Rus Albay General Sergei Beseda, Rusya’nın en güçlü casuslarından. Nadiren fotoğrafı çekilen ve on yıllardır Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en hassas operasyonlarını yönetmek için seçilen biri.
Amerikan Wall Street Journal’a nazaran geçen yıl bu vakitlerde, CIA tarafından “Baron” olarak bilinen casus, mesleğinin birçoklarını tüketen “aşırı gizli” işlerle uğraşıyordu.
ABD-Rusya tarihindeki en büyük mahkum takasını müzakere etmek için düzmece isimlerle rezerve edilen otellerde birkaç haftada bir ajans yetkilileriyle buluşuyordu. Bu takas 1 Ağustos’ta gerçekleştirildi ve ortalarında Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich’in de bulunduğu 24 mahkum hür bırakıldı.
O devirde Joe Biden idaresi Journal’ı, Beseda’nın isminin kamuoyunda anılmasının, savaş vaktinde Washington’un Kremlin ile elinde kalan tek art kanallardan birini havaya uçurabileceği ve Amerikalıların özgür bırakılmasına yönelik görüşmelere ziyan verebileceği konusunda uyarmıştı.
“SOĞUK SAVAŞ DEVRİNDE BİLE YAŞANMADI”
Bu yıl, 70 yaşındaki kıdemli istihbarat şefi, Trump idaresiyle Ukrayna konusunda barış müzakerelerini yürütmek üzere alenen birebir otellere geri döndü. Bu da ABD’nin Rusya’ya karşı bağlarının yine düzenlemesinin habercisi olabilir.
Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff, görüşmeleri direkt Putin ile ilerletmeye çalışmak üzere dün Moskova’ya gitti.
Beseda’nın atanması, Putin’in casus servislerinin üst seviye memleketler arası müzakerelerde Dışişleri Bakanlığının yerini aldığını gösteriyor. Güvenlik analistleri bunun Soğuk Savaş devrinde bile hiç yaşanmadığını söylüyor.
Bu şahıslar, Putin’in karşısında oturan istihbarat yetkilileri ve diplomatların, Ukrayna’nın işgalinin planlanmasına yardımcı olan Beseda’nın iştirakinin, Kiev’e Putin’in Ukrayna üzerinde siyasi denetim sağlamaya kararlı olduğu iletisini verdiğini söylediğini aktardı. Bu ne Ukrayna’nın ne de birden fazla Avrupa başşehrinin kabul edebileceği bir amaç.
“RUS ELÇİLİĞİNİ KORUMAK İÇİN ORADAYDI”
Kiev, Beseda’yı Kremlin’den kurtulma gayretlerini baltalamak için bir kampanya yürütmekle suçladı ve Ukrayna’daki savaştan evvel Beseda’nın Federal Güvenlik Servisi (FSB) ofisinin Kremlin’in işgal planlarını teşvik etmek için Ukrayna’dan anket bilgileri yayınladığını bildirdi.
Bundan yıllar evvel, Kiev’in 2014 yılında Rusya yanlısı bir cumhurbaşkanını devirmesi sırasında, eski üst seviye Ukraynalı yetkililer Beseda’nın düzinelerce Batı yanlısı protestocunun polis tarafından vurularak öldürülmesiyle sonuçlanan bir operasyonda yer aldığını söylüyor. Kremlin onun yalnızca Rus elçiliğini korumak için orada olduğunu öne sürdü.
NEDEN “BARON” DİYORLAR?
Biden idaresi sırasında, Kremlin’in Ukrayna’yı işgali Washington ve Moskova ortasındaki diplomatik temasları Küba füze krizinden bu yana en berbat noktasına getirdiğinde, her iki ülke de teması sürdürmek için istihbarat teşkilatlarına güvendi. Beseda, ABD ile irtibat kurmasına müsaade verilen az sayıdaki Rus yetkiliden biriydi. Boşlukta, her iki ülke de temasları sürdürmek için istihbarat teşkilatlarına güveniyordu ve bazen periyodun CIA Yöneticisi William Burns ile görüşmek üzere görevlendiriliyordu.
CIA’deki lakabı Baron, özel terzilik sevgisinden ve Havana’da geçirdiği vakitleri ima eden puro alışkanlığından geliyor.
CIA ile yaptığı saklı toplantılar, Avrupa ve Ortadoğu’da telefona müsaade verilmeyen otel konferans salonlarında gerçekleşti. Müzakereler 2022 yılında Rusya’da tutuklu bulunan iki Amerikalının (altın madalyalı basketbolcu Brittney Griner ve eski deniz piyadesi Trevor Reed) silah tüccarı Viktor Bout ve uyuşturucu kaçakçısı Konstantin Yaroshenko ile takas edilmesiyle sonuçlandı.
“ÖLÜMÜMLE İLGİLİ SÖYLENTİLER ABARTILIYOR”
CIA Beseda’nın hala misyonda olup olmadığından emin değildi. Rus istihbarat uzmanı Andrei Soldatov’un yaptığı bir araştırmaya nazaran general, Ukrayna işgalinin hükümeti devirmekte başarısız olmasının akabinde Putin’le karşıt düşmüş ve Gershkovich ve öteki ABD’li tutukluların tutulduğu, siyasi mahkumlar için kullanılan makûs şöhretli Lefortovo hapishanesine gönderilmişti. Birtakım ABD’li yetkililer mahkum değişim kanalının çökeceğinden tasa ediyordu.
Ancak birkaç gün sonra ABD’li yetkililer Moskova’da ikili bir toplantıya girdiklerinde, Beseda bir konferans masasının gerisinde gülümseyerek oturdu ve onları bir latifeyle karşıladı. Beseda, “Ölümümle ilgili söylentiler büyük ölçüde abartılıyor” dedi.