1949 yılında ünlü matematikçi ve fizikçi John von Neumann, Illinois Üniversitesi’nde yaptığı konuşmalarda “evrensel inşa edici (universal constructor)” kavramını ortaya atmıştı. Von Neumann’ın vefatından sonra yayımlanan Theory of Self-Reproducing Automata (1966) isimli eser, bu fikri ayrıntılandırarak “kendini kopyalayabilen makineler” fikrini bilim dünyasına kazandırdı.
Bu fikir, yıllar sonra Dünya Dışı Zeka Arayışı (SETI) araştırmalarında yeni bir mana kazandı. Bilim insanları, gelişmiş uygarlıkların kendi kendini çoğaltabilen robot sondalarla galaksiyi keşfedebileceğini öne sürdü. Teorik modellere nazaran, bu türlü sondalar tek bir gezegenden yola çıksa bile birkaç milyon yıl içinde tüm galaksiyi dolaşabilir.
“BAZILARI HALA BURADA OLABİLİR”
Kanada’daki Carleton Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Alex Ellery, yayımladığı yeni bir araştırmada bu cins sondaların Güneş Sistemi’ni çoktan ziyaret etmiş olabileceğini ve kimilerinin hâlâ burada faaliyet göstermesinin mümkün olduğunu öne sürdü.
Ellery, makalesinde gelecekteki SETI araştırmalarının uzayda bu tıp araçların bırakabileceği teknolojik izleri (technosignature) tespit etmeye odaklanması gerektiğini savunuyor.
Mekanik ve Havacılık Mühendisliği kısmında misyon yapan Ellery, birebir vakitte Kendini Kopyalayan Sistemler Araştırma Merkezi (CESER) üyesi. Daha evvelki çalışmalarında, 3D yazıcı teknolojisi, robotik ve kendi kendini üretme kabiliyetlerinin birleşimiyle insanların da Von Neumann tipi uzay sondalarını beklenenden daha erken inşa edebileceğini göstermişti.
Ellery, yeni makalesinde bu sondaların neden var olabileceğini, Fermi Paradoksu ile irtibatını ve nasıl davranacaklarını tahlil ediyor. Ona nazaran, gelişmiş uygarlıkların bu cins araçlar geliştirmesinin temel motivasyonu hayatta kalmak.
Bir uygarlık, yıldızının ömrü sona ermeden, daha güçlü bir medeniyet tarafından yok edilmeden ya da kendi teknolojisinin yol açabileceği felaketlerden kaçmak için kendi kendini kopyalayan sondalar gönderebilir.
Universe Today’e konuşan Ellery bu bahiste şöyle diyor:
“Uzaylı sondalar, bulundukları yıldızın ömrü, gezegenlerindeki jeolojik hareketlilik ya da askeri tehditler üzere nedenlerle hayatta kalma güdüsüyle hareket eder. Bilimsel meraktan fazla, keşif dürtüsü çoklukla kaynak arayışı ya da tehlikeden kaçışla ilgilidir.”
ALTI ADIMDA GALAKTİK KEŞİF
Ellery, bu sondaların izleyeceği muhtemel adımları altı kademede özetliyor:
- Asteroitler ve uydulardan hammadde çıkarma.
- Bu kaynaklarla yeni keşif araçları üretme.
- Zengin bölgelerde üsler kurma.
- Kendi kopyalarını üretme.
- Sistemin detaylı keşfini yürütme.
- Olası misyonları yerine getirme.
AY’DA BİZLER İÇİN BİR “HEDİYE” Mİ VAR?
Ellery’ye nazaran bu izleri bulmak için Ay en uygun yer. Zira sondalar, üretim üssü kurmak için Ay’ın metal açısından güçlü yapısından yararlanmış olabilir. Ayrıyeten nükleer reaktörlerle çalışan bu sistemlerin bıraktığı uranyum, toryum ve baryum izotop oranları tespit edilebilir.
Bu hipotez, NASA ve öbür uzay ajanslarının Ay’da kalıcı üsler kurma planlarıyla da örtüşüyor. Ay yüzeyindeki izotop anomalileri yahut manyetik sapmalar, mümkün eski teknolojik faaliyetlerin izlerini gösterebilir.
Ellery, “Eğer sahiden ziyaret edildiysek, Ay’ın asteroit kökenli madenleri ortasında bize bırakılmış bir ‘evrensel inşa makinesi’ bulabiliriz” diyerek çarpıcı bir mümkünlüğü lisana getiriyor.
Ellery’nin çalışması, hakem onayı bekleyen bilimsel makalelerin yayınlandığı arXiv sitesinde erişime açıldı.
