Satranç tahtasının önünde yer alan sekiz yaşındaki Timmy, yapay zeka robotuyla karşılaşmasında bir sonraki hamlesini saptamaya çalışırken usulca konuşuyordu.
Çin’in başkenti Pekin’deki evlerinin oturma odasında, birkaç dakika sonra robotun “Bravo! Galip geldin!” diyen tonu işitildi.
Oyun robotu, metal kollarıyla tekrardan taşları yerleştirirken, Timmy’ye “Kabiliyetini fark ettim, gelecek sefere daha iyisini yapacağım” şeklinde konuştu.
“Yapay zeka ile beraber yaşayacağız, bu kaçınılmaz bir eğilim” diyen minik Timmy’nin annesi Yan Xue, “Çocuklar bunu mümkün mertebe erken kavramalı. Bunu reddetmemeliyiz” açıklamasında bulunuyor.
Satrançla beraber zeka oyunu Go’yu da oynayabilen bu robota 800 dolar ödediler. Aile bunun yerinde bir yatırım olduğuna inanmıştı.
Geliştiricileri bu robota yeni versiyonlarında bir dil öğrenimi programı da eklemeyi düşünüyor.
Çin, 2030 senesine kadar bir teknoloji devi olma hedefiyle yapay zekaya büyük miktarda kaynak ayırıyor.
Ocak ayında ortaya çıkışıyla meydana getirdiği alaka Çin’in belirlediği hedefin başarı olasılığı konusunda işaretler veriyor.
Bu sahada çalışan teknoloji şirketlerine sermaye girişi oluyor ve bu da ülke içi rekabeti destekliyor.
Ülkede yapay zeka geliştiren ve ortaya çıkardıkları teknolojiyi satan 4500’ü aşkın şirket mevcuttur.
Başkent Pekin’deki okullarda ilk ve orta seviyedeki öğrenciler için yapay zeka dersleri bu sene içinde başlatılacak. Üniversitelerde de yapay zeka alanına yönelen öğrencilerin artmasıyla, kontenjanlar çoğaltılıyor.
Çin Komünist Partisi, yapay zekanın ülkenin ilerlemesinin “temel itici gücü” olacağını duyurduğu 2017 senesinde bu atılımı planlıyordu.
Ülkenin lideri Şi Jinping, Amerika Birleşik Devletleri’nin ek vergi baskıları ile yavaşlayan ülke ekonomisini canlandırmak için yapay zekaya umut bağlıyor.
Teknoloji üstünlüğü yarışında Washington ile rekabet eden Pekin, önümüzdeki 15 sene içinde ilgili sahalara 10 trilyon Çin yuanı (1.4 trilyon dolar) kaynak ayırmayı hedefliyor.
ABD’nin önemli ölçüde çip ihracatını kısıtladığı bir ortamda DeepSeek’in başarısı Çinli şirketlerin önlerine çıkarılan engelleri aşabileceğini gösterdi. Silikon Vadisi’ni ve uzmanları hayrete düşüren şey de bu oldu; Çin’in bu denli hızlı yetişebileceğini tahmin etmiyorlardı.
Ejderhalar Arasında Bir Rekabet
Yapay zeka satranç robotu SenseRobot’un sahibi Tommy Tang, 100 binden fazla ürün sattıklarını ve ABD süpermarket zinciri olan Costco ile de satış sözleşmesi yaptıklarını bahsediyor.
Tang, Çin’deki ailelerin dahi firmanın Batılı olmasını beklediğini “Çinli olduğunu öğrendiklerinde” şaşırdıklarını belirtiyor.
Çin’in mühendislik başarısının sırlarından biri de genç nüfusu.
2020’de ülkedeki 3,5 milyondan fazla öğrenci, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik dallarından, daha yaygın bilinen adıyla STEM alanlarından diploma aldı.
Bu, dünyadaki diğer tüm ülkelerden daha çok mezuna denk geliyor.
Whalesbot, üç yaşındaki çocukların dahi kod öğrenmesine yardım edecek oyuncaklar geliştiren bir şirket.
