Meteoroloji balonları, atmosferin yüksek katmanlarındaki meteorolojik parametre değerlerinin öngörülmesi hedefiyle kullanılmaktadır.
Dünyada 800, Türkiye’de 9 lokasyondan, Greenwich saati hesaba katılarak günde iki kez gökyüzüne bırakılan balonlar, atmosferin her bir katmanından sıcaklık, nem, basınç, rüzgarın hızı ve yönüne ilişkin verileri eş zamanlı olarak öngörü merkezlerine ileterek, hava tahmini oluşturulmasında önemli rol oynamaktadır.
Türkiye’de her gün 14.30 ile 02.30 saatlerinde bırakılan balonlara bağlı sensörler vasıtasıyla elde edilen veriler, askeri ve sivil havacılıkta pilotların hava koşullarına göre rotalarını planlamasına ve olası tehlikelere karşı önlem almasına yardımcı olmaktadır.
ATMOSFERİN DÜŞEY ÖLÇÜMÜ YAPILIYOR
Meteoroloji 9. Bölge Müdürlüğü (Ankara) Müdür Yardımcısı Ümit Gülbağ, yüksek atmosfer gözlemlerine ilişkin bilgi sundu.
Dünyada birçok noktada meteoroloji gözlem istasyonu bulunduğunu belirten Gülbağ, bu istasyonlarda balonlar aracılığıyla atmosferin düşey ölçümünün yapıldığını söyledi.
Hidrojen veya helyum gazıyla şişirilen meteorolojik balonları gözlem için atmosfere saldıklarını ifade eden Gülbağ, sistemin işleyiş biçimini şu şekilde aktardı:
“Meteoroloji Genel Müdürümüz Volkan Memduh Coşkun’un direktifiyle 3 yıl önce yerli ve milli cihaz kullanmaya başladık.
Balonumuzun altında bir paraşüt ve düzeneğin en altında ölçümleri yapan bir cihaz bulunuyor. Dünyada eş zamanlı gece saat 02.30’da ve gündüz 14.30’da olmak üzere günde iki defa atmosfere balon gönderiyoruz.
Balon atmosferde yükselirken sıcaklık, rüzgar, nem gibi değerleri ölçüyor ve yerdeki sistemlere iletiyor. Balon dakikada 360 metre yükseklik kazanıyor.
Yaklaşık 30-35 kilometreye ulaşan balon, içindeki basıncın etkisiyle patlıyor ve yeryüzüne düşüyor.”
“METEOROLOJİDE SINIR OLMAZ”
Elde edilen verilerin denetimden geçirilip doğruluğunun onaylandığını ve programlara aktarıldığını söyleyen Gülbağ, sayısal hava tahmin modellerinin hesaplamalarından sonra meteorolojik tahmin haritalarının ortaya çıktığını belirtti.
Hava tahminlerine de bu gözlemlerle ulaşıldığını bildiren Gülbağ, “Askeri ve sivil uçuşlarda bu değerler kullanılıyor. Pilot uçmadan önce uçakların irtifadaki rüzgarını öğreniyor, rüzgarın yönüne göre uçağın yakıt seviyesini belirliyor.” şeklinde konuştu.
Gülbağ, dünyada 800 lokasyondan elde edilen bu meteorolojik bilgilerin tüm ülkelerle paylaşıldığını ve bilgilerin iklim değişikliği gibi önemli konularda yapılan araştırmalara katkı sağladığını dile getirdi.
