İngiliz Antarktika Araştırmaları (BAS) öncülüğünde birçok ülkeden bilim insanları bir araya gelerek, Antarktika’nın buz örtüsünün altındaki yüzeyin şimdiye dek oluşturulmuş en ayrıntılı haritasını tamamladı. Bedmap3 olarak adlandırılan bu çalışma, 60 yıldan fazla süren araştırmaların verilerini birleştirerek, kıtanın daha önce görülmemiş bölümlerini gün ışığına çıkarıyor.
Uçaklar, uydular, gemiler ve köpeklerin çektiği kızaklarla toplanan verilerle hazırlanan harita, Antarktika’nın 27 milyon kilometrekarelik buz örtüsünün altındaki gizli dağları ve derin vadileri belirgin bir şekilde gösteriyor. Scientific Veri dergisinde yayımlanan harita sayesinde, kıtanın en kalın buzlarının bulunduğu yerler de ortaya çıktı. Önceki bilgilere göre Adélie Land’deki Astrolabe Havzası’nda olduğu düşünülen en kalın buz, yeni yorumlamalarla Wilkes Land’deki bir kanyona taşındı. Buradaki buzun kalınlığı 4.757 metre, yani İngiltere’deki Shard gökdeleninin yaklaşık 15 katı yüksekliğinde.
ANTARKTİKA’NIN ISINAN İKLİME ETKİSİ
Bedmap3 haritası, bilim insanlarının Antarktika’nın buz katmanı ile zemin arasındaki etkileşimleri araştırmalarına olanak tanıyacak önemli bir araç haline geldi. Bu yeni harita, sıcaklıkların yükseldiği bir ortamda, buz katmanının nasıl hareket edeceğine dair daha doğru tahminler yapılabilmesini sağlayacak. BAS’ta görevli buzul bilimci Dr. Hamish Pritchard, haritanın, buzun kıta üzerinde nasıl hareket ettiğini ve kıtanın iç yapısının buzun akışını nasıl etkilediğini anlamalarına yardımcı olacağını ifade ediyor.
GELİŞMİŞ HARİTA YÖNTEMLERİ
Bedmap3, 2001 yılında başlatılan ve Antarktika’nın kaya zeminini haritalama amacını taşıyan çalışmaların üçüncü ve en gelişmiş girişimi olarak öne çıkıyor. Yeni harita, önceki bilgilere göre iki katından fazla veri içeriyor ve 500 metre aralıklarla işlenmiş veri noktalarına sahip. Bu sayede, Doğu Antarktika, Güney Kutbu çevresi, Antarktika Yarımadası ve Batı Antarktika kıyıları gibi bölgelerdeki büyük veri eksiklikleri giderildi. Ayrıca, derin vadiler ve kayalık dağlar gibi daha önce yeterince haritalanmamış alanlar da daha gerçekçi bir şekilde gösteriliyor.
Yeni uydu verileri, buz katmanının yüksekliği ve şekli ile kıtanın kenarındaki yüzen buz tabakalarının kalınlığını daha doğru bir şekilde kaydetti. Bu veriler aynı zamanda, buzun okyanusla karşılaştığı ve yüzeye çıkmaya başladığı kara bağlantı noktalarının daha kapsamlı bir şekilde görünmesini sağladı.
Harita ile elde edilen bazı dikkat çekici istatistikler ise şu şekilde:
Antarktika’nın toplam buz hacmi (buz tabakaları dahil): 27,17 milyon km³
Antarktika’nın toplam yüzölçümü (buz sahanlıkları dahil): 13,63 milyon km²
Antarktika buzunun ortalama kalınlığı (buz tabakaları dahil): 1.948 m (buz tabakaları hariç: 2.148 m)
Tüm buzların erimesi halinde küresel deniz seviyesinde beklenen yükselme: 58 metre
BAS’ta harita uzmanı Peter Fretwell, “Bedmap3, Antarktika Buz Tabakası’nın daha önce düşündüğümüzden daha kalın ve daha büyük bir hacme sahip olduğunu gösteriyor. Bu durum, kıtanın kenarlarına sıcak okyanus suyunun girmesiyle erime tehlikesinin arttığını gösteriyor. Yani, Antarktika’nın daha kırılgan olduğunu söylemek mümkün” şeklinde konuştu.
Bu yeni harita, Antarktika’daki buzulların gelecekteki davranışlarını daha iyi anlayabilmemiz için önemli bir adım olarak görülüyor.
