James Webb Uzay Teleskobu’nun 2022’de birinci defa keşfettiği gizemli “küçük kırmızı noktalar”, kainatın erken periyoduna dair sırları açığa çıkarabilir.
Gökbilimciler, bu objelerden biri olan ve “Uçurum” (the Cliff) ismi verilen yeni keşfin, büsbütün yeni bir kozmik obje sınıfını işaret ediyor olabileceğini öne sürdü: Kara delik yıldızları.
Bu varsayıma nazaran, kara delikler etrafındaki gazı öylesine süratli yutuyor ki, ağır gaz kozası ısınarak yıldız üzere parlıyor. Yani ışıldayan şey aslında bir yıldız değil, kara deliğin etrafındaki gaz bulutu.
Ancak parıltısı nedeniyle bu oluşumlar “kara delik yıldızları” diye anılmaya başladı.
KÜÇÜK KIRMIZI NOKTALAR
“Küçük kırmızı noktalar” keşfedildiklerinde “universe breakers” (evreni yıkanlar) olarak isimlendirilmişti; zira kainatın birinci birkaç milyar yılında bu kadar yaşlı ve parlak objelerin var olması imkansız görünüyordu.
Başta bunların çok ağır yıldız oluşumuna sahip minik galaksiler ya da muhteşem kütleli kara deliklerin etkin çekirdekleri olduğu düşünülmüştü.
Ancak hiçbir teori gözlenen özellikleri tam olarak açıklayamadı.
Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Fabio Pacucci’ye nazaran, bu noktalar ya “çok ağır, yıldızlarla dolu kompakt galaksiler” ya da “merkezlerinde çok büyük kara delikler barındıran galaksiler” olabilir.
Her iki senaryoda da objelerin kızıllığı, onları saran devasa toz bulutundan kaynaklanıyor.
12 MİLYAR YIL YOL KAT ETTİ
Yeni araştırma, Büyük Patlama’dan 1,8 milyar yıl sonra ortaya çıkmış bir küçük kırmızı noktayı inceledi. Bu objenin ışığı, Dünya’ya ulaşmak için yaklaşık 12 milyar yıl yol kat etti.
Bilim insanları, objenin ışığında çok keskin bir parlama fark etti. Bu kadar güçlü bir parlama, bilinen galaksi ya da faal kara delik modelleriyle açıklanamadı. Araştırmacılar bu objeyi “Uçurum” (the Cliff) olarak isimlendirdi.
Yoğun hidrojen gazının oluşturduğu bu sinyal, kara deliğin etrafındaki gazın çok formda ısındığını gösteriyor. Böylelikle “kara delik yıldızı” hipotezi gündeme geldi.
YENİ BİR EVRE Mİ?
Normal yıldızlar nükleer füzyonla ışıldarken, kara delik yıldızları sadece etrafındaki gazı ısıtarak parlıyor. Bir bakıma “çok sıcak lakin kalın bir battaniyeye sarılmış” kozmik objeler gibiler.
Livescience’a konuşan Pacucci, “Bu hipotez son derece ilgi cazip. Küçük kırmızı noktaların gizemini açıklamaya aday” dedi. Fakat şimdi hipotezin başında olunduğunu ve çok daha fazla gözleme gereksinim duyulduğunu vurguladı.
Eğer küçük kırmızı noktalar hakikaten kara delik yıldızlarıysa, bu keşif bir öbür gizemi de çözebilir: Kainatın birinci birkaç milyar yılında nasıl bu kadar büyük kara delikler oluşabildiği sorusu.
Kara delik yıldızları çok süratli büyüyebiliyorsa, üstün kütleli kara deliklerin şaşırtan derecede erken ortaya çıkması açıklığa kavuşabilir.
Yine de bu objelerin tabiatı hâlâ gizemini koruyor. James Webb Teleskobu ile yapılacak yeni müşahedeler, bu “kozmik kırmızı noktaların” hakikaten egzotik kara delik yıldızları mı, kara deliklerin büyüme evresinin bir kesimi mı, yoksa galaksi evriminde kısa ömürlü bir etap mı olduğunu ortaya çıkarabilir.
