İşçilerin günlük çalışma müddetinin düşürülmesi için başlattığı gayretten doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında emek ve personel bayramı olarak kutlanıyor. Bu manalı tarih 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” ismiyle tekrar resmi tatil ilan edilerek ülkemizde kutlanmaya devam ediyor.
1 MAYIS RESMİ TATİL Mİ?
İşçi Bayramı olarak kabul edilen 1 Mayıs, resmi tatiller ortasındadır ve bu tarihte okullar ve kamu kurumları tatil olur.
Öncesinde gelen 30 Nisan ise yarım gün değildir ve okullar, iş yerleri olağan tertiplerinde devam eder.
1 MAYIS HAKKINDA
İlk defa 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat çalışanları ağır çalışma mühletinin günlük 8 saate düşürülmesi talebinde bulunarak iş bıraktı.
İşçiler, taleplerini lisana getirmek için 21 Nisan’da 1856’da Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Konutu’na kadar yürüdü.
Avustralya’nın akabinde ABD’deki emekçiler de 1884’te patronlardan çalışma saatlerini azaltmalarını talep etti.
ABD’de günlük çalışma müddetinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için başlatılan gayret, 1886’da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp global nitelik kazandı.
Milletlerarası Emekçi Kardeşliği Teşkilatı’nın 1889’daki Paris Kongresi’nde, yılın bir gününün dayanışma emeliyle çalışanların ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı.
ABD’li sendikacıların önerisi üzerine o gün “1 Mayıs” olarak belirlendi. O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında “Emek Bayramı”, “İşçi Bayramı” ve “1 Mayıs Bayramı” üzere isimlerle kutlanmaya başlandı.
TÜRKİYE’DE 1 MAYIS’IN TARİHİ
Osmanlı’da 1 Mayıs birinci sefer 1911’de Selanik’teki tütün, pamuk ve liman çalışanlarınca kutlandı. İstanbul’daki birinci kutlama ise 1912’de yapıldı.
Osmanlı’nın akabinde, Cumhuriyet döneminde Sovyetler Birliği ile dostluk bağı çerçevesinde 1 Mayıs 1922’de Ankara’da Emekçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise birinci defa 1 Mayıs 1923’te oldu.
Taksim Meydanı’nda 1977’de düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi ömrünü yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı.
Bu olay da münasebet gösterilerek 12 Eylül askeri darbesinin akabinde 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı.
Darbecilerin resmi tatil olmaktan çıkardığı 1 Mayıs, yıllar sonra 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” ismiyle tekrar resmi tatil ilan edilerek, kutlanmaya başlandı.
