Kimse sıhhatli ve uzun bir ömürden geri durmak istemez. Ancak sıhhatli bir hayata giden yolda, yaşam yolculuğunu kısaltabilecek pek çok engel mevcut. ABD’de doğmuş olan ve yüz yaşını aşan Maria Branyas Morera, geçtiğimiz ağustosta İspanya’da hayatını kaybetti. Vefat ettiğinde, 117 yıl ve 168 günle resmen dünyanın en yaşlı insanı unvanına sahipti. Uzun ve sıhhatli yaşamı, İspanya’daki Josep Carreras Lösemi Araştırma Enstitüsü’nden bir araştırma grubu tarafından incelendi.
Bu ekip, genlerinden mikrobiyomuna ve metabolizmasına dek, onun için nelerin faydalı olduğunu analiz etti ve bazı ilginç sonuçlar elde etti. Henüz meslektaş denetiminden geçmemiş olan bu rapor, yüz yaşını aşmış birinin hücresel sistemine bir bakış sunuyor ve sonuçların bir kısmı, özellikle 100 yaşından sonra uzun bir yaşam sürmeye yardımcı olabilir. Peki, uzun yaşamının sırrı neydi?
AKTİF YAŞAM TARZI VE SOSYALLEŞME
İnsanların 100 yaşından sonra yaşamasına destek olan en mühim etkenlerden biri, sosyalleşmek için bol fırsat bulunduran dinamik bir yaşam tarzı sürmektir. Araştırmacılar, Maria Branyas’ın zihinsel, sosyal ve fiziksel olarak aktif bir yaşam şekli benimsediğini tespit etti. Ek olarak, ailesi ve dostlarıyla hoşça vakit geçirdi. Bunlar, demansı uzak tutan bazı önemli faktörlerdir.
AKDENİZ DİYETİ
Maria, kalp rahatsızlığı, şeker hastalığı ve beyin sağlığı sorunları riskini azaltan Akdeniz diyetini uyguladı. Akdeniz diyeti genel olarak bol miktarda meyve, sebze, baklagiller, kuruyemişler ve tohumlar, zeytinyağı, süt ürünleri, yumurta, balık ve kümes hayvanlarını düşük ila orta seviyelerde içerir.
YOĞURT
Yüz yaşını aşan bu kişi, sağlıklı mikrobiyomunun sırrı olabileceğine inanılan yoğurdu tüketmeyi severdi. Araştırmacılara göre, insanların bağırsaklarındaki bakterileri ifade eden mikrobiyotası bir bebeğin mikrobiyotasına benziyordu. Beslenme tercihlerinin, genel bağırsak sağlığı için harikulade sonuçlar yaratan sağlıklı bağırsak bakterilerini desteklemeye yardımcı olduğunu düşünüyorlar.
Araştırmacılar, yayınladıkları makalede “Mikroorganizmalar, yalnızca vücudumuzun metabolit yapısını değil, aynı zamanda iltihabı, bağırsak geçirgenliğini, bilişsel işlevleri ve kemik ve kas sağlığını da belirlemede kritik öneme sahiptir” şeklinde yazıyor.
SAĞLIKLI METABOLİZMA
Metabolizma, vücudun hücrelerinde besinleri enerjiye dönüştüren kimyasal reaksiyonlar bütünüdür. Maria’nın metabolizmasının oldukça verimli olduğu ve bunun da daha düşük seviyelerde ‘kötü’ kolesterol ve daha yüksek seviyelerde ‘iyi’ kolesterole yol açtığı bulundu. Ayrıca iltihabı azaltmasına da yardımcı oldu.
GENLER
Bununla birlikte Maria’nın genlerinin, daha dirençli bir bağışıklık sistemine sahip olmasına destek olduğu, bunun da ona kalp rahatsızlığına karşı koruma sağladığı ve kanser riskini azalttığı tespit edildi.
Maria’nın bu kadar çok doğum gününü kutlamayı nasıl başardığını saptamak için İspanya’daki Josep Carreras Lösemi Araştırma Enstitüsü’nden araştırmacıların öncülük ettiği bir grup, genlerinden proteinlerine, mikrobiyomundan metabolizmasına kadar her şey üzerinde kapsamlı bir analiz gerçekleştirdi.
BİYOLOJİK YAŞ
Çalışmada gen ifadesini etkileyen ve biyolojik yaşı yansıtan bir kimyasal gösterge olan DNA metilasyonu incelendi. Araştırmacılar, tüm algoritmalarda yüz yaşını aşan kişinin biyolojik yaşının, analiz edilen üç dokuda da kronolojik yaşından kayda değer ölçüde daha genç olduğunu buldu.
Araştırmacılar, “DNA metilasyonuna dayalı tüm farklı yaş algoritmalarının aynı sonucu vermesi dikkat çekicidir” şeklinde belirtiyor.
4 Mart 1907’de San Francisco’da doğan Maria, Teksas ve New Orleans’ta da zaman geçirdi. Ailesi, 1915’te Birinci Dünya Savaşı esnasında İspanya’ya geri döndü ve Katalonya’ya yerleşti.
2020’de Covid’e yakalandıktan sonra gündeme geldi, ancak belirti göstermedi ve kolayca iyileşti.
