Trafik Kanunu’na nazaran belediyeler yahut belediyelere ilişkin şirketler tarafından kurulan EDS sistemleri yine gözden geçirilecek. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 21 Ekim’de yaptığı açıklamada, bu sistemlerin yine gözden geçirileceğini açıkladı.
İçişleri Bakanlığı ve bölgedeki polis tarafından işletildiğini sanılan bu sistemlerin kurucuları aslında belediyeler.
Trafik Kanunu’ndaki “Belediyelerce yahut sermayesinin tamamı belediyelere ilişkin şirketler tarafından kendi bütçe kaynakları kullanılarak, karayollarında can ve mal güvenliğini sağlamak, nizamlı ve inançlı trafik akışını temin etmek maksatlarına hizmet etmek üzere kurulmuş yahut kurulacak elektronik sistemlere” yer verilmesi üzerine, belediyeler değerli bir gelir kapısına kavuştu.
Yasaya nazaran, bu sistemlerin “Emniyet Genel Müdürlüğü’nce trafik ihlallerinin tespiti maksadıyla kullanılması durumunda”, trafik cezalarının yüzde 30’unun belediyelere aktarılmasına başlandı.
Belediyeler hizmet bedeli olarak bu hisseleri almaya başladı. Yasa unsuru, Karadeniz otoyolu üzere ağır kullanılan yolarda belediyeler için altın yumurtlayan tavuk üzere oldu.
Birçok yerleşim yerinin içinden geçen bu yolda, birinci başlangıçta neredeyse, her yere sürat hududu bölgeleri kuruldu, ilçelerin merkezlerinden geçen yollarda EDS bölgeleri oluşturuldu. Yasa birinci yürürlüğe girdiğinde, sistemi özel firmalar kurmaya başladı ve belediyelerden gelir elde etti.
Bu sistemler birinci kurulduğu günden itibaren reaksiyon çekiyor.
Trafik kazalarının önlenmesi için yapılan düzenleme, birçok bölgede sürat tuzaklarına dönüştürüldü, belediyeler önemli gelir elde etmeye başladı. Şoförlerin önüne apansız sürat sonu bölgeleri ve EDS sistemleri çıkmaya başladı.
Bu sistemlerin kıymetli kısmı uygulama asıllarına karşıt halde düzenlendi. Düzenlemelerde EDS bölgelerinin ez az 500 metre ilerisinde ikaz levhası yer alması gerekirken, sürat sonu bölgelerinin birçoklarında bu levhalar yer almadığı üzere, yollar şoförlerin EDS’lerin nerede bittiğini bile anlayamadığı güzergahları dönüştü.
Uygulama temellerine nazaran, “Anlık sürat ihlal tespit sistemleri kurulu bulunan yerden 500 metre öncesinde ve sonrasında farklı sürat limitleri uygulanmayacaktı.” Bu düzenlemeden şoförlerin birçoklarının haberi olmadığı üzere, otoyallarda, sürat sonu levhalarının çabucak bitimine dahi radar dahi yerleştirildi. 90 ve 82 kilometre sürat hududu limitini gören şoförün suratını düşürmesi gerekirken, levhanın 50 metre ilerisinde bulunan radar aracının hangi limite nazaran ceza yazdığının bile anlaşılamadığı durumlar oldu.
Bu sistemlerin en reaksiyon çektiği yer Karadeniz yolundaki Tosya ve Osmancık. Sürat hududu limit levhaları, yaya geçitleri, EDS ikazları, güvenlik kameraları, radar ikaz levhaları ve araçları üzere bir dizi uyarıyı gören şoförler, büsbütün baş karışıklığı yaratan bu bölgelerden ceza yemeden geçerse kendisini şanslı hissedecek hale gelmişti.
Kamuoyunda, belediyelerin ve sistemi kuran şirketlerin daha fazla gelir elde etmek emeliyle, trafik güvenliğini sağlamak yerine mümkün olduğu kadar çok trafik ceza yazılmasına odaklandığı algısı oluştu.
EDS’lerin tertipli olarak test edilmesi gerekirken, bu testlerin ne kadar sağlıklı yapıldığı da tartışıldı.
Yeni düzenleme ile bu sistemlerin işletilmesi ve kontrolünün net hale getirilmesi bekleniyor.
