ASRS TESTİ NE ANLAMA GELİR?
Yetişkinlerde Görülen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Kendi Kendine Değerlendirme Ölçeği (ASRS), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Harvard Tıp Fakültesi’nden uzmanların iş birliğiyle oluşturulmuş bir ölçektir. Bu ölçüt, bireylerin odaklanma süreleri, organizasyon yetenekleri ve yerinde duramama düzeyleri gibi DEHB ile ilişkili temel unsurları değerlendirmeye olanak tanır.
Yaklaşık iki dakika gibi kısa bir sürede tamamlanabilen bu değerlendirmenin ilk altı sorusu, kişinin DEHB belirtileri gösterip göstermediğini analiz etmek için kullanılır.
DEHB NEDİR?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, nörogelişimsel bir durum olup, kişilerin davranışlarını ve günlük yaşam aktivitelerini etkileyebilir. DEHB’si olan kişiler sıklıkla hareketli olabilir, konsantre olmakta zorlanabilir ve dikkatini toplamada güçlük çekebilirler. DEHB genellikle çocukluk döneminde tespit edilir ve bu nedenle birçok vaka 12 yaşından küçük çocuklarda teşhis edilir. Ancak bazı durumlarda, yetişkinlikte de DEHB teşhisi konulabilir.
ASRS TESTİNİN İLK ALTI SORUSU
ASRS testinin ilk altı sorusu, DEHB’yi saptamak amacıyla aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:
1. Bir projenin zorlayıcı kısımları tamamlandıktan sonra ince detayları bitirmekte ne kadar sıklıkla zorlanıyorsunuz?
2. Organizasyon becerisi gerektiren bir görev üstlenmeniz gerektiğinde, işleri yoluna koymakta ne kadar sıklıkla güçlük yaşıyorsunuz?
3. Buluşmalarınızı veya yükümlülüklerinizi hatırlamakta ne kadar sıklıkla problem yaşıyorsunuz?
4. Yoğun bir düşünce süreci gerektiren bir göreviniz olduğunda, ne kadar sıklıkla başlamaktan kaçınıyor veya erteliyorsunuz?
5. Uzun süre oturmanız gerektiğinde ne kadar sıklıkla ellerinizi veya ayaklarınızı oynatıp duruyorsunuz?
6. Kendinizi ne kadar sıklıkla aşırı aktif ve bir şeyler yapmaya mecbur hissediyorsunuz?
Bir katılımcı altı sorudan dördüne belirli bir şekilde cevap verirse, bu rahatsızlığa sahip olup olmadığı değerlendirilir.
NEDEN ELEŞTİRİLİYOR?
Uzmanlar, bu türden testlerin, özellikle yetişkinlerde DEHB teşhisinin giderek daha yaygınlaşması ve tanı kriterlerinin oldukça genişlemesi nedeniyle tartışmalı olduğunu ifade ediyorlar. University College London’dan Profesör Joanna Moncrieff, “DEHB kriterleri oldukça görecelidir. Hepimiz az veya çok DEHB belirtileri gösterebiliriz. Bu durum, DEHB kavramının herkesin yaşamındaki zorlukları farklı şekillerde yorumlamasına yol açar,” şeklinde yorumluyor.
Profesör Moncrieff, bazı psikiyatristlerin bu durumu çok sık görülür kabul ederken, bazılarının ise sadece çok az sayıda kişiye tanı koyduğunu belirtiyor. Sonuç olarak, DEHB’yi tanımlayan kriterlerin esnekliği ve kişisel yorumlar, bu testlerin güvenirliği hakkında soru işaretleri uyandırıyor.
