Astronomlar, gizemli yıldızlararası cisim 3I/ATLAS’ın bir “terse dönüş” gerçekleştirdiğini açıkladı. Artık kuyruğu, Güneş’ten uzağa hakikat yönelmiş durumda.
Bu değişim, 2025 Temmuz ve Ağustos aylarında Hubble Uzay Teleskobu’nun kaydettiği sıra dışı bir “anti-kuyruk” — yani Güneş’e hakikat yönelmiş bir parçacık akışı — imgelerinden yalnızca birkaç ay sonra yaşandı.
KUYRUK NASIL KARŞIT DÖNDÜ?
Kanarya Adaları’ndaki Nordic Optical Telescope tarafından yapılan yüksek çözünürlüklü müşahedeler, yaz aylarında görülen anti-kuyruğun Eylül prestijiyle kaybolduğunu ve yerini karşıt istikamette oluşan klasik bir kuyruk yapısına bıraktığını doğruladı.
Bilim beşerlerine nazaran bu dönüşüm, toz ve buz parçacıklarının Güneş ışığına farklı yansılar vermesinden kaynaklanıyor.
Başlangıçta, yavaş hareket eden büyük toz taneleri ışığı Güneş istikametine saçıyordu. Fakat cisim Güneş’e yaklaştıkça sıcaklık arttı ve yüzeyden fırlayan buz ile uzun ömürlü toz parçacıkları, kuyruğun tarafını değiştirdi.
Ekim ayı boyunca 3I/ATLAS, Güneş’in gerisine geçtiği için Dünya’dan gözlemlenemeyecek.
YOĞUN UNSUR KAYBI TESPİT EDİLDİ
Kaliforniya Üniversitesi ve Oslo Üniversitesi’nden araştırmacılar, cismin yüzeyine ulaşan güneş radyasyonuna orantılı biçimde unsur kaybettiğini belirledi.
NASA teleskopları daha evvel 3I/ATLAS’ın saniyede yaklaşık 150 kilogram unsur kaybettiğini, bunun yüzde 87’sinin karbondioksit, yüzde 9’unun ise karbonmonoksit olduğunu saptamıştı.
HARVARD PROFESÖRÜNDEN DİKKAT CAZİBELİ MODEL
Harvard Üniversitesi’nden Prof. Avi Loeb ve meslektaşı Eric Keto, cismin tuhaf davranışını açıklayan yeni bir model geliştirdi.
Çalışmalarına nazaran, 3I/ATLAS Güneş’e yaklaştıkça yüzeyindeki farklı buz tipleri direkt gaz haline geçiyor.
Güneş’ten uzak aralıklarda (yaklaşık 450–600 milyon km) karbondioksit buzunun buharlaşması, Güneş istikametine yanlışsız püsküren bir yapı oluşturuyor.
Lakin cisim yaklaştığında su buzu baskın hale geliyor ve klasik kuyruğun oluşmasına neden oluyor.
Loeb’e nazaran, Temmuz-Ekim 2025 ortasında 3I/ATLAS yaklaşık iki milyon ton unsur kaybetti. Bu, cismin iddiası 33 milyar tonluk toplam kütlesinin çok küçük bir kısmı.
“Bu unsur kaybı, 5 kilometre çapındaki bir cismin yüzeyinden sırf 4 santimetrelik bir tabakanın sıyrılmasıyla eşdeğer” diyen Loeb, “Henüz sadece ‘yüzey katmanını’ gördük, bu datalarla cismin gerçek tabiatını söylemek mümkün değil” sözlerini kullandı.
“EĞER BİR UZAY ARACIYSA, BU HAREKET BEKLENEN BİR ŞEY”
Loeb’ün takımından Adam Hibberd, şayet 3I/ATLAS bir “uzay aracı” olsaydı, anti-kuyruktan olağana dönüşün bir yavaşlama hareketini temsil edebileceğini öne sürdü.
Loeb, paylaştığı son yazıda, cismin 24 Ekim’de Güneş’in ardına geçeceğini ve bunun “teknolojik bir aksiyon için uygun zaman” olabileceğini belirtti.
Profesör, bu periyotta Güneş’e en yakın noktada yapılacak itki hareketlerinin (Oberth etkisi) azamî sürat değişimi sağlayacağını hatırlatarak, “Eğer 3I/ATLAS hakikaten dev bir ana gemiyse, Güneş’e en yakın geçiş sırasında küçük sondalar bırakabilir” dedi.
BİLİM DÜNYASI İKİYE BÖLÜNMÜŞ DURUMDA
NASA ve birçok bilim insanı, 3I/ATLAS’ın sadece doğal bir kuyruklu yıldız olduğu görüşünü sürdürüyor. Lakin cismin “anti-kuyruk”, çok renk değişimleri ve devasa gaz bulutu üzere eşsiz özellikleri tartışmaları canlı tutuyor.
3I/ATLAS, Güneş’e en yakın pozisyonuna 1 Aralık 2025 civarında (yaklaşık 203 milyon km) ulaşacak. Loeb, “Yaklaşık 33 gigawatt güneş gücüne maruz kalacağı bu devirde yapılacak müşahedeler, onun gerçek tabiatına dair en güçlü ipuçlarını verecek” dedi.
