Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 7527 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5199 sayılı Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda yapılan değişikliklerin Anayasa’ya alışılmamış olduğunu ileri sürerek iptali için AYM’ye başvurmuş, Yüksek Mahkeme 7 Mayıs’taki Genel Konsey gündeminde istemi reddetmişti.
AYM’nin Resmi Gazete’de yayımlanan kararında, 5199 sayılı Kanun’un 3. hususunun 1. fıkrasındaki değişiklikle, sahipsiz sokak hayvanlarının sahiplik münasebeti kurulmaksızın bakım imkanının ortadan kaldırılması ve bu hayvanların bakımevine alınmasıyla sahiplendirilinceye kadar bakımevinde tutulmasının karar altına alındığı hatırlatıldı.
Söz konusu düzenlemenin, “sahipsiz evcil hayvanların insanların sıhhati ve beden bütünlüğü açısından oluşturabileceği risklerin ortadan kaldırılması gayesiyle öngörüldüğü” belirtilen kararda, düzenlemenin, hayat hakkı ile kişinin maddi ve manevi varlığının korunması hakkının bir gereği olduğu vurgulandı.
Özellikle köpeklerin sahiplenilmeden bakılmasının ortadan kaldırılmasının, insan ömrüne ve beden bütünlüğüne yönelik yol açabileceği tehlikelerin bertaraf edilmesine katkı sunacağı değerlendirmesine yer verilen kararda, bu bahiste kanun koyucunun geniş takdir yetkisinin bulunduğuna işaret edildi.
Düzenlemede, sahipsiz hayvanların yarattığı tehlike ve ziyanların önüne geçilmesiyle rehabilitasyon süreçlerinin de bu bakımevlerinde yapılacağının öngörüldüğü aktarılan kararda, “Sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakımevlerine alınması ve burada barındırılması usulünün benimsenmesinin sağlıklı ve istikrarlı bir etrafta yaşama hakkından kaynaklanan müspet yükümlülükle çelişen bir istikameti bulunmadığı değerlendirilmiştir.” sözlerine yer verildi.
Kararda, bakımevine alınan köpeklere “belli kaidelerde ötanazi uygulanması”na ait düzenlemeye ait, “Sahipsiz köpeklere ötanazi süreci uygulanmasının, devlete yüklenen insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli koşulları hazırlama ödeviyle etraf hakkı ve kişinin maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkının devlete yüklediği müspet yükümlülük çerçevesinde kıymetlendirilmesi gerekir.” değerlendirmesine yer verildi.
İnsanın sıhhati ve beden bütünlüğünün korunması gerektiğinin altı çizilen kararda, kuralda, ötanazi önleminin istisnai olarak makul şartların bulunması halinde uygulanmasının öngörüldüğü anımsatıldı.
“SUÇ VE CEZALARIN YASALLIĞI PRENSİBİNE KARŞIT BİR TARAF BULUNMUYOR”
AYM’nin kararında, mahallî idarelere sahipsiz köpeklerle ilgili gerekli idari önlemleri alma yükümlülüğü getirilmesine ait, bu yükümlülük yerine getirilirken mahallî idarelerin “hayvanlara en az ziyan verecek nitelikte olan önlemi tercih etmekle yükümlü” oldukları vurgulandı.
Kararda, “sahipsiz hayvanların toplanması ismine gerekli kaynağı ayırmayan ve bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için gayret sarf etmeyen belediye liderleri ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verileceği” düzenlemesine ait ise “devletin müspet yükümlülükleri bulunduğu” hatırlatması yapıldı.
Cezai düzenlemenin “caydırıcılık” gayesiyle yapıldığı, ilgililerin hangi somut aksiyon ve olguya cezai yaptırım bağlandığının, uygulanacak cezanın ölçüsü ve tipinin açıkça ortaya konulduğu belirtilen kararda, “Suç ve cezaların yasallığı unsuruna alışılmamış bir istikamet bulunmamaktadır.” sözleri kullanıldı.
“HAPİS CEZASI, ULAŞILMAK İSTENEN MAKSADA ELVERİŞLİ”
“Hayvan bakımevlerinin kurulması ve burada besleme, barınma, rehabilitasyon üzere faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için kanunda düzenlenen mali kaynağın lokal idareler tarafından ayrılması ve hedefine uygun olarak sarf edilmesi epeyce değer arz etmektedir.” değerlendirmesinde bulunulan kararda, buna uymayanlara mahpus cezası öngörülmesinin, ulaşılmak istenen maksat bakımından elverişli olduğu kaydedildi.
Cezai yaptırım konusunda devletin takdir yetkisinin bulunduğu anımsatılan kararda, insanın sıhhati ve beden bütünlüğüne yönelik fiilen ziyan doğurmayan lakin ziyan tehlikesi açık ve yakın olan fiiller için de hürriyeti bağlayıcı ceza öngörülmesinde anayasal bir mani bulunmadığının altı çizildi.
Kararda, kural kapsamında öngörülen fiillere karşılık hürriyeti bağlayıcı ceza yaptırımının öngörülmesinin, ulaşılmak istenen yasal emel bakımından gerekli olmadığının söylenemeyeceği tabir edildi.
