TGC Bayan Gazeteciler Komitesi: Şiddet Haberlerinde Cinsiyet Eşitlikçi Lisan Kullanılmalı

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Bayan Gazeteciler Komitesi, 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddete Karşı Milletlerarası Uğraş Günü hasebiyle “İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması, bayan haklarına yönelik göz arkası edilen yasal düzenlemeler ve mevcut tavır, bayanların geleceğine, en değerlisi can güvenliğine yönelik telaşları çoğaltıyor. Böylesine bir ortam medyaya, şiddet kapsamına giren tüm olayları görünür kılma ve şiddete karşı sıfır tolerans gösterilmesi gerektiğini vurgulama sorumluluğu yüklüyor. Medyaya yansıyan olaylarda haberler cinsiyet eşitlikçi bir lisanla yapılmalı, caydırıcı ceza uygulanıp uygulanmadığının takipçisi olunmalı” açıklamasını yaptı.

TGC Bayan Gazeteciler Komitesi, 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddete Karşı Milletlerarası Gayret Günü nedeniyle bir açıklama yaptı. Yapılan açıklamada şunlar kaydedildi:

“CİNSİYET EŞİTLİKÇİ LİSANLA HABERLER HAZIRLAYARAK ŞİDDETİN YAYGINLAŞMASININ ÖNÜNE GEÇMEK ÖNCELİĞİMİZ OLMALI”

“Cumhuriyetimizin 100. yılında bayanların haklarının birer birer kaybedildiğine tanıklık ediyoruz. Son olarak İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması, bayan haklarına yönelik göz gerisi edilen yasal düzenlemeler ve mevcut tavır, bayanların geleceğine, en kıymetlisi can güvenliğine yönelik tasaları çoğaltıyor. 2023’ün birinci 9 ayında 234 bayan cinayeti işlenen Türkiye’de, bayanların katilleri çoğunlukla eşlerinden oluşuyor.

Böylesine bir ortam medyaya, şiddet kapsamına giren tüm olayları görünür kılma ve şiddete karşı sıfır tolerans gösterilmesi gerektiğini vurgulama sorumluluğu yüklüyor. Ekonomik, ruhsal, fizikî şiddet, ısrarlı takip, cinsel taciz, tecavüz, cinsel şiddet, çocuk yaşta zorla evlendirme, eziyet üzere cürümlere ait caydırıcı cezaların uygulanıp uygulanmadığının takipçisi olmalıyız.

Unutmamalıyız ki bir bayan ya da çocuğun ömrü, basın mensubu olarak şiddetin hangi tarafında durduğumuza bağlı olabilir. Cinsiyet eşitlikçi lisanla haberler hazırlayarak şiddetin yaygınlaşmasının önüne geçmek ve her fırsatta şiddetin hata olduğunu hatırlatmak önceliğimiz olmalı. Bayana yönelik şiddet haberlerinde; Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna yer vermeli, bayanların bu kanunla sahip oldukları hakları talep edebileceklerini vurgulamalıyız.”

TGC Bayan Gazeteciler Kurulu’nun “Haber Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar” başlığıyla hazırladıkları Toplumsal Cinsiyet Eşitlikçi Haber Kılavuzu’nda yer alan bayan cinayeti haberlerinde dikkat edilecek unsurları gazetecilerin dikkatine sundu.

Maddeler şöyle:

“1. Melodramdan, sansasyon ve pornografiden kaçınılmalı. Cinayetin detaylarını pornografik olarak resmederek şiddetin pornografisi üretilmemeli.

2. Öldürülen bayanın değil, katilin fotoğrafları kullanılmalı.

3. Haber, fail sözüne dayanarak yazılmamalı, ölen bayanın katilin/failin savlarını yanıtlayacak ve çürütecek durumda olmadığı unutulmamalı.?

4. Haberi yapan kişi psikolog, yargıç, falcı yahut hikaye muharriri değil, haberci olduğunu unutmamalı.

5. Haberde cinnet, kıskançlık, öfke, namus, iflas, ruhsal sorun üzere cinayeti haklı üzere gösterecek tabirler katiyetle kullanılmamalı. Bu mazeretlerin bayan cinayetlerinde haksız tahrik indirimi talebiyle mahkemede kanıt gösterilebileceği unutulmamalı.

6. Varsa bayanların cinayet öncesi müdafaa talepleri, maktul ile ilgili karakol şikayetleri, verilmiş savcılık kararı, geçmişte şiddete maruz kalıp kalmadığı üzere bilgiler haberde yer almalı.

7. Cinayet haberinin akabinde failin yakalanma, yargılanma süreci de haberleştirilmeli.”