Azerbaycan’da yargılanan eski Dağlık Karabağ Cumhuriyeti sözde Devlet Başkanı Arkadi Gukasyan, mahkemedeki beyanında, “Büyük Ermenistan düşüncesi bir efsanedir. Gerçek dünyada yaşıyorum, bu konuda hiçbir zaman gerçekçi olmadım” şeklinde konuştu.
Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarında kurulan sözde “Dağlık Karabağ Cumhuriyeti” yönetiminde görev yapan 16 Ermeni yetkilinin yargılandığı iki ayrı dava devam ediyor. Azerbaycan halkına karşı işlediği savaş suçları ve diğer yasa dışı eylemler nedeniyle 15 sanığın yargılandığı davanın bugün Bakü Askeri Mahkemesi’nde görülen oturumunda, eski Dağlık Karabağ Cumhuriyeti sözde Devlet Başkanları Arkadi Gukasyan, Arayik Harutyunyan, Bako Sahakyan, Ulusal Meclis Başkanı ve geçici devlet başkanlığı görevini yürüten Davit İşkhanyan, Dışişleri Bakanı Davit Babayan, Savunma Bakanı Korgeneral Lyova Mnatsakanyan, İçişleri ve Kamu Güvenliği Bakanı Tümgeneral Davit Manukyan, Ekonomi Bakanı Garik Martirosyan, Eğitim, Bilim ve Kültür Bakanı Melikset Paşayan, Sağlık Bakanı Davit Allahverdiyan, Tarım Bakanı Gurgen Stepanyan, Çevre Bakanı Levon Balayan, Ulaştırma ve İletişim Bakanı Madat Babayan, Adalet Bakanı Vasili Beglaryan ve Gençlik ve Spor Bakanı Erik Gazaryan hakim karşısına çıktı.
Bugünkü oturumda sanıklar, kendilerine yöneltilen soruları yanıtladı. Savcının “Büyük Ermenistan” ideolojisiyle ilgili sorusuna karşılık veren Gukasyan, “Büyük Ermenistan konusuna gelecek olursak, uzun zamandır hikayelere inanmıyorum. Büyük Ermenistan düşüncesi bir efsanedir. Gerçek dünyada yaşıyorum, bu hususta hiçbir vakit gerçekçi olmadım” şeklinde konuştu.
Ayrıca yasa dışı faaliyetleri kınadığını da vurgulayan Gukasyan, “Bence, bir kadını, çocuğu veya yaşlı birini öldüren kişi insan değildir. Burada onun milletinden bahsetmiyoruz” ifadelerini kullandı.
Ermenistan’ın eski Devlet Başkanı Robert Koçaryan hakkında da konuşan Gukasyan, “1988 senesinde Karabağ’da düzenlenen yasa dışı toplantılarda asıl konuşmacı Arkadi Manuçaryan’dı. Robert Koçaryan’ın konuşmalarını hatırlamıyorum. Biz Rusça eğitim aldığımız için, benim gibi onun da edebi Ermenice ile ilgili sorunları vardı. Muhtemelen o mitingin tertip edenlerden biriydi, çünkü Krunk örgütünün üyesiydi” dedi.
Sanıklardan Bako Sahakyan’ın avukatı, müvekkiliyle gizli bir görüşme talebinde bulundu. Mahkemenin bu talebi kabul etmesi üzerine duruşmaya ara verildi. Aranın ardından sanıklar Bako Sahakyan, Arayik Harutyunyan, Davit İşkhanyan ve Davit Babayan’a yasa dışı silahlı gruplarla temasları, Ermenistan hükümeti ve üst düzey yetkilileriyle ilişkileri, “Büyük Ermenistan” ideolojisi, Miatsum ve Karabağ hareketlerinin amaçları, Krunk örgütünün faaliyetleri ve Karabağ’daki yasa dışı mitinglere katılımlarıyla ilgili sorular soruldu.
