Yüzeyinin yaklaşık dörtte üçü okyanuslarla kaplı olan Dünya, uzaydan bakıldığında “soluk mavi bir nokta” üzere görünür. Fakat Japon araştırmacılar, Dünya’nın erken devirlerinde okyanuslarının aslında yeşil renkte olduğunu öne süren dikkat alımlı bir çalışmaya imza attı.
Nature mecmuasında yayınlanan araştırmada ayrıyeten, okyanusların renginin gelecekte mora dönüşebileceği de belirtildi.
Dünya’nın geçmişinde okyanusların rengini belirleyen temel öge, su kimyası ve fotosentezin evrimiydi. Yaklaşık 3.8 ila 1.8 milyar yıl evvel, yani Arkeen ve Paleoproterozoik periyotlarda, gezegende yalnızca tek hücreli ömür formları vardı ve atmosferde özgür oksijen bulunmuyordu.
Bu devirde karalara düşen yağmur, kayalardan demiri çözer ve ırmaklarla okyanuslara taşırdı. Okyanus tabanlarındaki volkanlar da kıymetli bir demir kaynağıydı. Bu demir, daha sonra fotosentezin birinci örneklerinden biri olan anaerobik (oksijensiz) fotosentez sonucu açığa çıkan oksijenle tepkiye girerek suda çözünmüş halde bulunan demiri oksitlemeye başladı.
Bu süreç, vakitle atmosferde özgür oksijenin birikmesini sağladı ve gezegenin tarihinde bir dönüm noktası olan Büyük Oksidasyon Olayı’na yol açtı. Bu olay sayesinde, Dünya’da karmaşık ömrün önü açıldı.
YEŞİL SULAR İLHAM VERDİ
Araştırma, Japonya’nın volkanik adası Iwo Jima etrafındaki yeşilimsi sulardan ilham aldı. Bu yeşil tonun, Fe(III) ismi verilen oksitlenmiş bir demir çeşidinden kaynaklandığı ve bu sularda mavi-yeşil alglerin ağırlaştığı gözlemlendi.
Bilim insanları, çağdaş mavi-yeşil alglerin genetik olarak değiştirilmiş cinslerinin yeşil ışık şartlarında daha yeterli fotosentez yaptığını ortaya koydu. Bu tıp organizmalar, hem yaygın pigment olan klorofili hem de phycoerythrobilin (PEB) isimli, yeşil ışığı daha verimli kullanan ikinci bir pigmenti taşıyor. Bu durum, eski okyanusların yeşil renkte olabileceğine dair kıymetli bir ipucu sağlıyor.
YEŞİL GEZEGENLERDE ÖMÜR BELİRTİSİ OLABİLİR
Araştırmanın değerli bir sonucu ise şu: Şayet uzaydan bakıldığında soluk yeşil renkte görünen bir gezegen tespit edilirse, bu gezegenin üzerinde erken evre fotosentetik ömür bulunma ihtimali yüksek olabilir.
Araştırmacılar, Arkeen periyodunda oksijenin yayılmasıyla birlikte yüzey sularında oksitlenmiş demir parçacıklarının ağırlaştığını ve bunun okyanuslara yeşilimsi bir renk verdiğini belirtiyor.
OKYANUSLARIN RENKLERİ SABİT DEĞİL
Bilim beşerlerine nazaran, okyanus renkleri sabit değil. Okyanusların vakitle mor, kırmızı yahut kahverengi üzere renklere dönüşmesi mümkün.
Mor okyanuslar, yüksek sülfür düzeyleri ve düşük oksijenli ortamlarda gelişen mor sülfür bakterileriyle oluşabilir.
Kırmızı okyanuslar, demir bakımından güçlü akarsular yahut gübre kaynaklı “kırmızı gelgit” olaylarına neden olan alglerle meydana gelebilir.
Gelecekte, Güneş’in yaşlanmasıyla birlikte UV ışınlarının artması, bu değişimlere katkıda bulunabilir.
Sonunda, Güneş’in genişlemesiyle tüm okyanusların büsbütün buharlaşacağı öngörülüyor.
