Kitap, mecmua ya da broşür üzere yayınların sayfa sistemini ve metin yerleşimini hazırlama işi olarak bilinen dizgicilik, teknolojiye yenilen meslekler ortasında yerini aldı. 1980’li yıllarda bir kitabın harf dizilmesi aylar sürerken, artık tıpkı süreç birkaç günde tamamlanabiliyor. Evvelce sonlu sayıda yazı karakteri kullanılırken bugün yüzlerce font seçeneği bulunuyor.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük matbaasında çalışan 57 yaşındaki Abdulkadir Kocatürk, 35 yıldır dizgicilik mesleğini sürdürüyor. Harf dizgiciliğinden bilgisayar dayanaklı dizgiye geçiş sürecini anlatan Kocatürk, gençlerin sabırsız oluşunun mesleğin geleceğini tehdit ettiğini tabir etti. Artık dizgi öğrenmek isteyen çırak bulamadıklarını söyleyen dizgi ustası, dizgiciliğin unutulmaya yüz tuttuğunu söyledi.
“GENÇLER DİZGİYİ DUYAR DUYMAZ VAZGEÇİYOR”
Dizgicilik mesleğini icra edecek çırak bulamadıklarını söyleyen Abdulkadir Kocatürk, “Yaklaşık otuz beş yıldır bu mesleği yapıyorum. Dizgiciliği bilgisayarda yapmak daha kolay zira sayfa tasarımı, grafik ve yazı karakterlerini bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle daha rahat kullanabiliyoruz. Üç yüz sayfalık bir kitap, 80’li yıllarda harf dizisi ile yapıldığı vakit dizinin bitmesi 2-3 ay sürerdi.
Şimdi ise bilgisayar ortamında 2-3 günde bitirilebiliyor ve kusur oranı çok düşük oluyor. Bizim işimiz uzun müddetli sabır isteyen bir iş. 300-400 Sayfalık bir kitabı hazırlarken beşerler sıkılıyor. Gençler dizgi yerine grafik tasarım dediğimiz bilgisayarda tasarım yapma işine yöneliyor. Artık insanların dizgiye olan ilgisi azaldı, özellikle gençlerin hiç ilgisi yok. Yetiştirmek için eleman aradığımızda dizgiyi duyunca beşerler vazgeçiyor. İstek olmadığı için çırak yetiştirme imkânı şu anda yok” diye konuştu.
Artık insanların sabır istemeyen işlere yöneldiklerini söz eden Kocatürk, “İnsanlar artık sabırsız bir yapıda olduğundan, uzun mühlet bir işin içerisinde oyalanmayı istemiyor. Bir sayfalık grafik tasarım çalışmasını 1-2 saate yapıp çıkıyorlar lakin bir kitabın içine girdiği vakit durum çok farklı oluyor. Sabırları olmadığı içinde dizgi işine yönelmiyorlar. Harf diziminde Times New Roman, Arial üzere standart karakterler vardır. Sabit karakterler 15-20 adetten fazla değildi. Lakin artık yüzlerce karakter var. İstediğimiz kitabı, istediğimiz formatta, yazı karakterinde ve puntoda yazabiliyoruz. Lakin harf dizgisinde hem yazı karakterine hem de yazı büyüklüğü puntosunun standart olmasından dolayı bu iş daha sıkıntı oluyordu.
Şimdi ise bilgisayar ortamında hem karakterin fazla olması hem de karakterin büyüklüğünü ayarlayabilmemiz daha kolay oluyor. İnsan sabırsız olduğu vakit onlarca yüzlerce sayfanın içinden çıkamaz. Gençlerde gördüğümüz en büyük eksiklikte bu aslında. Kitaba başlıyor. Ben bu işi yapacağım, diyor. 1. sayfada yaptığı çalışmayla 100.sayfada yaptığı çalışma çok farklı oluyor. 1. sayfada yapmış olduğu çalışmanın kalitesini 100.sayfada koruyamıyor” dedi.
