Çin’deki bir araştırma grubu, kırık kemiklerin metal plakalar, vidalar ya da büyük cerrahi süreçler olmadan onarılmasını sağlayacak yeni bir tıbbi yapıştırıcı geliştirdiklerini duyurdu.
“Bone-02” ismi verilen bu özel yapıştırıcı, istiridyelerin deniz altındaki yüzeylere tutunma düzeneğinden esinlenerek tasarlandı ve dünya çapında büyük ses getirdi. Basın ve toplumsal medya, buluşu “mucize yapıştırıcı” olarak duyurdu.
Buluşun ardında Zhejiang Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne bağlı Sir Run Run Shaw Hastanesi Ortopedi Kısmı’ndan Profesör Fan Shunwu ve Başhekim Yardımcısı Lin Xianfeng liderliğindeki bir grup var.
Üniversitenin açıklaması, hakikaten de bu türlü bir çalışma yapıldığını doğruluyor. Lakin klinik çalışmalar büsbütün sona ermiş değil.
İSTRİDYELERDEN İLHAM ALINDI
Araştırmacılar, Çinli balıkçıların köprü üretiminde kullandığı klasik bir yoldan esinlendi. Balıkçılar, köprülerin su erozyonuna karşı daha uzun müddet dayanması için tekrar denizden ilham alarak köprülere istridyeleri ekliyordu.
Çok kırıklı ve küçük kesimli kemikler için de birebir zorluk geçerli. Kanlı ve ıslak yara dokusunda kemiklerin yine kaynamasını sağlamak ortopedinin en güç alanlarından biri.
İlk deneylere nazaran ise Bone-02, kemik kırıklarının bulunduğu bölgeye direkt enjekte edilebiliyor ve 2-3 dakika içinde kemik modüllerini sabitleyebiliyor. Üstelik kanla dolu ortamlarda bile tesirli olabiliyor; bu özellik, şimdiye dek birden fazla yapıştırıcının başarısız olduğu bir durum.
Çalışmayı yöneten Lin Xianfeng, Bone-02’nin “kanlı bir ortamda bile birkaç dakika içinde kesin sabitleme sağlayabildiğini” vurguladı.
181 KİLODAN FAZLA YÜK TAŞIYABİLİYOR
İstiridyeler, kuvvetli deniz şartlarında kayalara ve başka yüzeylere yapışmak için protein açısından varlıklı bir biyolojik “çimento” salgılıyor. Araştırmacılar, Bone-02’yi bu doğal mekanizmayı taklit ederek geliştirdi.
Testlerde yapıştırıcının 181 kilogramdan fazla yük taşıyabildiği, yüksek basınca ve kayma kuvvetlerine sağlam olduğu ortaya kondu.
Doğada biyolojik olarak parçalanabilen yapıştırıcı, kemik güzelleştikçe beden tarafından emiliyor. Böylelikle, metal implantların çıkarılması için gereken ikinci ameliyat burada geçerli değil. Birinci deneyler, enfeksiyon riskini de azalttığını gösteriyor.
A post shared by CCTV (@cctv)
HASTALAR ÜÇ DAKİKADA DÜZGÜNLEŞİYOR MU?
Basındaki birtakım haberler kelam konusu buluşun insanları yalnızca 2-3 dakikada iyileştirebildiğini tez ediyor lakin bu hakikat değil. Burada Bone-02 kemiklerin vidalar ve metal implantlar yerine, kendi kendine yok olabilen bir biyolojik yapıştırıcıyla sabitlenebilmesini sağlıyor. Böylelikle hastanın bir dizi karmaşık ameliyata muhtaçlık duymadan iyileşebilmesine imkan tanıyor. Fakat kemiklerin büsbütün güzelleşmesi ve kaynaması için daha fazla vakte muhtaçlık var.
Üniversitenin açıklamasına nazaran, klinik deneyin 150 bireyle yapılan birinci evresinde hastaların üç ay içinde güzelleştiği gözlemlendi.
Deneye katılan bireylerden biri, travma nedeniyle bileğinde modüllü bir distal radius kırığı olan genç bir personeldi. Klasik tedavi, ameliyatla plaka ve vidaları yerleştirmek için büyük bir kesinin açılmasını gerektiriyordu. Bu, hayli invaziv (müdahaleci) bir süreç; tendon yapışıklıkları ve hudut hasarı riski taşımakla kalmıyor, birebir vakitte ikinci bir ameliyat gerektiriyordu. Bone 02 deneyinde grup, yalnızca 2-3 cm’lik bir kesi açarak yapıştırıcıyı enjekte etti. Üniversite, parçalanmış kemik modüllerinin yalnızca üç dakikada hassas bir formda bağlanmasını ve sabitlenmesini sağladıklarını belirtiyor. Üç aylık takip, hastanın kırığının komplikasyonsuz bir halde güzelleştiğini ve bilek işlevinin büsbütün geri kazanıldığını göstermiş.
Uzmanlara nazaran, klinik denemelerin tamamından olumlu sonuç alınırsa bu buluş ortopedi cerrahisinde ihtilal yaratabilir. Saatler süren operasyonların dakikalar içinde tamamlanması, daha küçük kesilerle daha az invaziv cerrahi, düşük maliyet ve daha süratli düzgünleşme üzere pek çok avantaj sağlanabilir.
Özellikle karmaşık kırıklarda, plak ve vidalarla kemiklerin tekrar “inşa edilmesi” yerine, doğal yapıştırıcıyla sabitlenerek uygunlaşması mümkün olabilecek.
ŞÜPHELER NELER?
Öte yandan tüm bu açıklamalar Çin devletine bağlı CCTV ve Küresel Times üzere medya organlarında yayınlanan haberlere ve üniversitenin kendi basın açıklamalarına dayanıyor.
Bir bilimsel gelişmenin sağlam olup olmadığını gösteren en kıymetli öge ise klinik deneylerdeki bulguların bir makalede aktarılması ve bu makalenin hakemli bilimsel bir mecmuada yayınlanması. Bu türlü bir mecmuadan kabul alan makaleler, o çalışmada yer almamış bağımsız bilim insanları tarafından denetim edilir ve onaylanır. Onaylanan makaleler yayınlanır ve böylelikle güvenilirliği teyit edilmiş olur.
Oysa burada bahsi geçen Bone-02 çalışması şimdi bir mecmuada yayınlanmadı ve hakem değerlendirmesinden geçmedi. Bu da birçok bilim beşerinin, medya haberlerine kuşkuyla yaklaşmasına neden oluyor.
Keşfin sahiden fonksiyonlu olup olmadığı, klinik deneylerin tamamlanması ve hakemli bir mecmuada yayınlanması sonucunda katılaşacak.
