Portekiz’de diktatörlük döneminin sona ermesi ve 1974’te demokrasinin yeniden tesis edilmesinden bu yana bir hükümetin güven oylamasında düşmesi ikinci kez gerçekleşirken, ilki 48 yıl önce, 1977’de yaşanmıştı.
Henüz ilk senesini tamamlamayan sağ eğilimli azınlık hükümetinin düşmesinin nedeni, Başbakan Montenegro’nun kurduğu ve siyasete atıldıktan sonra hisselerini eşi ve iki çocuğuna devrettiği “Spinumviva” adlı bir aile şirketiyle ilişkili olarak hakkında ortaya atılan yolsuzluk iddiaları oldu.
Başbakan Montenegro, ilki 21 Şubat’ta aşırı sağcı Chega, ikincisi 4 Mart’ta Portekiz Komünist Partisi (PCP) tarafından sunulan iki güvensizlik önergesinin Meclis’te reddedilmesine rağmen, azınlık hükümetinin yaşadığı siyasi krizi aşabilmek için güvenoyu isteme yoluna başvurmuştu.
Toplam 230 milletvekilinin bulunduğu Meclis’te bugün yapılan oylamada 142 “hayır”, 88 “evet” oyuyla güvenoyu alamayan hükümet düştü.
Azınlık hükümetindeki Sosyal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokratlar dışında yalnızca muhalefetteki Liberal Girişim (IL) güvenoyuna destek verirken, ana muhalefetteki Sosyalist Parti (PS), diğer muhalefet partilerinden Portekiz Komünist Partisi (PCP), Birleşik Sol (BE), Özgür (L), İnsanlar-Hayvanlar-Doğa (PAN) ve azınlık hükümeti kurulurken dışarıdan destek veren aşırı sağcı Chega partileri aleyhte oy kullandı.
Hükümetin, güven oylamasını geri çekmek amacıyla Başbakan Montenegro ve ana muhalefet lideri Pedro Nuno Santos’un yaptığı özel görüşme ve Montenegro hakkındaki iddialar için 15 günlük periyotlu Meclis’te Araştırma Komisyonu teklifleri reddedildi.
Meclis’teki oturumda konuşan Başbakan Montenegro, Portekiz halkının yeni bir erken seçim istemediğini belirterek, “ekonomik dengeyi” bozduğu gerekçesiyle ana muhalefetteki PS’yi suçladı.
Montenegro, bir kez daha partisinin başbakan adayı olacağını ilan etti.
PS lideri Santos ise güven oylamasının geri çekilmesi için Başbakan Montenegro’nun hakkındaki iddialarla ilgili Meclis’te Araştırma Kurulu kurulmasını şart koşarak, krizin tek sorumlusunun “şüpheleri gidermeyen Montenegro olduğunu” iddia etti.
PS, Araştırma Komitesi’nin 90 gün sürmesini, hükümetin talep ettiği gibi 15 günlük bir kurulun “ciddi olmadığını” öne sürdü.
Oturum sonundaki oylama ile hükümetin düşmesi nedeniyle Portekiz halkı son üç senede üçüncü kez sandık başına gitmek zorunda kalacak.
Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’nın 11 ya da 18 Mayıs tarihinde erken seçim kararı alması bekleniyor.
Portekiz basınında bugün yayınlanan bazı kamuoyu yoklamalarında hükümetin yaşadığı krizin etkisiyle ana muhalefetteki Sosyalist Partinin oy oranını artırdığı ve olası bir seçimin galibi olacağı ifade edildi.
AZINLIK HÜKÜMETİ 1 SENESİNİ DOLDURMADI
Şu anda AB Konseyi Başkanı olan Antonio Costa, bir yolsuzluk soruşturmasında şüpheli olarak adının geçmesinden dolayı Portekiz’de Kasım 2015’ten itibaren yürüttüğü ve son olarak 30 Ocak 2022’deki erken seçimde tekrar seçildiği başbakanlık görevinden Kasım 2023’te istifa etmiş ve 10 Mart 2024’te bir kez daha erken genel seçime gidilmişti.
Montenegro, yaklaşık 11 ay önce yapılan erken genel seçimlerin ardından 80 milletvekiline sahip, PSD (78) ve Hristiyan Demokratların (2) ittifakı olan Demokratik İttifak (AD) ile 2 Nisan 2024’te azınlık hükümeti kurmuştu.
MONTENEGRO HAKKINDAKİ İDDİALAR
Portekiz basınında çıkan haberlere göre Montenegro’nun kurduğu ve 2022’de PSD başkanı seçildikten sonra hisselerini eşi ve iki çocuğuna devrettiği Spinumviva, ülkedeki birçok otel ve kumarhanenin imtiyazına sahip olan Solverde firması ile bazı işler yaparken, aynı zamanda avukat olan Montenegro’nun 2018-2022 yıllarında devletle kumarhane imtiyazları konusunda yapılan önemli görüşmelerde Solverde’nin yasal temsilcisi olduğu öne sürülüyor.
Solverde ise çıkan haberlerin ardından 4 Mart’ta, “şirketin itibarını korumak” için Spinumviva ile olan sözleşmesini feshettiğini açıklamıştı.
