Etkin pişmanlık, failin suçun tamamlanmasından sonra işlediği suçtan nedamet duyarak, belirli bir süre içinde suçun zararlı sonuçlarını giderme veya yetkili makamlarla iş birliği yaparak sağladığı bilgilerle suçun aydınlatılmasına destek sağlama üzere eylemli bir davranışta bulunması karşılığında cezanın kaldırılması veya azaltılması sonucunu doğuran kişiye özel bir nedendir. Aktif pişmanlık müessesesine birçok ülke ceza kanununda yer verilmiştir. Bunlardan bazıları etkin pişmanlığı genel bir hüküm olarak kabul ederken, diğer bazıları sadece belirli suçlar açısından etkin pişmanlığa değinmiştir.
ETKİLİ PİŞMANLIK KAVRAMININ KAYNAĞI
Etkin kelimesi Türkçe sözlükte; “hareketli, işlevsel, çalışan, aktif, faal, dinamik” anlamlarına gelmektedir. Pişmanlık ise; “pişman olma durumu, nedamet” anlamına karşılık gelmektedir. Ceza hukuku açısından etkin pişmanlık müessesesinin anlamı bu kelimelerin sözlük anlamlarıyla örtüşmektedir.
Ceza hukuku literatüründe etkin pişmanlık müessesesinin birçok tanımı yapılmaktadır. Literatürde bir görüş etkin pişmanlığı; “kanunda belirtilen bazı suçların tamamlanmasından sonra, failin işlediği suçtan pişmanlık duyması ve açık bir yargılama aşamasına kadar bu suçun olumsuz etkilerini ortadan kaldırması durumunda, cezasını azaltan ya da ortadan kaldıran kişisel bir sebep” olarak tanımlarken, başka bir görüş bu müesseseyi, “suçun tamamlanmasından sonra failin nedamet duyarak suçun işlenmesinin meydana getirdiği sonuçları gidermeye yönelik davranışlarda bulunması” şeklinde açıklamaktadır.
ETKİN PİŞMANLIK KOŞULLARI
Gönüllü İtiraf: Suçlu, yakalanmadan önce veya yakalandıktan hemen sonra yetkili mercilere başvurmalıdır.
Zararın Tazmini: Suç nedeniyle oluşan zarar varsa bu zararın karşılanması için adımlar atılmalıdır.
Yetkili Makamlara Bilgi: Suç ortağı veya suçla ilgili bilgiler vererek olayın aydınlatılmasına katkı sağlamak gerekir.
