Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’de gerek bölge ülkelerinin gerek Avrupalı ve ABD’li ortakların yaptığı müşterek çalışmanın kıymetine işaret ederek, “Suriye’de yatırımların ağır ağır hayata geçmeye başladığını görüyoruz. Ancak yıkım dediğim üzere çok büyük. Geri dönüşler var. Geri dönenlerin olağan istifade edeceği, ömrünü ve temel hizmetleri sağlayacağı bir alt yapıya muhtaçlık var” dedi.
Bakan Fidan, TVNET canlı yayınında gündeme ait soruları yanıtladı.
Suriye halkının özgürleşmesiyle başlayan yeni süreçte Türkiye’nin bölge ülkeleriyle birlikte oynadığı role değinen Hakan Fidan, Gazze’de soykırımın durdurulması, ateşkesin sağlanması ve bu ateşkesin bir barış mutabakatıyla kalıcı hale getirilmesi yolunda Türkiye’nin uğraşlarına işaret etti.
“KIRILGAN BİR ATEŞKES ORTAMI VAR”
Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere devletin bütün organlarının, Gazze konusunda ağır bir gayret ortaya koyduğunu vurgulayan Fidan, “Elhamdülillah bir noktada ateşkes sağlandı ancak bugün de gördük daima ihlal edilen bir ateşkesle karşı karşıyayız. Kırılgan bir ateşkes ortamı var” sözlerini kullandı.
Fidan, Türkiye’nin izlediği siyasetlerle olabildiğince kendi güvenlik alanını koruyan ancak bölgesine istikrar veren, dostlarına, müttefiklerine de takviye veren bir durumda olmayı devam ettirdiğine dikkati çekti. Türkiye’nin bütün krizlerde aranan bir müttefik haline geldiğinin altını çizen Fidan, bu durumda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ortaya koyduğu vizyonun ve iradenin olağanüstü büyük ehemmiyeti olduğuna işaret etti.
Fidan, ABD Başkanı Donald Trump’ın iktidara gelmesinin tesirlerinin de dünya genelinde görüldüğünü kaydederek, “Avrupa-Amerika transatlantik ilgilerinin artık seyrinin eskisi üzere olmayacağını biz daima söylüyorduk. Trump, artık birinci devrinde dillendirdiği mevzuları bu ikinci devrinde kurumsallaştırma ve pratiğe geçirme üzere bir evrede. Buna yönelik önemli adımlar attığını görüyoruz.” dedi.
“BÜTÜN BU MÜNASEBETLERİN TÜRKİYE’YE YANSIMALARI OLACAK”
Soğuk Savaş devrinde Rusya’ya yönelik yapılanların aynısının, farklı hallerde Çin’e karşı yeniden bölgesel düzlemde Asya Pasifik’te yapılmasına yönelik bir emare olduğuna işaret eden Fidan, “Avrupa-Amerika bağlantılarının Türkiye’ye yansıyan kısmı olacak. Avrupa-Rusya alakalarının, Avrupa-Asya Pasifik, Amerika-Çin alakalarının bütün bunların hepsinin Türkiye’ye bir yansıması olacak. Türkiye olarak biz bütün bu gelişmeleri, risk tahlilleri yaparak, hesaba katarak inşallah yolumuza devam edeceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
Fidan, 2026’nın da heyecanlı, epeyce ağır, risklere açık lakin tıpkı vakitte fırsatlar sunan bir yıl olacağını söyleyerek, Rusya-Ukrayna Savaşı, İsrail-Filistin sorunu, İsrail’in Suriye’yi de kapsayan yayılmacılığı üzere mevzuların 2025’ten 2026’ya devredeceğini belirtti.
“SURİYE, TÜRKİYE’NİN BİR DEVAMI ASLINDA”
Bakan Fidan, Suriye’de 8 Aralık 2024’ten itibaren başlayan süreçte atılan çok adım olduğunu lakin bunun görülemediğine işaret ederek, şunları söyledi:
“Problem alanı o kadar fazla ki giderilmesi gereken. Sadece ülkedeki yıkımı düzeltmeye başlamak için memleketler arası takılmış birçok kelepçeyi söküp atmanız gerekiyor. Daha iki, üç gün evvel Amerika’daki Sezar Yasası yeni kalktı. Sezar Maddesi’yle Suriye’ye yapılan yatırımlara yasak getirilmişti Esed devrinde. Birinci evvel Amerika başkanlık kararnamesi çıkarttı, daha sonra bunu kendi kongresinde yasalaştırdı. Bu olağanüstü önemliydi” sözlerini kullandı.
