Çin, gezegenimizin kabuğunun altındaki manto tabakasına erişmek için emsalsiz bir teşebbüse girişiyor.
Deniz tabanını derinlemesine kazmak için geliştirilen Meng Xiang (Düş) adlı muazzam sondaj gemisi, bu hayati göreve hazır.
Eğer bu teşebbüs başarılı olursa, Dünya’nın iç yapısı ve gezegeni şekillendiren tektonik güçler hakkında dönüm noktası niteliğinde bilgilere ulaşılabilir.
IFL Science’ın raporuna göre, 11 kilometreye kadar delgi yapabilen gemi, 180 personeli ve 9 bilimsel laboratuvarı barındırıyor. Bunun yanı sıra, 120 gün boyunca kendi gereksinimlerini karşılayabilecek şekilde tasarlandı.
EN İLERİ SONDAJ ARACI
Kasım 2024’te hizmete sunulan Meng Xiang, deniz tabanının 11 kilometre altına kadar inebilme kabiliyetiyle yeryüzündeki en gelişmiş sondaj aracı olarak dikkat çekiyor. Daha önce Japonya’ya ait Chikyū gemisi 7 kilometreye, ABD’ye ait olmasına rağmen kullanımdan kaldırılan JOIDES Resolution ise 8,4 kilometreye kadar sondaj yapabiliyordu.
179,8 metre uzunluğundaki Meng Xiang, 180 kişilik personeli ve dokuz bilim laboratuvarıyla 120 gün boyunca denizde bağımsız olarak faaliyet gösterebilecek yapıda dizayn edildi. Bu gemi, jeoloji, jeokimya, mikrobiyoloji ve okyanus bilimi gibi alanlarda araştırmalar yapan bilim insanlarına ev sahipliği yapacak.
DÜNYA’NIN EN DERİN YERİ
Şimdiye dek açılan en derin insan yapımı çukur, Rusya’nın kuzeyindeki Kola Yarımadası’nda bulunuyor ve 12 bin 262 metre derinliğe ulaşıyor. Ancak bilim insanları, okyanus kabuğunun karasal kabuktan daha ince olması sebebiyle, mantoya ulaşma açısından daha elverişli olduğunu vurguluyor.
Kıtasal kabuk yaklaşık 37,5 kilometre kalınlığa sahipken, okyanus kabuğu yalnızca 5 ila 7 kilometre kalınlığında. Okyanus ortası sırtları gibi etkin jeolojik hareketlerin gözlemlendiği bölgelerde bu kabuk daha da inceliyor. Meng Xiang, bu avantajdan yararlanarak doğrudan manto tabakasına erişmeyi amaçlıyor.
BİLİM CAMİASINDA DEVRİM
Eğer Meng Xiang başarılı olursa, bu keşif gezegenimizin yapısı, jeolojisi ve tektonik hareketleri anlama şeklimizi temelden değiştirebilir. Çin Jeoloji Araştırmaları Merkezi’nin Guangzhou Deniz Jeolojik Araştırma Yöneticisi Xu Zhenqiang, “Elde edilecek derin dünya çekirdek örnekleri, levha tektoniği, okyanus kabuğunun evrimi, eski deniz iklimleri ve yaşamın gelişimi hakkında bilim insanlarına birinci elden kanıt sunacak. Bu çalışma, insanlığın denizleri daha iyi anlamasına, korumasına ve kullanmasına yardımcı olacak,” şeklinde konuştu.
Buna ek olarak, bu proje Çin’in bilimsel bir süper güç olma yolundaki ilerlemesinin bir başka işareti olarak görülüyor. Teksas Üniversitesi’nden sismik stratigraf James Austin, 2024 yılında Science dergisine verdiği demeçte, “Çin’in böyle bir gemiye sahip olmasından çok memnunum, ancak ABD’nin artık böyle bir projeye sahip olmaması üzücü” ifadelerini kullandı.
