Pek çok kişi, yaşlanmanın zihnin öğrenme ve anımsama becerisini zayıflattığı ve bu konuda yapılacak bir şey olmadığı yönünde peşin hükümlü bir kanıyla hayatını sürdürüyor. Ancak gerçek, bu inancın çok ötesinde bir yerde duruyor.
Hafıza sorunları her yaşta zuhur edebilir, fakat gerekli tedbirler zamanında alınmadığında yaşlanma bu durumu hızlandırır. Harvard tarafından yayımlanan bir yazıda şu ifadelere yer veriliyor: “Gerçek şu ki, yaşlı bireylerde görülen mühim hafıza kaybı, yaşlanmanın doğal bir parçası değildir; aksine organik rahatsızlıklar, beyin hasarı veya nörolojik rahatsızlıklardan kaynaklanır ve Alzheimer bunlar arasında en çok endişe ettirenidir.”
HAFIZA VE BEYİN SAĞLIĞI
Beyin sağlığı, genetik etkenler, çevresel faktörler ve yaşam tarzı alışkanlıkları gibi çeşitli unsurlar tarafından şekillendirilir. Bu etkenler, beynin bilişsel sağlığını muhafaza etmek için birlikte çalışır ve bunlardan herhangi birinin bozulması durumunda beynin algılama ve bilgi saklama yeteneği olumsuz etkilenir. Bunun sonucunda birey, araba kullanma, fatura ödeme, ilaç kullanma ve yemek yapma gibi basit işleri dahi unutabilir.
Genetik faktörler kontrol edilemez olsa da, diğer faktörlerin beyin sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu kanıtlanmıştır.
İşte yaş ilerledikçe hafızayı güçlendirmenin bilimsel olarak desteklenen bazı yöntemleri:
ZİHİNSEL AKTİVİTEYİ KORUYUN
Tıpkı kasların egzersize ihtiyaç duyduğu gibi, beyninizin de düzenli olarak uyarılması gerekir. Bulmacalar çözmek, kitap okumak, yeni bir dil öğrenmek veya bir müzik enstrümanı çalmak gibi zihninizi zorlayan aktivitelerle meşgul olun. Yaşam boyu süren öğrenme, beyninizi zinde tutarak yeni sinirsel bağlantılar oluşturmasına yardımcı olur.
BEYNİ DESTEKLEYEN BESİNLER
Besleyici bir beslenme düzeni, bilişsel sağlıkta önemli bir rol oynar. Meyveler, sebzeler, tam tahıllar, balık ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar açısından zengin Akdeniz diyeti, daha iyi beyin fonksiyonlarıyla ilişkilendirilmiştir. Antioksidanlar, omega-3 yağ asitleri ve B, D, E vitaminleri açısından zengin besinler hafızayı destekler ve bilişsel gerileme riskini azaltır.
EGZERSİZİ İHMAL ETMEYİN
Fiziksel aktivite, beyne kan akışını hızlandırır ve nöron gelişimini destekleyen bir protein olan beyin kaynaklı nörotrofik faktörün (BDNF) salınımını tetikler. Yürüyüş, yoga, kuvvet antrenmanı ve hatta dans gibi aktiviteler bilişsel işlevi iyileştirebilir ve demans riskini azaltabilir.
NİTELİKLİ UYKU
Yetersiz uyku, hafızayı ve bilişsel işlevi olumsuz etkiler. Gecede 7-9 saat kaliteli uyku almaya çalışın. Yatmadan önce bir rutin oluşturun, yatmadan önce ekranlardan uzak durun ve beyin sağlığını ve hafıza pekişmesini desteklemek için uykuya elverişli bir ortam hazırlayın.
STRESLE BAŞA ÇIKIN
Süreğen gerginlik ve kaygı, hafızadan sorumlu beyin bölgesi olan hipokampüsü küçültebilir. Bilişsel işlevi korumak için meditasyon, derin nefes egzersizleri, günlük tutma veya hobilerle uğraşma gibi stresi azaltma yöntemlerini uygulayın.
SOSYALLEŞİN
Başkalarıyla etkileşim kurmak beyninizi uyarır.EĞİTİMİNİZE ARA VERMEYİN
Devamlı talim beyin faaliyetini canlandırır ve unutkanlığı savuşturur. Anlama yetilerinizi diri tutmak için yeni hünerler kazanın, derslere yazılın, etraflıca okuyun veya zeka geliştirme oyunlarını deneyin.
BEYNİNİZE GÖZ KULAK OLUN
Kafa travmaları uzun dönemli hafıza problemlerine neden olabilir. Daima emniyet kemeri kullanın, lüzumlu hallerde kask takın ve yerleri engellerden arındırarak evde düşmeleri engellemek için önlemler alın.
Yüksek kan basıncı, şeker hastalığı ve yüksek kolesterol gibi vaziyetler anlama sağlığını kötü etkileyebilir. Düzenli sağlık kontrolleri, dengeli beslenme ve uygun ilaç kullanımı beyin işlevini korumaya yardımcı olabilir.
ALKOL VE TÜTÜNDEN KAÇININ
Aşırı alkol tüketimi ve sigara kullanmak anlama gerilemesini hızlandırabilir. Alkol alımını kısıtlamak ve sigarayı bırakmak unutkanlık ve demans tehlikesini kayda değer ölçüde azaltabilir.