Suriye’de gerek bölge ülkelerinin gerek Avrupalı ve ABD’li ortakların yaptığı müşterek çalışmanın değerine işaret eden Fidan, “Suriye’de yatırımların ağır ağır hayata geçmeye başladığını görüyoruz. Fakat yıkım dediğim üzere çok büyük. Geri dönüşler var. Geri dönenlerin alışılmış istifade edeceği, ömrünü ve temel hizmetleri sağlayacağı bir altyapıya gereksinim var” diye konuştu.
Fidan, Suriye halkının kanaatli bir halk olduğuna değinerek, “Bu imkansızlıklara karşın kâfi ki canlarına bir şey olmasın. Kâfi ki bir karmaşa, kaos ortamı olmasın. Buradan yollarına devam ederler” dedi.
Suriye’de Türkiye’nin de yürüttüğü projeler olduğunu söyleyen Fidan, “Haritaya baktığınız vakit Suriye, Türkiye’nin bir devamı aslında, coğrafik devamı. Burada hem ticari olarak, hem ulaştırma olarak, hem bağlantısallık olarak inanılmaz derecede büyük potansiyeller var. İnşallah bunların hepsi hayata geçecek. Lakin birinci evvel ülkedeki dengelerin yerine oturması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“KÜÇÜK MENFAAT ALANLARINDAN VAZGEÇMELİLER”
Fidan, Suriye’de silahlı kümelerin bir komuta altında toplanması, ulusal orduya bağlanması konusunda en büyük fedakarlığı ve yardımı Türkiye’nin yaptığına işaret ederek, “Türkiye’nin daima dayanak verdiği muhalif güçleri ulusal orduya katılmaya hakikat teşvik etmesi ve bunun çabucak gerçekleşmesi, ülkedeki Esed’e karşı direniş gösteren çok farklı silahlı kümeleri bir komuta altında bir ortaya getirdi. Bu tahminen çok fazla takdiri yapılmamış çok kıymetli bir konu” sözlerini kullandı.
Bakan Fidan, silahlı kümelerin ulusal orduya bağlanmasına ait, “Bu daha büyük maslahatı ve düzgünlüğü gözeterek insanların sahip oldukları güç alanlarından, küçük menfaat alanlarından vazgeçmesidir. Türkiye’nin bu noktadaki hem ortaya koyduğu stratejik vizyon, çerçeve hem yapan rol oynaması, tavsiyeleri önemli” dedi.
“SURİYE’DE GÜNEY SIKINTISI FEVKALEDE ÖNEMLİ”
Avrupa ve ABD’de vakit zaman ortaya çıkan “mevcut idare Suriye’nin tamamına hakim değil” tenkidine ait olarak Fidan, şunları kaydetti:
“(Suriye’nin) Bunu büyük ölçüde tamamladığını biz düşünüyoruz. SDG’nin denetim ettiği bölgelerde şu anda sorun alanı var. Onun çözülmesi gerekiyor 10 Mart mutabakatı çerçevesinde. Bir de Güney’de, bilhassa Güney problemi olağanüstü değerli. Şu anda bizim tahminen en büyük risk alanımız o. Güney’deki dert tek başına çok fazla büyük risk oluşturduğu için değil. O da yönetilebilir bir husus. İsrail’in ona müdahil olmasından ötürü ortaya çıkan bir risk alanı var. Bu risk alanını çok yeterli yönetmek gerekiyor. Zira daha büyük riskleri de beraberinde getirebilir. Bu da çok yakından takip ettiğimiz bir husus.”
TERÖRSÜZ TÜRKİYE SÜRECİ
Terörsüz Türkiye sürecinin şeffaf ve uygun bir biçimde ilerlediğini söyleyen Bakan Fidan, “Özellikle toplumsal barış ismine tarihi bir fırsat bizim için kıymetli. Bunun daha da derinleştirilmesi, ilerletilmesi, burada Cumhurbaşkanımızın büyük bir siyasi olgunluk ve liderlik göstererek bu süreci kabullenmesi ve burada hayır ve düzgünlük araması kıymetli. Bunun ardında Meclisimizin ve halkımızın takviyesi var. Herkes Türkiye’den beklenen adımları tabir ediyor ancak örgütün kendi adımlarına ait bir tabir duyamıyoruz” dedi.
