Teknoloji devi Google, kuantum bilgisayarların gerçek dünyada kullanılmasına yönelik yarışta yeni bir eşiği geçtiğini açıkladı.
Şirket, klasik muhteşem bilgisayarlardan binlerce kat süratli çalıştığını öne sürdüğü yeni algoritmasını tanıttı.
Nature mecmuasında yayımlanan makaleye nazaran Google’ın Quantum AI ünitesi, “Quantum Echoes” ismini verdiği bu algoritmanın tabiattaki kuantum davranışlarını -örneğin bir moleküldeki atomların etkileşimini- gibisi görülmemiş bir sürat ve doğrulukla modellediğini bildirdi.
Google, algoritmanın en yeni kuantum işlemcisinde test edildiğinde, önde gelen bir klasik üstün bilgisayardan 13 bin kat süratli sonuç verdiğini açıkladı.
Financial Times’ın aktardığına nazaran şirket, bu bilgilerin hem doğrulanabilir hem de tekrarlanabilir olduğunu vurgulayarak, gelişmeyi “doğrulanabilir kuantum avantajına sahip birinci algoritmanın gösterimi” olarak tanımladı.
Google Quantum AI Araştırma Laboratuvarı Başkanı Hartmut Neven, bu adımı “bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi.
Neven, hem Google’ın hem de öteki araştırma gruplarının materyal bilimi ve ilaç keşfi üzere alanlarda pratik kuantum algoritmaları geliştirmeye odaklandığını söyledi.
KUANTUM AVANTAJINA GİDEN YOL
Google, buluşun ticari açıdan çabucak kullanıma hazır olmadığını kabul ediyor.
Quantum AI operasyon yöneticisi Charina Chou, Quantum Echoes prosedürünün “pek çok kuantum simülasyon sisteminde uygulanabileceğini” belirterek, bunu “yalnızca daha uygun değil, tıpkı vakitte sahiden yararlı kuantum bilgisayarlar için bir yol haritası” olarak nitelendirdi.
Nature’da yayımlanan ikinci bir Google makalesinde de birebir usulün nükleer manyetik rezonans (NMR) deneylerinde kullanılabileceği gösterildi.
Her ne kadar bu deney, klasik bilgisayarları şimdi geride bırakmayan küçük bir kuantum sistemiyle sonlu olsa da, araştırmacılar gelecekteki potansiyel uygulamalara dikkat çekti.
Son periyotta teknoloji şirketleri ve araştırma merkezleri ortasında “kuantum avantajı” yarışının temposu giderek artıyor. Bu kavram, kuantum bilgisayarların belli ve manalı misyonlarda klasik bilgisayarları geçtiği noktayı tanımlıyor.
Yılın başlarında ABD merkezli D-Wave ile Teksas Üniversitesi ve Quantinuum paydaşlığı da misal muvaffakiyetler açıklamıştı.
Google ise 2019’da, 200 saniyede çözdüğü bir sorunun klasik bir harika bilgisayar tarafından 10 bin yılda çözülebileceğini öne sürerek “kuantum üstünlüğü” ilan etmişti.
Ancak daha sonraki araştırmalar, klasik sistemlerle bu hesabın çok daha kısa müddette yapılabileceğini göstermişti.
Neven, günümüzde en gelişmiş grafik işlemcilerle birebir hesaplamanın altı saniyede yapılabildiğini, lakin Google’ın kuantum çiplerinin “çok daha süratli ilerlediğini” vurguladı:
“Bu, klasik makinelerin kazanamayacağı bir yarış.”
BAĞIMSIZ DOĞRULAMA SÜRECİ TAMAMLANMADI
Google, bulguların Nature mecmuasının kapsamlı hakem sürecinden geçtiğini ve ayrıyeten “red-teaming” ismi verilen bir iç doğrulama süreciyle, kendi araştırmacılarının sonuçları çürütmeye çalıştığını belirtti.
Uzmanlar ise sonuçların bağımsız biçimde doğrulanmasının vakit alacağını söylüyor. IBM bünyesindeki araştırmacılar, 2026’ya kadar birkaç sağlam “kuantum avantajı” argümanının daha ortaya çıkabileceğini, lakin bu çeşit açıklamaların “alanın kritik bir eşiğe yaklaştığı” bir devirde ağır bilimsel incelemeye tabi tutulacağını tabir ediyor.
