32,2234$% -0.11
34,9331€% 0.17
40,5695£% 0.07
2.445,79%0,57
4.012,00%1,02
1974985฿%0.50444
2637.49Ł%1.37808
94683Ξ%0.53071
16.45%1.03823
Khaled Quzmar, İsrail akınları altında Filistinli çocukların temel insani haklarına erişimlerinin nasıl kısıtlandığını ve İsrail’in bu doğrultuda siyaset amaçlarını AA Tahlil için kaleme aldı.
***
Filistinli çocuklar, İsrail askeri işgalinin beraberinde getirdiği günlük zorluklar ve tarihi çabalarla jeopolitik karmaşıklıkların ortaya koyduğu öngörülemezlik tarafından gölgelenen hayat kurallarıyla karşı karşıya. Bu çok taraflı durum, çocukların karşılaştığı tipik problemlerin ötesinde Filistinli çocukların hayatlarının her alanını etkiliyor.
Doğu Kudüs de dahil olmak üzere işgal altındaki Batı Şeria’da ve Gazze Şeridi’nde İsrail askeri ve apartheid işgali altında yaşayan çocuklar rutin olarak önemli temel hak ihlalleriyle karşı karşıya kalıyor. On yıllardır süren İsrail askeri işgali bu çocukları eğitim alma, kâfi barınma ve sıhhat hizmetlerine erişim üzere temel insani haklarından yoksun bırakarak ömür haklarını da ellerinden alıyor. Buna ek olarak, karmaşık ve bazen de yeniliğini yitirmiş Filistin hukuk sistemi de Filistinli birtakım aktörlerin çocuklara yönelik hak ihlallerine katkıda bulunarak onları şiddet ve istismar riskiyle karşı karşıya bırakabiliyor. İsrail yerleşimlerinin genişlemesi ve İsrailli yerleşimcilerin terörist akınları, Filistinli çocukları köy ve kasabalara hapsederek onları hayatlarına yönelik gerçek tehlikelere, sonlu eğitim erişimine ve kalıcı ruhsal sıkıntılara maruz bırakıyor.
Gazze Şeridi şu anda gökyüzünden, denizden ve karadan gelen, çocukların güvenliğini daha da tehlikeye atan ve mevcut bir ruh sıhhati krizini daha da kötüleştiren bir askeri akın dalgası yaşıyor. Save the Children, Gazze’deki Filistinli çocukların tırmanan tansiyon nedeniyle hayatlarından kaygı duyduğunu belirtti. Gazze, 7 Ekim’den bu yana, 4 bin 900’den fazlası çocuk olmak üzere 12 binden fazla kişinin trajik bir formda hayatını kaybetmesine neden olan bir soykırım savaşı altında. Sıhhat Bakanlığı, hava atakları, deniz ve kara bombalarının neden olduğu altyapı tahribatı nedeniyle şehitlerin tam sayısını kaydetmekte zorlanıyor. Sıhhat bölümü üzerindeki ezici tesir, kayıpların hakikat bir formda belgelenmesini engelliyor ve Gazze halkının karşı karşıya olduğu vahim insani krizi gözler önüne seriyor.
Filistin Merkezi İstatistik Ofisi (PCBS) tarafından bu yıl yayınlanan son istatistiklere nazaran, Filistin toplumunun neredeyse yarısını, toplam nüfusun yaklaşık yüzde 44’ünü çocuklar oluşturuyor. Bu oran Batı Şeria’da yüzde 41 ve Gazze Şeridi’nde yüzde 47 olarak tabir ediliyor. PCBS, 2023 yılı ortalarında Filistin’de 18 yaşın altında 1,22 milyonu erkek ve 1,17 milyonu kız olmak üzere 2,39 milyon çocuk olacağını öngörmüştü.
Özgürlük hakkı
Filistinli çocukların özgürlük hakkı, devam eden İsrail işgalinden değerli ölçüde etkileniyor. Çocuklar için özel bakım ve yardım hakkı Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Mukavelesi ile tekrar teyit edilmiştir, lakin İsrail işgali altında yaşayan Filistinli çocuklar sıklıkla özgür yaşama haklarından yoksun bırakılıyor.
Her yıl, kimileri 12 yaşında olan yaklaşık 500 ila 700 Filistinli çocuk gözaltına alınıyor ve İsrail askeri mahkeme sisteminde yargılanıyor. Ayrıyeten, BM Çocuklara Yardım Fonunun (UNICEF) İsrail Askeri Gözaltlarındaki Çocuklara Dair Müşahedeler ve Tavsiyeler isimli raporuna nazaran, İsrail askeri gözaltı sisteminde makûs muamele “yaygın, sistematik ve süreç boyunca kurumsallaşmış” olmaya devam ediyor.
Batı Şeria’da 2016 ve 2022 yılları ortasında gözaltına alınan 766 çocuktan çok sayıda yeminli tabir alındı. Sonuçlar çocukların dörtte üçünün gözaltına alındıktan sonra bir tıp fizikî şiddete maruz kaldığını gösteriyor. Çocukların üçte ikisi sorgulama sırasında hakları konusunda gereğince bilgilendirilmezken yüzde 97’sinin yanında bir ebeveyn yoktu. Olayların yüzde 85,5’inde İsrail güçlerinin çocuklara tutuklanma nedenlerini bildirmediği, bunun yanı sıra sorgucuların bu çocukların kimilerini itirafa zorlamak için durum istismarı, tehdit ve tecrit kullandığı biliniyor. Sözlerde, çocuklara sorgulamadan evvel uzun mühlet su, yiyecek yahut banyoya erişim imkanı verilmediği ve bu durumun önemli rahatsızlığa ve aşağılanmaya yol açtığı belirtiliyor. Defense for Children-Palestine (DCIP), raporlama periyodunda, idari gözaltındaki çocuklar da dahil olmak üzere 178 Filistinli erkek çocuğun ortalama 16,5 gün boyunca hücre mahpusunda tutulduğunu belgeledi.
