Soğuk Savaş yıllarında ABD ve Sovyetler Birliği, Ay’a birinci insanı gönderen ülke olma yarışıyla üstünlüklerini kanıtlamaya çalışıyordu. 1969’da bu yarışı Amerika kazanmış olabilir fakat artık çok daha çetin bir uzay yarışı başlamak üzere.
ABD’NİN “GİRİLMEZ BÖLGE” HEDEFİ
Politico’ya göre, NASA’nın yeni başkanı Sean Duffy, 2030 yılına kadar Ay’a Amerikan üretimi bir nükleer reaktör yerleştirmeye hazırlanıyor. Duffy, bu adımın ABD’ye Ay yüzeyinde bir “girilmez bölge” ilan etme imkanı sağlayacağını söylüyor.
Bu atak, NASA’nın Artemis Programı kapsamında planladığı gelecekteki Amerikan Ay üssünün iniş alanını korumak için atılması gereken bir adım olarak görülüyor.
ÇİN VE RUSYA’DAN ORTAK ATILIM
Ancak Ay’ı hedefleyen sırf ABD değil.
Mayıs ayında Çin ve Rusya, kendi nükleer reaktörlerini Ay’a kurmak üzere bir iş birliği mutabakatı imzaladı. Lakin bu iki ülke projelerini 2036’da tamamlamayı hedeflediği için, üç muhteşem güç şu anda Ay’da birinci olma yarışına girmiş durumda.
Tüm bunlar, ABD’nin uzayda beşerli keşiflere yönelik ani ve beklenmedik bir öncelik değişikliğine işaret ediyor.
NASA, AY MİSYONLARINA ODAKLANDI
Bilimsel vazifelerde kesintiye gidilmesine ve NASA’ya 1961’den bu yana en düşük bütçenin verilmesine karşın, ajans Ay araştırmaları için 7 milyar dolardan fazla kaynak ayırdı.
Bir vakitler Donald Trump’ın bütçe kesintileri tehdidiyle karşı karşıya kalan Artemis programı, artık 2027’ye kadar Ay’a insan gönderme maksadıyla ilerliyor.
Duffy, yayımladığı direktifte NASA’dan, “gelecekteki Ay iktisadını desteklemek” emeliyle Ay’a nükleer reaktör kurma çalışmalarına sürat vermesini istedi.
80 AMERİKAN MESKENİNİ AYDINLATABİLECEK GÜÇ
Aynı zamanda ABD Ulaştırma Bakanı da olan Duffy, NASA’dan 2030 yılı sonuna kadar en az 100 kilovat güç üretebilen bir reaktörü Ay’a yerleştirmesini talep ediyor.
Bu ölçü, ortalama 80 Amerikan konutunu tıpkı anda besleyecek kadar güce denk geliyor ve kalıcı bir Ay üssü için güç altyapısını sağlayabilir.
AY’DA NÜKLEER GÜÇ NEDEN GEREKLİ?
Ay’da daima bir varlık oluşturmak için nükleer güç kritik görülüyor. Çünkü Ay, her ayın iki haftasında büsbütün karanlığa gömülüyor ve dondurucu soğuklara maruz kalıyor.
NASA’nın operasyonlarını kurmayı planladığı Güney Kutbu’nda, Güneş asla yüksekten doğmuyor ve kimi kraterler kalıcı olarak karanlıkta kalıyor. Bu da güneş gücüyle hayatta kalmayı neredeyse imkansız hâle getiriyor.
“İLK ÜLKE” OLMANIN ÖNEMİ
Ancak bu ani dönüşün temelinde, öbür muhteşem güçlerin artan rekabeti yatıyor olabilir.
Duffy, “Bunu birinci yapan ülke, gelecekte Artemis programının yerleşmesini önemli biçimde engelleyebilecek bir girilmez bölge ilan edebilir” diyerek ikazda bulundu. Bu açıklamanın, Rusya ve Çin’in Mayıs ayında duyurduğu Ay’daki nükleer reaktör planlarına atıfta bulunduğu düşünülüyor.
Bu da Ay’ın, bilhassa de Güney Kutbu’nun, yeni bir milletlerarası uzay yarışının merkezine yerleştiğini gösteriyor.
