Genel kontrol, nezaret ve inceleme yapan mülkiye müfettişleri, Bakanlığın merkez, vilayet ve ilçe kuruluşlarıyla mahalli yönetimler kuruluşlarında özel teftişler yapar. Mülkiye başmüfettişi unvanı birinci sefer 1897 yılındaki Salnamede yer almıştır. Vilayetlerdeki en büyük idari amir olan valiler ile mülkiye başmüfettişlerinin misyonları merak ediliyor. İşte, ayrıntılar…
MÜLKİYE BAŞMÜFETTİŞİ NEDİR?
İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak çalışır ve genel kontrol, nezaret, inceleme yetkilerine sahiptir.
İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Tüzüğüne göre Teftiş Kurulu, müfettişlik sıfatını kazanmış olanlar ortasından atanan bir liderle, derece ve unvanları takımlarında belirtilen yeteri kadar müfettişten oluşur.
Müfettişler, teftiş, denetleme, araştırma, inceleme ve soruşturmaları Bakan ismine yaparlar. Müfettişlere, Bakanla Teftiş Kurulu Lideri dışında, hiçbir yerden, buyruk verilemez.
VALİ NEDİR?
İli ya da federal devletlerde bir eyaleti, devlet hükmî bireyini temsilen yöneten en üst seviye idari amirdir. Valiler, yürütme erkinin bir organıdır, devlet hiyerarşisinde devlet liderinin çabucak ardından gelir.
Belediye başkanı gibi kendi özerk hukukî kişiliği yoktur, onun yerine devlet hukuksal bireyine bağlıdır. Valiler, direkt cumhurbaşkanı tarafından, cumhurbaşkanı kararı ile atanırlar. Vali, vilayette Cumhurbaşkanının temsilcisi ve idari yürütme vasıtasıdır.
MÜFETİŞLERİN GÖREVLERİ
* Bakanlık merkez ünitelerinin, bağlı kuruluşlarının, Bakanlığın kontrol ve nezareti altında bulunan kuruluşların, vilayet ve ilçe kuruluşlarının, mahalli yönetimlerle bunlara bağlı ve bunların kurdukları yahut özel kanunlarla kurulan birlik,işletme, kuruluş ve teşebbüslerin çalışmalarını, süreçlerini ve hesaplarını teftiş etmek ve denetlemek,
* Üstte belirtilen ünite ve kuruluşların işçisi ve mahalli yönetimlerin seçilmiş yahut atanmış organları ve bunların üyeleriyle öteki kamu vazifelileri hakkında inceleme araştırma ve soruşturma yapmak,
* Çeşitli hususları incelemek ve araştırmak,
* Bakanlığın merkez, vilayet ve ilçe kuruluşlarıyla mahalli yönetimler kuruluşlarında özel teftişler yapmak,
* Teftiş rapor ve layihalarıyla soruşturma rapor ve fezlekelerini inceleyip kıymetlendirmek,
* Müfettişlerin yıllık çalışma programlarını hazırlamak, Bakanlık ve bağlı kuruluşların kontrol programları ortasında ahenk sağlamak,
* Yönetmelikleri uyarınca kaymakam adaylarıyla mahalli yönetimler kontrolörü adaylarının müfettişler yanında denenme ve yetiştirilmelerini sağlamak,
* Kanunlarla ve bu Tüzükle verilen öteki misyonları yapmak.
MÜLKİYE BAŞMÜFETTİŞİ VALİDEN ÜSTÜN MÜ?
Her iki kümesinde kendi alanında kıymetli misyon ve sorumlulukları bulunuyor. Vali, bir vilayette en üstü seviye yöneticidir ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Mülkiye başmüfettişler ise İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışır fakat misyonlarından biri de valileri de denetlemektir.
