Arkeologlar, Guatemala’da yer alan harabe bir Maya kenti olan Tikal’de gizemli bir sunak buldu.
Ancak sunağı burada bulmalarına karşın, Mayalar tarafından dekore edilmediğine inanıyorlar. Bunun yerine, günümüz Mexico City’sine yakın, bölge üzerinde güçlü bir tesiri olan güçlü bir kent olan Teotihuacan’da 630 mil uzakta eğitilen sanatkarların yapıtı olduğunu söylüyorlar.
Antiquity mecmuasında yayınlanan bu keşiften evvel, arkeologlar iki kültürün etkileşim içinde olduğunu esasen biliyorlardı, lakin münasebetin niteliği tartışmalıydı.
CNN International’da yer alan habere nazaran Brown Üniversitesi’nde Maya kültürü üzerine uzmanlaşmış profesör Stephen Houston, Teotihuacan’dan güçlü önderlerin Tikal’e gelip kendi kentlerinde var olan ritüel tesislerinin kopyalarını yarattıklarını doğruluyor.
Houstin, “Bu değerli krallıkların başkalarını denetim etmek için nasıl uzandıklarını anlatan bir imparatorluk kıssası. Bu yeni bulgu, bunun hafif bir temas ya da yalnızca ticaret olmadığı görüşüne güçlü bir yük kazandırıyor. Mahallî kraliyet sarayına yakın bir yerleşim bölgesi inşa eden savaşçı güçleri içeriyordu” dedi.
“FIRTINA TANRISI”NIN TEMSİLLERİNİ ANDIRIYOR
Houston ile ABD ve Guatemala’dan ortak müellifleri, daha evvel doğal bir zirve olduğunu düşündükleri alanın altındaki yapıları ortaya çıkaran taramaların akabinde 2019 yılında hafriyat çalışmalarına başladı. Houston, şunları söyledi: “Bu sarayın yalnızca bir kısmı yüzeyde görülebiliyor. Geri kalanına ve bilhassa de daha derin katmanlara sadece arkeologlar tarafından kazılan tüneller aracılığıyla erişilebiliyor. Tipik olarak bir taban ve duvarlar buluyoruz ve bunları takip ederek gömülü binaları ortaya çıkarıyoruz.”
Araştırmacılar yaptıkları incelemeler sonucunda, her panelde tüylü başlık takmış bir kişinin silik çizgilerini ve parlak kırmızı, siyah ve sarı boyaların izlerini taşıyan bu sunağı keşfettiler. Bu türlü bir tasarım, Teotihuacan’da Maya sanatından daha yaygın olan “Fırtına Tanrısı” olarak bilinen bir rabbin öteki temsillerini andırıyor.
BEBEKLER KURBAN EDİLMİŞ
Sunağın altına iki ceset gömüldüğü, birinin muhtemelen yetişkin bir erkek, oburunun ise Teotihuacan’da Tikal’den çok daha sık görülen oturur durumda gömülmüş 2 ile 4 yaşlarında küçük bir çocuk olduğu belirtildi.
Sunağın etrafında, Teotihuacan’daki öteki bebek mezarlarına benzeri biçimde gömülmüş üç bebeğin cesedi daha bulundu. Müellifler vefatlarına neyin sebep olduğunu belirtmedi. Houston, CNN’e e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “Sunak, Tikal’in tam merkezinde Teotihuacan ritüellerinin kullanıldığını ve yabancı rableri tasvir etmek için büsbütün yabancı, Teotihuacan fotoğraf tarzlarını kullanan insanları içerdiğini doğruluyor” dedi.
Kalıntıların bir kısmının Maya bireylerine ilişkin olabileceğini belirten Houston, “Ancak mezar buluntuları Teotihuacan ile yakın temas ve tahminen de Teotihuacan kökenli olduğunu gösteriyor. Bebeklerin kurban edilmesi Meksika uygulamalarına uymaktadır” diye ekledi.
“MAYALARIN KARMAŞIK HİSLERİNE İŞARET EDİYOR”
Araştırmacılar makalelerinde, bu kültürel uygulamaların Tikal’de Teotihuacan tesirinin arttığına işaret ettiğini belirtiyor. Brown’da antropoloji ve arkeoloji profesörü olan ortak muharrir Andrew Scherer, bu binaların daha sonra gömülmüş ve bir daha asla üzerine inşa edilmemiş olmasının “muhtemelen (Mayaların) Teotihuacan hakkındaki karmaşık hislerine işaret ettiğini” söyledi.
Scherer yaptığı açıklamada şunları kaydetti: “Mayalar sistemli olarak binaları gömer ve üzerlerine yine inşa ederlerdi. Fakat burada sunağı ve etrafındaki binaları gömmüşler ve yüzyıllar sonra burası en kıymetli gayrimenkul olacak olmasına karşın öylece bırakmışlar. Buraya neredeyse bir anıt ya da radyoaktif bir bölge üzere davranmışlar.”
“KRALI ALDILAR, YERİNE KUKLA GETİRDİLER”
Bu son keşif, son vakitlerde yapılan araştırmaların ortaya çıkardığı iki kültür ortasındaki karmaşık ilginin bir öteki katmanını ortaya çıkarıyor.
Houston, 1960’larda araştırmacıların Maya ve Teotihuacan ortasındaki bir çatışmayı anlatan bir yazıt taşıyan bir taş bulduklarını ve “MS 378 civarında Teotihuacan’ın aslında bir krallığın başını kestiğini” öğrendiklerini söyledi.
“Kralı vazifeden aldılar ve yerine Teotihuacan için faydalı bir lokal araç olduğunu kanıtlayan bir kukla kral getirdiler” dedi.
“ZAMAN KADAR ESKİ BİR HİKAYE”
Scherer, bu sunağın muhtemelen darbeye emsal bir vakitte inşa edildiğini ve sonunda Maya krallığını MS 900 civarında gerilemeden evvel en güçlü noktasına taşıdığını söyledi.
Houston, bu hafriyatta elde edilen bulguların “zaman kadar eski bir hikâyeyi” gösterdiğini belirterek, imparatorlukların kültürel nüfuz için çekişip rekabet ettiklerini tabir etti.
“İspanyollar geldikten sonra Aztek uygarlığına ne olduğunu herkes biliyor… Orta Meksika’nın bu güçleri Maya dünyasına ulaştılar zira burayı fevkalâde zenginliklerin, tropik kuşlardan elde edilen özel tüylerin, yeşim taşının ve çikolatanın olduğu bir yer olarak gördüler” dedi. “Teotihuacan kelam konusu olduğunda, burası süt ve bal ülkesiydi.”