV ile yaşayan şahıslar ve başka paydaşlarla ortak bir emel çerçevesinde güçlerini birleştirerek mümkün olan en fazla sayıda bireye ulaşmayı hedeflediği ‘Tek Ses’ projesini de geçen yıl Dünya AIDS Günü vesilesiyle lanse etmişti.

Bu yıl da Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası kapsamında Gilead’ın mesken sahipliğinde, tabip dernekleri ve bahisle ilgili STK’lar, DADA Sahne’de düzenlenen özel bir aktiflikte bir ortaya geldi. Sunucu Okan Bayülgen’in moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde, HIV alanında uzman tabipler ve dernek sözcüleri, Türkiye’de ve dünyada HIV alanında yeni durum, hakikat bilinen yanlışlar, bayan ve çocuk sıhhati açısından ehemmiyeti, test ve tanıya erişim, yayılımı engellemek için atılması gereken adımları ele aldı. Ayrıyeten, anonim test merkezleri, dünyada HIV test sürecinin nasıl işlediği, toplumsal damgalanma bahisleri, HIV tanısı alan bireylerin nasıl bir ömür sürdüğü, nelere gereksinim duyduğu üzere çok kıymetli noktalar üzerinde duruldu.

Türkiye’de toplum genelinde HIV şuuru hala çok düşük seviyelerde

Açıklamada görüşmelerine yer verilen Gilead Türkiye Medikal Yöneticisi Dr. Serhan Sevgi, dünyada 36. Türkiye’de 16. yıllarını kutladıklarını belirterek, Gilead’ın yenilikçi tedaviler geliştirme ve her basamakta tedaviye ulaştırma bahislerine odaklı bir şirket olduğunun altını çizdi.

Şirketin, kuruluş ideolojisinden aldığı ilhamla HIV’in “ölümcül” bir enfeksiyon olmaktan çıkıp, kronik bir enfeksiyona dönüşmesine öncülük ettiğini belirten Sevgi, şunları kaydetti:

“Türkiye’de toplum genelinde HIV şuuru hala çok düşük düzeylerde. Toplumsal farkındalık yaratmak için ortak akıl ve şuurla hareket etmek ve bunu sürdürülebilir kılmak için hakikat iş birlikleri yapmak kilit rol oynuyor. Gilead olarak biz de toplum sıhhati sorunu olan HIV ile çabaya, birleştirici ve sürdürülebilir yaklaşımlarıyla öncü olmaya devam ediyoruz. Başka yandan yalnızca farkındalık alanında değil HIV ile yaşayan bireylerin ve risk altındaki şahısların uzun devir sıhhat idaresini kolaylaştırmak ve yenilikçi tahlillerle hayat kalitesini artırmaya yönelik dijital araçlar üzerinde de çalışıyoruz.”

HIV alanında uzman tabip ve derneklerden haftaya özel mesajlar

Dr. Asuman İnan (KLİMİK/ Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği):

“Geçmiş yıllarda dünya çapında artmış olan HIV enfeksiyonunun yayılımı, erken teşhis ve aktif tedavi usullerinin kullanılması ve geniş çaplı denetim programlarının kararlılıkla uygulanması sayesinde günümüzde pek çok ülkede denetim altına alındı. Artık biliyoruz ki viral yük belirlenemeyen seviyedeyse HIV’in cinsel yolla bulaşma mümkünlüğü yoktur. Buna Belirlenemeyen=Bulaştırmayan diyoruz. Bu sayede HIV ile yaşayan bireylerin virüsü bulaştırma risklerinin neredeyse sıfıra indiği ve doğal yollarla çocuk sahibi olabildikleri kanıtlanmıştır.”

Dr. İftihar Köksal (ENFEKDER/ Enfeksiyon Hastalıklarından Korunma ve Savaşım Derneği):

“Dünyanın pek çok ülkesinde, HIV’in yayılmasına yönelik tedbirler ile yıllık yeni olay sayısı son 10 yılda sabit kalmış yahut azalma trendine girmişken, Türkiye’de yıllık yeni olay sayısı hala bariz formda artış göstermektedir. Türkiye, tedaviye erişim ve tedavide başarılı fakat, test ve teşhiste gayelerin maalesef gerisinde. Ülkemizde sıhhat kuruluşlarında HIV testi inançla yapılmaktadır. Bununla birlikte, test yaptıran yahut teşhis alan bireyler damgalanmaya maruz kalmaktan çekinebildikleri için testlerin anonim formda yani kimlik bilgisi paylaşmadan da yapılabiliyor olması çok kıymetli. Her ne kadar artış gösteren bir enfeksiyon olsa da HIV’in tedavisi mümkündür. Bu noktada HIV enfeksiyonunun önlenmesi ve HIV’den korunma için birinci basamak, farkındalıktır. HIV kuşkusu taşıyan bireyler kesinlikle sıhhat ünitelerine giderek test yaptırmalı. “

Dr. Hayat Kumbasar (HIVEND/ HIV Enfeksiyonu Derneği):

“Toplumda korunma yollarının gerçek biçimde uygulanması ve HIV ile yaşayan bireylerin erken teşhis ve tedavisi ile enfeksiyonun yayılımının önüne geçmek mümkündür. Bu nedenle; toplumu test konusunda bilinçlendirmek ve teste teşvik etmek, tahminen de bu bahisteki en kıymetli toplum sıhhati siyaseti olmalıdır. HIV enfeksiyonuna cinsiyet bazlı bakacak olursak, aslında en savunmasız kümesi bayanlar oluşturmaktadır. Teşhis çoğunlukla gecikmekte, teşhisini bilmeyen-dolayısıyla tedavi almamış hamile bayanlar HIV ile enfekte bebekler hayata getirebilmektedir.”

