Suriye’de devrilen Beşar Esad rejimi hakkında ortaya atılan yeni bir teze nazaran, Esad, silahlı muhalifler başşehir Şam’a yaklaşırken, nakit paraları, öteki bedelli eşyaları ve mal varlığının ardındaki ticaret ağını haritalandıran zımnî evrakları kaçırmak için özel jet kullandı.
Reuters haber ajansının 10’u aşkın kaynağa dayandırdığı haberine nazaran, Esad’ın baş iktisat danışmanı Yaşar İbrahim, Esad’ın pahalı mallarının, yakınlarının, danışmanlarının ve başkanlık sarayındaki işçinin dört uçuşla Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) taşınması için uçağın kiralanmasını ayarlayan isimdi.
Habere nazaran, Esad devrinde devlet başkanlığının iktisat ve finans işlerinden sorumlu ofisinin başında olan İbrahim, Esad’ın Suriye iktisadını denetim etmek için kullandığı varlık ve kuruluş ağının oluşturulmasında değerli bir rol oynamıştı. Reuters’ın incelediği uçuş takip datalarına nazaran, “Embraer Legacy 600” tipi uçak, Esad rejimi devrilmeden evvelki 48 saat içinde Suriye’ye dört uçuş gerçekleştirdi. Uçağın kuyruk numarası “C5-SKY” idi ve Gambiya’da kayıtlıydı.
UÇAKTA NE VARDI?
Buna nazaran, dördüncü uçuş, muhalif kümelerin Şam’a girdiği 8 Aralık 2024 tarihinde Rusya’nın denetimindeki Hmeymim askeri hava üssünden gerçekleştirildi. Esad da birebir gün tıpkı üsten ayrılarak Rusya’ya kaçmıştı.
Bu haber için ortalarında havayolu çalışanları, eski istihbarat vazifelileri, Başkanlık Muhafızları ve Esad’ın iş ağından bir kişi de olmak üzere husus hakkında bilgi sahibi 14 Suriyeli kaynak ile görüşen Reuters, İbrahim ile birlikte iş yapan isimler ortasındaki WhatsApp konuşmaları, uçuş takip bilgileri, uydu manzaraları ve üç kıtadaki ticaret ve havacılık sahiplik kayıtlarını inceledi.
Buna nazaran, kelam konusu uçak, üzerinde işaret ya da isim bulunmayan siyah poşetlerin içinde en az 500 bin dolar nakit para ve dokümanları, dizüstü bilgisayarları ve Esad ile İbrahim’e yakın isimlerin bankacılıktan emlağa, güçten başka faaliyetlere kadar kurduğu ağ için kullanılan bir kod ismi olan “Grup” hakkında kilit istihbarat bilgilerinin yer aldığı sabit diskleri taşımıştı.
PARA NEREYE GİTTİ?
Reuters’a konuşan üst seviye bir yetkili, Suriye’de Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın liderliğinde kurulan yeni idarenin Esad’ın devrilmesi öncesinde ülkeden kaçırılan kamu kaynaklarını geri almaya kararlı olduğunu belirtti. Esad düşmeden evvel ülkeden para kaçırıldığını teyit eden yetkili, bunun nasıl gerçekleştirildiği hakkında ayrıntı vermedi, yetkililerin paranın nereye gittiğini hala araştırdığını belirtti.
Ajans, Esad’ın kaçış operasyonunu faal bir formda kendisinin mi yönettiğini teyit edemediğini aktarırken, bahis hakkında direkt bilgi sahibi pek çok kaynak, bunun Esad’ın onayı olmadan gerçekleşemeyeceğine işaret etti.
“BU UÇAĞI GÖRMEDİNİZ”
Esad idaresi devrilmeden evvel gerçekleşen “operasyon” hakkında paylaşılan bilgilere nazaran, 6 Aralık 2024’te, silahlı muhalifler Şam’a hakikat ilerleyişini sürdürürken, 13 koltuklu Embraer uçağı, Şam Memleketler arası Havalimanı’na yaklaştı. Suriye Hava Kuvvetleri İstihbaratı’nın kamuflaj kıyafetlerini giymiş 10’u aşkın çalışanı, Merasim Alanı’nı, havalimanının VIP kısmını ve erişim rotasını korumak için harekete geçti. O gün orada olan üç kişinin anlatımlarına nazaran, camları sinemalı bir küme sivil araç, bu esnada bölgeye yaklaştı. İki kaynağa nazaran, bu araçlar Esad ve Başkanlık Sarayı’nı korumaktan sorumlu Cumhuriyet Muhafızlarına aitti. Argümana nazaran, muhafızların burada olması “emirleri Esad’ın verdiğine” de işaret ediyordu.
Havalimanının güvenliğinin başındaki isim olan general Ghadeer Ali, Hava Kuvvetleri İstihbarat çalışanının uçakla ilgileneceğini söyledi. Ali’nin “Uçak inecek ve onunla ilgileneceğiz. Siz bu uçağı görmediniz” dediği ileri sürüldü.
“ESAD’IN AKRABALARI BİRİNCİ İKİ UÇAKLA KAÇTI”
Flightradar 24’ün dataları, C5-SKY uçağının her seferinde BAE’nin başşehri Abu Dabi’daki Al Bateen İdari Havalimanı’na uçtuğunu ortaya koydu. Kelam konusu havalimanı “ileri gelenler” tarafından kullanılıyor ve “sıkı gizliliği” ile biliniyordu.