No Way to Treat a Child kampanyası, Filistinli çocukların ve yetişkinlerin, temel haklarından yoksun bırakıldıkları İsrail askeri gözaltı sistemi altında tutuklanma, kovuşturma ve mahpus cezalarıyla karşı karşıya kaldıklarını vurguluyor.
Eğitim ve sıhhat hizmetleri de dahil olmak üzere erişim ve hareket hakkı
Filistinli çocukların erişim ve hareket hakkı, işgalden kaynaklanan süregelen kısıtlamalardan değerli ölçüde etkileniyor. Doğu Kudüs de dahil olmak üzere Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ndeki İsrail işgali nedeniyle başka haklarının yanı sıra bu çocukların sıhhat, eğitim ve kâfi barınma hizmetlerine erişimleri sıklıkla engelleniyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW) BM Çocuk Hakları Komitesi’ne sunduğu rapor, hareket kısıtlamalarının ve zorla yerinden edilmenin Filistinli çocuklar üzerindeki tesirlerine işaret ediyor. Bu rapor ayrıyeten Gazze’ye ve Gazze’den seyahat üzerindeki genel yasağın sona erdirilmesi ve güvenlik gayesiyle ferdî taramalara tabi olan insanların Gazze’ye ve Gazze’den özgür dolanımının sağlanması davetinde bulunuyor. Tüm bu faktörler, Filistinli çocukların erişim ve hareket özgürlüğünü toplu olarak engelliyor, onları savunmasız bırakarak adalet ve güvenlik beklentisini imkansız hale getiriyor.
Eğitime erişim
Yoksulluğun çocukların ömürleri üzerinde çok çeşitli olumsuz tesirleri vardır ve birçok çocuk, bilhassa okulların olmadığı bölgelerde, eğitime erişimde pürüzlerle karşılaşıyor. Bu zorluk, bilhassa mülteci kamplarında, marjinalleştirilmiş bedevilerde, çoban topluluklarında ve köylerde, çalışmak için erken yaşta okulu bırakma mümkünlüğünü artırıyor.
Batı Şeria’daki bariyerler, denetim noktaları ve ayrım duvarının varlığı göz önüne alındığında, bu mahzurlar öğrencilerin okullarına ulaşmasını zorlaştırabilir. ve bu erişim eksikliği, eğitimde önemli aksamalara yol açıyor. Bunun da ötesinde, İsrail askeri güçlerinin varlığı ve okulların yakınında gerçekleştirilen operasyonlar, çocuklar için gerilimli ve potansiyel olarak tehlikeli bir ortam yaratabilir.
İsrail’in birkaç yıldır okulları amaç aldığını belirtmek gerekir. Son 12 ayda Batı Şeria’da 3 okul yıkıldı ve bu durum 132 Filistinli öğrenciyi etkiledi. Bunun da ötesinde, işgal altındaki Filistin topraklarında 6 binden fazla Filistinli çocuğa mesken sahipliği yapan ve eğitim veren 53 Filistin okulu, İsrail makamları tarafından yıkılma riski altında.
Sağlık hizmetlerine erişim
Çocuklar eğitim almanın zorluğundan etkilenirken, yaşlarına uygun sıhhat hizmetlerine erişmekte de zorluk çekiyor. Filistinli çocuklara sıhhat hizmeti verilmesi, tıbbi tesislerin tahrip edilmesi, tıbbi işçi ve materyallerin hareketine getirilen kısıtlamalar ve genel olarak istikrarsızlık nedeniyle engelleniyor.
Acil durumlarda, denetim noktalarındaki gecikmeler ve başka maniler, tıbbi tesislere vaktinde erişimi engellediği için bilhassa tasa verici olabilir ve hasebiyle ilgili şahısların sıhhatini ve refahını etkileyebilir. Hareket kısıtlaması, ailelerin çocukları için vaktinde tıbbi tedavi imkanına erişmelerini daha da zorlaştırıyor.
İsrail’in Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne taraf olmasına karşın, bu mutabakatın uygulanabilirliği ve tam olarak hayata geçirilmesi güç görünüyor ve Filistinli çocuklar temel haklarına erişimden yoksun kalmaya devam ediyor. Filistin’de çocuk hakları ihlalleri İsrail işgalinin kalıcı tesiri altında süregelen askeri çatışmalarla karakterize ediliyor. Filistinli çocuklar, askeri denetim noktaları, apartheid duvarının inşası ve bilhassa marjinal bölgelerdeki çocukları etkileyen ekonomik zorluklar nedeniyle çeşitli pürüzlerle boğuşuyor. İsrail ordusunun Filistin halkına, bilhassa de çocuklara yönelik taarruzlarının ve buna eşlik eden öldürme, keyfi tutuklama, azap ve çocukların öbür temel haklarından yoksun bırakılması operasyonları, umudu olmayan bir Filistinli kuşak yaratmayı amaçlayan sistematik bir İsrail siyaseti dahilinde gerçekleşiyor.
Mütercim: Hatice Karahan
[Khaled Quzmar, Defense for Children-Palestine Yöneticisidir. ???????]
Makalelerdeki fikirler muharririne aittir ve Anadolu Ajansının editöryal siyasetini yansıtmayabilir.