Dr. Yeşim Taşova (HAKED&GÜNİDER/ HIV AIDS Korunma ve Eğitim Derneği & Güneydoğu Nöroloji İnfeksiyon Derneği):

“UNAIDS tarafından dünya çapında yıllık yeni olay sayılarının 2000’li yılların başlarından itibaren düşüşe geçtiği iddia edilirken, Sıhhat Bakanlığının yayınladığı bilgilere nazaran, Türkiye’de yeni olay sayılarının artmaya devam ettiği gözlemlenmektedir. Yakın vakitte yapılmış olan bir çalışmada halihazırda yaklaşık yüzde 40 olarak iddia edilen HIV olumlu durumunu bilme oranının yüzde 90 düzeyine çıkarılması durumunda, 2040 yılına gelindiğinde mümkün hadiselerin değerli ölçüde önlenmiş olacağı varsayılmaktadır. Bu nedenle bugünden başlayarak test farkındalığını ülkemizde artırmayı önemsiyoruz.

Dr. Hüsnü Pullukçu (EKMUD/ Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği):

“Toplumun HIV’I tanıması, bulaş yollarını öğrenmesi son derece kıymetli. Günlük toplumsal yaşamsal faaliyetlerle HIV bulaşmaz diyoruz. Örneğin, HIV’in öpüşmekle ya da birebir çatal bıçağı kullanmakla bulaşmayacağı bilgisi dahi ne yazık ki toplumda gereğince özümsenmiş değil. Dünya AIDS günü ve HIV Test Farkındalığı Haftası üzere özel gün ve haftalar vesilesiyle bu şuurun artırılması değerli bir muhtaçlık.”

Dr. İlkay Akbulut (ACYBHD/AIDS ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Derneği):

“Türkiye’de bir defa teşhis aldıktan sonra tedaviye erişim imkanlarımız çok gelişmiş. Toplumda bulaşı azaltmak için kesinlikle teşhis koyabilme yüzdemizi artırmamız ve teşhis alan bireyleri bir an evvel tedavi altına almamız gerekli. Bunun için de başta risk altındaki şahıslara yönelik olmak üzere teste erişim imkanlarını kolaylaştırmalı, genişletmeli ve güçlendirmeliyiz.”

Çiğdem Şimşek (Pozitif-iz Derneği):

“Erken periyotta HIV tanısı almak çok değerli. Zira HIV, tedavisi olan bir enfeksiyon. Şahıslar AIDS evresinde dahi teşhis alsa uygun tedaviler sayesinde geri dönebiliyorlar. Hiç kimse test yaptırmaktan çekinmesin. HIV tanısı alanlar bazen internetten bazen de tabiplerin yönlendirmesiyle bize başvuruyor. Bugün, HIV ile yaşayan bireyler herkes üzere sağlıklı ve uzun bir ömür sürdürebiliyor. Çalışabiliyor, evlenebiliyor ve enfekte olmayan bebek sahibi olabiliyor.”

Canberk Harmancı (Pozitif Hayat Derneği):

“Bugün HIV’e dair en zayıf noktamız enfeksiyonla müsabaka riskini bilmeyen yahut yanlış bilen bireylerin korunmayı ihmal etmesi. Bu mevzuda farkındalık çok kıymetli. Biz onlara elimizden gelen takviyesi sunuyoruz. Fakat tedavi protokollerinin psiko-sosyal takviyesi de içermesi gerekiyor. Teşhis alıp hakikat tedaviye ulaşmanız hayatınızı hiç değiştirmeden sıhhatle yaşamanızın anahtarı olacaktır.”

Nurcan Müftüoğlu (TAPV/ Türkiye Aile Sıhhati Planlaması Vakfı):

“TAP Vakfı olarak gayemiz, sürdürülebilir kalkınma sürecinde gözetici sıhhat perspektifi ile ailelerin üreme sıhhati, ana-çocuk sıhhati ve cinsel sıhhat şartlarını güzelleştirerek bireylerin bilhassa gençlerin ve bayanların hayat kalitesini yükseltmektir. Bu doğrultuda biz de vakıf olarak HIV konusunda toplumda farkındalık yaratılması için her türlü takviyesi veriyoruz.”

Resim sanatkarı meral çelik HIV’in geleceğine dair umudu resmetti

Bu ortada haftanın kamuoyuna duyurulması nedeniyle düzenlenen toplantının başında salonda fotoğraf sanatkarı Meral Çelik siyah-beyaz bir tablo üzerinde çalışmaya başladı. Sanatçı, HIV testi yaptırarak teşhis alan bir kişinin içindeki kuşkuyu sona erdirerek geleceğe umutla bakmasını resmetti. Aktiflik sırasında iştirakçiler geleceğe dair umut dolu iletilerini yazdı. Aktiflik sonunda ise renkli, umut dolu yarınlara gönderme yapılan eser, iştirakçilerin bildirileriyle tamamlandı.