Güneş Sistemi’nden süratle geçmekte olan yıldızlararası obje 3I/ATLAS, gökbilimcileri büyülemeye devam ediyor. Birinci olarak Temmuz 2025’te keşfedilen ve bir kent büyüklüğünde olduğu iddia edilen bu obje, hem bilimsel hem de spekülatif etraflarda büyük yankı uyandırdı.
Çoğu bilim insanı onu doğal bir kuyruklu yıldız olarak değerlendirirken, Harvard Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Avi Loeb, 3I/ATLAS’ın “yabancı bir teknoloji” eseri olabileceğini öne sürüyor.
Loeb’in kısa müddet evvel verdiği bir röportajda esprili bir lisanla 29 Ekim tarihine işaret etmesi toplumsal medyada ve basında spekülasyonlara neden oldu.
ANTİ-KUYRUK TARTIŞMASI
Hawaii’deki Keck II Teleskobu ile yapılan son müşahedeler, 3I/ATLAS’ın Güneş istikametinde uzanan bir “anti-kuyruk” sergilediğini ortaya koydu.
Harvard’lı gökbilimci Avi Loeb, geçtiğimiz hafta yayınladığı blog yazısında, bu fenomenin “alışılmışın dışında bir yönelim gösterdiğini” savunuyor.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bir çalışmada, araştırmacılar Keck bilgilerini kullanarak, objenin siyanür ve nikel gazı salımı yaptığını doğruladı. Bu gazların hem Güneş’e hakikat hem de aksi tarafta püskürtülmesi, “anti-kuyruk” olgusunun açık bir delili olarak değerlendirildi.
Loeb’e nazaran en şaşırtan olan, 3I/ATLAS’ın beyaz ışık manzaralarında klasik bir kuyruklu yıldız kuyruğunun izine rastlanmamasıydı. Olağanda Güneş’ten gelen ışık basıncıyla toz parçacıkları geriye yanlışsız itilip parlak bir kuyruk oluşturur. Fakat bu objede durum farklı görünüyor.
Diğer bilim insanları ise bu tuhaf görünümün doğal süreçlerle açıklanabileceğini belirtiyor. Dünya’nın uzaydaki pozisyonu nedeniyle, bir kuyruklu yıldızın geniş kuyruğunun optik bir illüzyon yaratabileceği, ya da Güneş rüzgârının itiş gücüne direnebilen büyük toz tanelerinin Güneş tarafında bir uzantı oluşturabileceği düşünülüyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Michael Busch, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Dönen bir kuyruklu yıldız çekirdeğinden çıkan büyük parçacıklar, yörünge boyunca hem önünde hem de gerisinde birikerek bu görünümü oluşturabilir” diyor.
LOEB’İN “ANOMALİLER” LİSTESİ
Ancak Loeb’e nazaran 3I/ATLAS, sıradan bir kuyruklu yıldızdan çok daha fazlası. Harvard’lı bilim insanı, objenin hem yörüngesi hem de fizikî özellikleriyle “doğal kökenli olma ihtimalinin daha düşük” olduğunu argüman ediyor.
Loeb’in argümanlarına nazaran, 3I/ATLAS doğrusal bir yörüngede ilerliyor ve Mars ile Jüpiter’e olağandışı biçimde yakın geçişler yapıyor. Hubble ve James Webb teleskoplarının dataları, çekirdeğinin yaklaşık 46 kilometre çapında olabileceğini gösteriyor. Objenin kütlesi 33 milyar tonun üzerinde, yani tipik bir kuyruklu yıldızdan çok daha büyük. 3I/ATLAS saatte 200 bin kilometre (yaklaşık 60 km/s) süratle ilerliyor. Loeb bunun bu büyüklükte bir cisim için “fiziksel açıdan neredeyse imkânsız” bir sürat olduğunu söylüyor.
Loeb ayrıyeten objenin sadece Güneş ışığını yansıtmadığını, kendi ışığını üretiyor olabileceğini tez ediyor.
“29 EKİM’DEN EVVEL TATİLE ÇIKIN”
Loeb’in açıklamaları toplumsal medyada adeta fırtına estirdi. “29 Ekim’den evvel tatile çıkın” biçimindeki esprili ancak gizemli uyarısı, NASA’nın 3I/ATLAS hakkında bilgi sakladığına dair komplo teorilerini körükledi. İnternette devletin uzaylılarla ilgili bulguları örtbas ettiği spekülasyonları dolaşmaya başladı.
