Güneş Sistemi’ne dışarıdan gelen gizemli gök cismi 3I/ATLAS, birkaç hafta içinde NASA’nın Europa Clipper ve Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Hera uzay araçlarının yakınından geçecek.
Bilim insanları, 25 Ekim-6 Kasım 2025 tarihleri ortasında gerçekleşmesi beklenen bu müsabakanın, insanlık tarihindeki birinci “yıldızlararası kuyruklu yıldız iyon kuyruğu gözlemi” olabileceğini söylüyor.
“KUYRUĞUNA DALACAĞIZ”
Avrupalı araştırmacıların şimdi hakem onayından geçmeyen makalesine nazaran, iki uzay aracı 3I/ATLAS’ın iyon kuyruğu içine girecek. Bu durum, Güneş Sistemi dışından gelen bir cismin iyon kuyruğundaki parçacıkları direkt inceleme fırsatı sunacak.
İyon kuyruğu, kuyruklu yıldızın çekirdeğinden kopup milyonlarca kilometre uzağa kadar uzanan yüklü parçacıklardan oluşuyor. Bu tıp kuyruklarla müsabakalar son derece ender ve kıymetli, zira bilim beşerlerine Güneş Sistemi’nin ötesinden gelen ham gereci direkt tahlil etme imkanı veriyor.
Bu hesaplamalar, araştırmacıların geliştirdiği Tailcatcher isimli programla yapıldı. Yazılım, Güneş rüzgârı istikametini ve suratını dikkate alarak bir uzay aracının iyon kuyruğuna en yakın geçiş noktasını hesaplıyor.
3I/ATLAS için hesaplanan en yakın ara ise yaklaşık 8 milyon km.
Bilim insanları, Europa Clipper tüm iyon bileşenlerini ölçemese de, kuyruklu yıldızın iyon kuyruğunun yapısını ve bileşimini anlamada değerli datalar sağlayabileceğini belirtiyor.
“UZAYLI” TARTIŞMASI
Bu ortada Güneş Sistemi’nden süratle geçmekte olan yıldızlararası obje 3I/ATLAS, gökbilimcileri büyülemeye devam ediyor. Birinci olarak Temmuz 2025’te keşfedilen ve bir kent büyüklüğünde olduğu varsayım edilen bu obje, hem bilimsel hem de spekülatif etraflarda büyük yankı uyandırdı.
Çoğu bilim insanı onu doğal bir kuyruklu yıldız olarak değerlendirirken, Harvard Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Avi Loeb, 3I/ATLAS’ın “yabancı bir teknoloji” eseri olabileceğini öne sürüyor.
Loeb’in kısa mühlet evvel verdiği bir röportajda esprili bir lisanla 29 Ekim tarihine işaret etmesi toplumsal medyada ve basında spekülasyonlara neden oldu.
ANTİ-KUYRUK TARTIŞMASI
Hawaii’deki Keck II Teleskobu ile yapılan son müşahedeler, 3I/ATLAS’ın Güneş istikametinde uzanan bir “anti-kuyruk” sergilediğini ortaya koydu.
Harvard’lı gökbilimci Avi Loeb, geçtiğimiz hafta yayınladığı blog yazısında, bu fenomenin “alışılmışın dışında bir yönelim gösterdiğini” savunuyor.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bir çalışmada, araştırmacılar Keck bilgilerini kullanarak, objenin siyanür ve nikel gazı salımı yaptığını doğruladı. Bu gazların hem Güneş’e hakikat hem de aksi istikamette püskürtülmesi, “anti-kuyruk” olgusunun açık bir ispatı olarak değerlendirildi.
Loeb’e nazaran en şaşırtan olan, 3I/ATLAS’ın beyaz ışık imajlarında klasik bir kuyruklu yıldız kuyruğunun izine rastlanmamasıydı. Olağanda Güneş’ten gelen ışık basıncıyla toz parçacıkları geriye yanlışsız itilip parlak bir kuyruk oluşturur. Fakat bu objede durum farklı görünüyor.
Diğer bilim insanları ise bu tuhaf görünümün doğal süreçlerle açıklanabileceğini belirtiyor. Dünya’nın uzaydaki pozisyonu nedeniyle, bir kuyruklu yıldızın geniş kuyruğunun optik bir illüzyon yaratabileceği, ya da Güneş rüzgârının itiş gücüne direnebilen büyük toz tanelerinin Güneş tarafında bir uzantı oluşturabileceği düşünülüyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Michael Busch, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Dönen bir kuyruklu yıldız çekirdeğinden çıkan büyük parçacıklar, yörünge boyunca hem önünde hem de ardında birikerek bu görünümü oluşturabilir” diyor.
GÖZLEM KAMPANYASI
Ancak bu olağandışı davranışlar nedeniyle Memleketler arası Asteroit İkaz Ağı (IAWN), 3I/ATLAS’ı özel inceleme listesine aldı. Bu, ağın tarihinde birinci sefer bir yıldızlararası objenin “potansiyel tehdit değerlendirme” kampanyasına dahil edilmesi manasına geliyor.
IAWN, dünya genelindeki teleskoplar ve gözlemevleriyle iş birliği yaparak Dünya’ya yakın objeleri izliyor ve mümkün çarpışma risklerini kıymetlendiriyor.
Yetkililer, 3I/ATLAS’ın yörüngesini kestirim etmenin “benzersiz zorluklar” içerdiğini belirterek objeyi “Comet Astrometry Campaign” isimli özel izleme programına ekledi.
IAWN, 27 Kasım 2025-27 Ocak 2026 tarihleri ortasında global bir müşahede ve eğitim tatbikatı başlatacak.
Bu süreçte dünya çapındaki teleskoplar ve takip sistemleri 3I/ATLAS’a odaklanarak, bu yıldızlararası ziyaretçinin gökyüzündeki tam pozisyonunu belirlemeye çalışacak.