“Ermenistan’dan da silah desteği geliyordu”
Sanık Sahakyan, savcıların sorularına verdiği yanıtta, Karabağ’da silahlanma çağrısının ilk defa yasa dışı mitinglerde yapıldığını kabul etti. Köylerde ve şehirlerde silahlanmanın olduğunu belirten Sahakyan, “Silahların bir bölümü, yerlerinden edilen Sovyet askeri birliklerine aitti. Ayrıca Ermenistan’dan da silah yardımı geliyordu. Silahlanma konusunda ana talimatlar bunlardı” dedi.
Sanık İşkhanyan, Karabağ olayları başladığında 14 yaşında olduğunu ve okulda olduğu için yasa dışı mitinglere katılmadığını, ancak bu mitinglerde konuşan kişiler hakkında bilgisi olduğunu belirterek, “Biliyorum ki, Gurgen Gabrelyan, Vartan Akopyan, Haraçi Beglaryan isimli yazarlar mitinglerde konuşmalar yapıyordu. Yazarlar arasında Gurgen Gabrelyan bir çocuk şairiydi, bunu biliyordum” dedi.
“Bunların bazılarının savaş operasyonlarına katıldığını biliyordum”
Harutyunyan, mahkemede birtakım yasa dışı silahlı grupların isimlerini duyduğunu belirterek, Arabo taburundan bahsetti. Harutyunyan, “Sizin saydığınız listedeki isimlerin yüzde 30’unu duymuştum. Arabo, Arami, Büyük Tigran ve Sasunçu Davit hakkında bilgim vardı. Bunların bazılarının savaş operasyonlarına katıldığını biliyordum. Özellikle Arabo hakkında dahafazla malumatım var. Komutanlarından birinin adı Manvel’di. Onunla 2020’den sonra irtibat kurdum” şeklinde konuştu.
Bir diğer sanık Babayan ise, sözde rejimin ordusunun farklı silahlı gruplardan oluştuğunu, fakat kendisinin bu süreçlerde yer almadığını, Arayik Harutyunyan ile 1990 senesinde tanıştığını ifade etti. Mahkeme, bir sonraki oturumun devamının 13 Mart tarihinde yapılacağını bildirdi.
Ermeni yetkililerden Ruben Vardanyan farklı davada yargılanıyor
Bakü Askeri Mahkemesi, eski sözde yönetimde “devlet bakanı” olan Ruben Vardanyan’ı ise harp suçları ve terörizmle bağlantılı birçok suçtan tek başına ayrı bir davada yargılıyor. Daha önce Rusya’da ikamet eden ve Rus vatandaşı olan Vardanyan, 1 Eylül 2022’de Rus vatandaşlığından çıkma başvurusunda bulunarak, Karabağ’a gelmiş ve 4 Kasım 2022’de sözde Ermeni yönetiminde “devlet bakanı” olarak görev üstlenmişti. Rusya vatandaşlığından azledilen Vardanyan, 23 Şubat 2023’te ise görevinden alınmıştı. Azerbaycan Devlet Sınır Hizmetleri’nden 29 Eylül 2023’te yapılan izahta, Vardanyan’ın Laçın sınır kontrol noktasından Ermenistan’a geçmeye teşebbüs ederken yakalandığı belirtilmişti. Helikopterle başkent Bakü’ye getirilen Vardanyan’ın yargılanması için ilgili devlet mercilerine teslim edildiği aktarılmıştı. Vardanyan, ayrıca Rusya’nın en büyük yatırım bankalarından biri olan Troika Dialog’un kurucusu olarak tanınıyor.
Diğer taraftan eski sözde Ermeni rejimin yöneticilerinin yargılandığı her iki dava, Bakü Askeri Mahkemesi Başkanı Zeynal Agayev’in riyasetinde yürütülüyor.
Dağlık Karabağ’daki sözde idarenin dağılması
Azerbaycan ordusunun 19 Eylül 2023 tarihinde Karabağ’da başlatarak yalnızca 24 saat süren terörle mücadele operasyonu neticesinde bölgedeki Ermeni silahlı grupları teslim olmuştu. Operasyonun ardından Azerbaycan temsilcileri ile Karabağ’daki Ermeni nüfusun temsilcileri arasında diyalog süreci başlamıştı. Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinde işgal rejimi kuran sözde Ermeni yönetimi ise 28 Eylül 2023’te kendisini feshettiğini ilan etmişti. – BAKÜ