NASA ise resmi açıklamasında, 3I/ATLAS’ın Dünya için hiçbir tehdit oluşturmadığını ve yörüngesinin inançlı aralıktan geçeceğini teyit etti. Fakat Loeb, ajansın “verileri yavaş ve seçici biçimde paylaştığını” ileri sürüyor.
3I/ATLAS’ın ekim başında Mars’a en yakın pozisyonuna ulaştığı biliniyor. 29 Ekim’de ise cisim Güneş’in ardına geçecek ve kasım ayının birinci haftasında yıldıza en yakın geçişini yapacak. Bu periyotta obje Güneş’e en fazla 0,8 astronomik ünite -yani Dünya-Güneş uzaklığının yaklaşık yüzde 80’i- kadar yaklaşacak.
Bu sırada Güneş’in parlaklığı nedeniyle Dünya’dan direkt gözlemlenemeyecek, zira birkaç hafta boyunca Güneş’in ardında kalacak. Böylelikle objenin aralık ayına kadar görünmez olacağı belirtiliyor. Loeb’e nazaran bu müddet, şayet obje nitekim yapay bir kökene sahipse, “planını uygulamak için harika bir fırsat” olabilir.
BİLİM TOPLULUĞU NE DİYOR?
Ana akım astronomi etrafları Loeb’in argümanlarına temkinli yaklaşıyor. Simülasyonlar, 3I/ATLAS’ın büsbütün doğal bir hiperbolik yörünge izlediğini ve rastgele bir yönlendirme belirtisi göstermediğini ortaya koyuyor. Objenin davranışları, yıldızlar ortası (Güneş Sistemi dışından gelen) cisimlerin toz ve gaz modelleriyle büyük ölçüde örtüşüyor.
3I/ATLAS gelecek ay Jüpiter’e yakın bir geçiş yapacak. Bu sayede NASA’nın Juno ve Avrupa Uzay Ajansı’nın Juice uzay araçları, objeyi kısaca gözlemleme fırsatı bulabilir.
Loeb, kendi geliştirdiği “Loeb Ölçeği”nde 3I/ATLAS’a 10 üzerinden 4 puan verdi. Bu skor, onun sözüyle “artmakta olan anomalik özelliklerin” bir göstergesi.
3I/ATLAS aralık başında Güneş’in parıltısından tekrar çıkacak. Şayet Loeb’in öngördüğü üzere fevkalâde bir davranış sergilerse, bu Güneş Sistemi tarihindeki en büyük keşiflerden biri olabilir. Lakin şimdilik, 3I/ATLAS yalnızca nikelce güçlü, sıra dışı bir gök cismi olarak kalmaya devam ediyor.
LOEB’İN KABARIK SİCİLİ
Aslında Loeb daha evvel 3I/Atlas’ın “büyük ihtimalle bir kuyruklu yıldız olduğunu” kabul etmişti. Lakin astrofizikçi, bu çeşit cisimlerin uzaylılara işaret ettiği tarafındaki tezleri bir cins fikir idmanı olarak görüyor. Bu ihtimali göz önünde bulundurarak gelecekteki mümkün müsabakalara daha hazırlıklı olabileceğimizi savunuyor.
Loeb’in alışılmışın dışında yorumları geçmişte de emsal tartışmalara yol açmıştı. 2017’de keşfedilen birinci yıldızlararası obje ʻOumuamua için de “uzaylı sondası” olabileceğini öne sürmüştü. 2014’te Dünya’ya düşen bir meteoritin de bu tıp bir araç olabileceğini tez etmiş ve bu meteoritin modüllerinden örnekler almak için fon toplayarak Pasifik Okyanusu’na dalmıştı. Çıkardığı modülleri laboratuvarında inceleyen Loeb, Dünya dışı hayatla alakalı rastgele bir bulguya rastlayamamıştı.
Loeb’in savlarına kuşkuyla yaklaşan ve eleştiren bilim insanları ise onun yaklaşımının “bilim ile spekülasyon ortasındaki çizgiyi bulanıklaştırdığını” belirtiyor.