Buna nazaran, uçak, 6 Aralık’ta evvel başşehir Şam’a indi, akabinde Al Bateen’e uçtu. Birebir gün saat 22.00’den sonra yine Şam’a gitti. Havalimanındaki beş kaynaktan biri, uçağın her inişinde araçların uçağa yanlışsız gittiğini, kısa bir mühlet orada kaldıklarını, akabinde uçak kalkmadan çabucak evvel oradan ayrıldıklarını anlattı.
Ali, Hava Kuvvetleri İstihbaratı çalışanlarına, Başkanlık Sarayı işçisi ile ortalarında gençlerin de olduğu Esad’ın akrabalarının 6 Aralık’ta Şam’dan ayrılan birinci iki uçağa binmesi gerektiğini söyledi. Teze nazaran, uçakta nakit para da vardı. Şam’dan ayrılan birinci uçakta tabloların ve birtakım küçük heykellerin de olduğu belirtildi.
7 ARALIK 2024: UÇAK TEKRAR ŞAM’DA
Söz konusu uçak, 7 Aralık’ta Şam’a geri geldi. Lokal saatle 16.00 sıralarında Suriye’nin başşehrine ulaşan uçak, bir saat sonra üçüncü kere Al Bateen’e gitmek üzere havalandı. Bu sefer de uçakta çantalar dolusu para, sabit diskler ve Esad’ın ticaret ağı hakkında bilgi içeren elektronik aygıtlar da vardı. Sabit disk ve aygıtlardaki bilgilerin mali kayıtlar, toplantı notları, şirket, taşınmaz ve iştiraklerin sahiplik yapıları ve para transferleri, offshore şirketler ve hesapların ayrıntıları içerdiği belirtildi.
Habere nazaran, bu sefer Şam’daki BAE Büyükelçiliği’ne ilişkin araçlar, uçak havalanmadan evvel VIP havalimanı alanına yaklaştı. Bu sebeple BAE’nin de operasyondan haberinin olduğu ileri sürüldü.
UÇAK, 8 ARALIK’TA SON DEFA GELDİ
8 Aralık’ta silahlı muhalif kümeler Şam’a ulaşmıştı. Esad da Rusya güçleri ile uyum halinde Lazkiye’ye gerçek kaçtı. Birebir gün gece yarısını geçe C5-SKY uçağı son kere Al Bateen’den ayrıldı. Uçak, mahallî saatle 03.00 sıralarında Humus üzerinden geçerken uçuş takip sistemini kapattı; akabinde altı saat sonra tekrar Humus üzerinde belirdi. Flightradar 24’e nazaran, uçak, sonrasında yine Abu Dabi’ye gerçek yola çıkmıştı.
Eski bir istihbarat yetkilisine nazaran, uçak, bu esnada Lazkiye’deki Hmeymim üssüne inmişti. Planet Labs tarafından çekilen bir uydu imajı de saat 09.11’de uçağın üste olduğunu doğruladı. Reuters da fotoğraftaki Embraer uçağının C5-SKY olduğunu teyit etti. Bu, 6-8 Aralık’ta Suriye’ye girip çıkan tek özel uçaktı.
Hava Kuvvetleri İstihbarat yetkilisine nazaran, uçakta bulunan kişi Esad’ın baş iktisat danışmanı İbrahim’e yakın isimlerden Ahmed Khalil Khalil’di. Khalil’e Batı ülkeleri tarafından yaptırım uygulandığı belirtildi. Kelam konusu kişi, BAE Büyükelçiliği’ne ilişkin zırhlı bir araçla Rus üssüne ulaşmıştı ve 500 bin dolar nakit para taşıyordu. Khalil, parayı iki gün evvel Suriye Milletlerarası İslami Bankası’ndan çekmişti. Esad’a yakın bir isim, paranın Şam merkezli El Burc Yatırım şirketine ilişkin olduğu bilgisini verdi. Şirketin yarısının ise İbrahim’a ilişkin olduğu kaydedildi. Reuters’a nazaran, İbrahim de 11 Aralık’ta Abu Dabi’ye ulaştı.
“LÜBNAN UÇAĞINI” KULLANMIŞLAR
İddiaya nazaran, İbrahim, uçağı Lübnanlı iş insanı Mohamad Wehbe’den kiralamıştı. WhatsApp konuşmalarında İbrahim’e yakın isimlerden biri uçağı “Lübnan uçağı” olarak tanım etmişti. LinkedIn profiline nazaran, Dubai Özgür Bölge şirketi olarak kayıtlı olan Flying Airline FZCO, Wehbe’ye aitti. Wehbe, Nisan 2024’te C5-SKY uçağını imajlarını “Hoş geldin” yazısıyla birlikte LinkedIn’den paylaşmıştı.
Uçak, Nisan 2024 prestijiyle Gambiya’da lokal bir şirket olan Flying Airline Şirketi ismine kayıtlıydı. Gambiya kayıtlarına nazaran, şirketin yüzde 30’u Oussama Wehbe, yüzde 70’i ise Safa Ahmed Saleh isimli Irak vatandaşına aitti. Toplumsal medyaya nazaran, Mohamad Wehbe’nin Oussama isimli bir oğlu vardı ve havacılık bölümünde çalışıyordu.
Öte yandan, Reuters’ın bahis hakkında bağlantıya geçtiği Mohamad Wehb, C5-SKY uçuşlarıyla rastgele bir ilgisinin olmadığını savundu, uçağın sahibinin kendisi olmadığını, uçağı “bazen” kiraladığını belirtti. Fakat, uçağı kimden kiraladığını söylemedi.