Lego ile robot teknolojisinin birleşimi olarak tanımlanabilecek ürünler üreten şirket çocukları erken yaşta bu teknolojiyle buluşturuyor.
Şirketin başkan yardımcısı Abbott Lyu, ülkenin 1970’lerin sonlarında ekonomisini dünyaya açtığından beri “beceri ve teknoloji toplama sürecinden geçtiğine” işaret ediyor.
Lyu, “İçinde bulunduğumuz yapay zeka çağında, çok sayıda mühendisimiz mevcut. Ve onlar gayretliler” diyor.
DeepSeek’in başarısı, ulusal bir kahramana dönüştürdü.
DeepSeek de dahil olmak üzere altı Çinli yapay zeka firması artık sosyal medyada Çin’in “altı küçük ejderhası” şeklinde adlandırılıyor. Diğerleri Unitree Robotics, Deep Robotics, BrainCo, Game Science ve Manycore Tech şirketleri.
26 yaşındaki bir mühendis olan Yu Jingji, DeepSeek’in yarattığı etkinin önemini ” Dünya bizim oyunda olduğumuzu fark etti” diyerek vurguluyor.
Ancak bir yandan Çin’in yapay zeka potansiyelininbildirilirken, aynı zamanda kullanıcı verilerinin elde edilmesi konusunda endişeler dile getiriliyor.
Yapay zeka, edindiği veriler çoğaldıkça daha zeki hale geliyor. ABD’deki yaklaşık 400 milyon telefon kullanıcısına karşın, Çin’de yaklaşık bir milyar kişi cep telefonu kullanıyor ve bu durum Pekin’e önemli bir avantaj sağlıyor.
Batı ülkelerinin çoğunda ve müttefiklerindeki uzmanlar, TikTok’un sahibi olan ByteDance dahil olmak üzere Çinli teknoloji şirketlerinin topladığı kişisel bilgilere Çin Komünist Partisi’nin de erişebildiğini düşünüyor.
ABD’deki TikTok kullanıcılarına ait verilerin Çin hükümetinin eline geçebileceği şüphesi, Washington yönetimini, uygulamayı yasaklama kararı almaya kadar sürükledi. Teknoloji şirketleri bu yöndeki iddiaları sürekli olarak reddediyor.
Benzer endişeler DeepSeek’i de etkiliyor.
Güney Kore’de bu durum yaşanıyor. Tayvan ve Avustralya ise DeepSeek’i kamu tarafından sağlanan cihazlarda yasakladı.
Çin yönetimi de bu endişelerin, ülkenin yapay zekada küresel lider olma hedefine engel olacağının farkında.
Buna rağmen Çin’in yapay zeka şirketleri, uygun fiyatlı yeniliklerin kendilerine tartışılmaz bir avantaj sağlayacağına inanıyorlar.
DeepSeek’in açık kaynaklı modelinin 6 milyon dolardan daha az bir maliyetle geliştirildiği belirtiliyor. Bu, sadece geçen seneki harcamaları 5 milyar dolar olan ChatGPT gibi rakiplerinin harcadığı paraya oranla oldukça düşüktü.
SenseRobot’un sahibi Tommy Tang, maliyetleri azaltmanın kendi mühendislik çabaları olacağını vurguluyor.
Şirketi, satranç taşlarını hareket ettirmek için kullanılan robotik kolun üretiminin çok pahalı olduğunu ve maliyetin başlangıçta 40 bin dolar olarak hesaplandığını ifade ediyor.
Tang yapay zeka kullanılarak maliyetin 1000 dolara indirildiğini iddia ediyor ve “Yapay mühendislik artık üretim sürecine dahil edildi” diyor.
Yapay zekanın fabrikalara entegre edilmesinin büyük etkileri olabilir.
Ocak ayında hükümet, ülkenin hızla yaşlanan nüfusuna bakımı için yapay zeka destekli insansı robotların geliştirilmesini teşvik edeceğini belirtti.
Çin lideri Şi, Çin’in sonunda kazanacağını umduğu bir rekabete hazırlık olarak yapay zekaya, robotlara ve ileri teknolojiye büyük yatırımlar yapıyor.
