Amerikalı uzay insanları Leke Williams ve Butch Wilmore, Boeing uzay araçlarının teknik aksaklıklar yaşaması sebebiyle Hazirandan beri Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) sıkışıp kalmıştı.
Uzatmalı bekleyişin ardından, ikili ve diğer iki kozmonot, kendilerini Dünya’ya geri taşıyacak olan SpaceX Crew Dragon kapsülünün kapağını açtılar.
NASA’ya göre, her şey yolunda giderse, uzay insanlarını taşıyan kapsül takribî 17 saatlik bir seyahatin ardından Türkiye saatiyle 00.00’da Florida’nın Körfez Sahili yakınlarında suya iniş yapacak.
Ancak uzun süre uzayda dolaşmanın ardından Leke ve Butch, dünyaya döndüklerinde biraz farklı görünebilir ve hissedebilirler. Bunlardan biri, oldukça rahatsızlık verici olabilen ve genel olarak ‘bebek ayakları’ olarak bilinen hal.
BEBEK AYAĞI NEDİR?
Yeryüzünde yürürken, insanların ayak tabanları sürekli baskı ve sürtünmeye maruz kalır. Bu durum ayak derisinin zamanla sertleşmesine yol açar ve ayakları zedelenmelere, rahatsızlıklara ve ağrıya karşı muhafaza eder. Fakat uzayda yer çekimi olmadığı için, yürüyüş yapamayan uzay insanlarının ayak tabanları neredeyse hiç basınca maruz kalmaz.
“DERİ AĞIR AĞIR DÖKÜLÜR”
Eski NASA uzay insanı Leroy Chiao, konuyla ilgili NewsNation Prime’a verdiği mülakatta, “Altı ay ila bir yıl içinde ayaklarınızdaki kalın ve nasırlı deri ağır ağır dökülür” dedi. Sert derinin soyulmasının ardından ayakların genellikle yumuşak ve hassas kaldığını belirten Chiao, “Dünyaya döndüğünüzde adeta bebek ayaklarına sahip olursunuz” ifadelerini kullandı.
Ayakların tekrar sertleşmesi ve direnç kazanması haftalar veya aylar sürebilir. Bu dönemde yürümek rahatsız edici ve hatta acı verici olabilir.
Chiao ayrıca, “Denge sisteminiz bozulduğu için kendinizi bulantı hissiyle birlikte biraz rahatsız gibi hissedebilirsiniz. Bence, gribe yakalanmış gibi hissettiriyor ve normal hissetmek birkaç hafta alıyor” dedi.
Başka bir eski NASA uzay insanı Terry Virts ise Dünya’ya ayak bastığında hissettiklerini “Cidden şiddetli bir baş dönmesi yaşıyor gibiydim” sözleriyle açıkladı ve dengesini geri kazanmakta zorlandığını belirtti.
UZAY İNSANLARI DİĞER HANGİ YAN ETKİYLE KARŞILAŞIYOR?
Yer çekimi ortamında yaşamak üzere evrimleşen insan vücudu, uzun süre yer çekimsiz ortama maruz kaldığında denge hissi, kas kütlesi ve hücre üretimi gibi bedensel fonksiyonlarda sorunlarla karşılaşıyor.
Bundan dolayı uzay insanları Dünyaya döndüklerinde, yer çekimiyle yeniden karşılaşmaları nedeniyle önemli baş dönmesi yaşayabilirler. Yer çekimsiz ortamda uzun süre kalmak, Dünyada günlük hayatta kullanılan kasların çalışmasını engeller. Örneğin, yürümek için bacakların ya da dik durmak için boyun ve sırt kaslarının kullanılması gerekmez.
Bu sebeple, insan vücudu kullanılmayan kasları lüzumsuz bularak zamanla parçalamaya başlar. Bu olaya kas atrofisi (kas kaybı) adı verilir.
KALPLERİ KÜÇÜLÜYOR
Ek olarak, yer çekimsiz ortamda uzun süre zaman geçiren uzay insanlarının kalpleri bir miktar küçülebilir çünkü vücut, kanı pompalamak için eskisi kadar fazla gayret göstermeye ihtiyaç duymaz. Bunun yanı sıra, uzay insanlarının vücut sıvıları yer çekimsiz ortamda farklı şekilde hareket ettiğinden, göz sınırlarına baskı yaparak görüşü bulanıklaştırabilir.
Bunlara ek olarak, uzun süreli izolasyon ve küçük bir alanda kapalı kalmak ruhsal etkilere yol açabilir, endişe ve depresyona neden olabilir.
UZAY İNSANLARI NASIL İYİLEŞİYOR?
Dünyaya dönen uzay insanları, bedensel ve ruhsal değerlendirmelerden geçer. Ardından güçlendirme egzersizleri, kardiyovasküler antrenmanlar ve ruhsal destek içeren kapsamlı bir iyileşme süreci başlar.
Pek çok uzay insanı zamanla tamamen iyileşir. Lakin, bazıları uzun süreli etkilerle karşılaşabilir.
