Anoreksiya, beden algısında bozulma ve kilo alma korkusu gibi nedenlerle ortaya çıkan ciddi bir yeme bozukluğudur. Bu yazımızda, anoreksiyanın vücutta nasıl belirtiler gösterdiğini, kimlerde daha sık görüldüğünü ve psikolojik kökenlerine dair detaylı bilgiler bulacaksınız.
Anoreksiya Nedir?
Anoreksiya nervoza, kişinin normal kiloda olmasına rağmen kendini kilolu hissetmesiyle başlayan, bilinçli olarak yemek yemekten kaçınma davranışına yol açan psikolojik bir yeme bozukluğudur. Kilo kaybı, bireyin fiziksel sağlığını tehdit edecek düzeye ulaşabilir. Genellikle vücut ağırlığı, görünüm ve kontrol duygusu bu rahatsızlığın merkezindedir.
Anoreksiya Vücutta Nasıl Belirti Verir?
Anoreksiyanın belirtileri uzun vadede hem fiziksel hem de davranışsal düzeyde vücutta kendini belli eder.
Fiziksel Belirtiler:
Aşırı kilo kaybı
Adet düzensizlikleri veya tamamen durması (amenore)
Soğuk hassasiyeti ve sürekli üşüme
Ciltte kuruluk, saçlarda dökülme ve tırnaklarda kırılma
Baş dönmesi, halsizlik ve bayılma hissi
Kalp ritminde yavaşlama (bradikardi), düşük tansiyon
Kas zayıflığı
Kabızlık ve sindirim sorunları
Psikolojik & Davranışsal Belirtiler:
Aynaya baktığında kendini “şişman” görme
Yemek yemekten kaçınma, öğün atlama veya gizli gizli yeme alışkanlığı
Yoğun egzersiz yapma eğilimi
Kalori sayma, diyet takıntısı
Sosyal ortamlarda yemek yemekten kaçınma
Depresyon, anksiyete, düşük özgüven
Anoreksiya en çok kimlerde görülür?
Anoreksiya nervoza her yaş ve cinsiyetten bireyde görülebilir ancak bazı gruplarda daha sık rastlanır.
Genç kızlar ve kadınlar (özellikle 12-25 yaş aralığı)
Mankenlik, balet-balerinlik, sporculuk gibi dış görünüşe dayalı meslek gruplarında
Mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip bireylerde
Aile veya çevresel baskıya maruz kalan bireylerde
Unutulmamalıdır ki erkeklerde de anoreksiya görülmektedir ancak tanı konulması kadınlara oranla daha geç olabilir çünkü toplumda erkeklerde bu hastalık daha az bilinir.
Anoreksiya neden olur?
Anoreksiya sadece fiziksel bir hastalık gibi görünse de psikolojik ve sosyal etkenlerin birleşmesiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Başlıca Nedenleri;
Toplumun dayattığı zayıf vücut algısı
Medya, sosyal medya ve influencer etkisi
Travmalar, çocukluk çağı istismarı
Aile içi problemler ve aşırı kontrolcü ebeveyn yapısı
Kontrol duygusu: Hayatındaki diğer sorunlarla başa çıkamayan kişi, en azından kilosunu “kontrol edebildiğini” düşünür
Biyolojik yatkınlık: Beyindeki serotonin düzeyleri ve genetik faktörler
Anoreksiya nasıl tedavi edilir?
Anoreksiya tedavisi, genellikle bir multidisipliner ekip tarafından yürütülür. Psikiyatrist, psikolog, diyetisyen ve iç hastalıkları uzmanı birlikte çalışır. Tedavi süreci:
Psikoterapi (özellikle bilişsel davranışçı terapi)
Beslenme eğitimi ve destekli kilo alımı
İlaç tedavisi (depresyon ve anksiyete için)
Gerekirse hastanede yatış
