ABD’nin Teksas eyaletinde Başsavcı Ken Paxton, beş büyük televizyon üreticisine karşı dava açtı. Paxton, Samsung, LG, Sony, Hisense ve TCL markalı akıllı televizyonların, kullanıcıların isteği olmadan izleme alışkanlıklarını takip ederek ferdî bilgileri topladığını öne sürdü.
Başsavcılığın yayımladığı açıklamada, şirketlerin Otomatik İçerik Tanıma (ACR) ismi verilen bir teknolojiyle yasa dışı bilgi topladığı sav edildi.
Açıklamaya nazaran ACR, kullanıcıya fark ettirmeden çalışan “görünmez bir dijital istilacı” niteliğinde. Bu yazılımın, televizyon ekranının her 500 milisaniyede bir ekran manzarasını alabildiği, izleme faaliyetlerini gerçek vakitli olarak takip ettiği ve bu bilgileri kullanıcıdan habersiz halde şirketlere ilettiği belirtiliyor. Toplanan dataların daha sonra platformlar ortası maksatlı reklamcılık için satıldığı, bunun da kullanıcıların kapalılığını ve şifreler ile banka bilgileri üzere hassas datalarını riske attığı savunuluyor.
ACR teknolojisi sayesinde şirketlerin, tüketicilerin hangi yayın platformlarını, kablolu TV kanallarını ya da oyun konsolları ve Blu-ray oynatıcılar üzere bağlı aygıtları kullandığını gizlice izlediği; bu bilgilerle davranış profilleri oluşturduğu belirtiliyor.
Açılan davalarda, şirketlerin Teksas Aldatıcı Ticari Uygulamalar Yasasını ihlal ettiği ileri sürülüyor. Eyalet, her bir ihlal için 10 bin dolara kadar, 65 yaş ve üzerindeki bireyleri etkileyen ihlallerde ise 250 bin dolara kadar tazminat talep ediyor. Ayrıyeten davalar sonuçlanana kadar ACR datalarının toplanması, paylaşılması ve satılmasının durdurulması isteniyor.
Teksas idaresi, şahsileştirilmiş içerik ve gayeli reklam sunmanın, tüketiciler hakkında bu ölçekte data toplamayı legal kılmadığını savunuyor. Dava dilekçelerinde, şirketlerin “tüketici verisine olan doyumsuz iştahının makul gereksinimlerin çok ötesine geçtiği” ve bu istilacı data toplama sisteminin sırf reklam gelirlerini artırmaya hizmet ettiği tabir ediliyor.
OTURMA ODALARINDA GÖZETLEME SİSTEMİ Mİ?
Akıllı televizyonların zımnilik riskleri birinci defa gündeme gelmiyor. Dijital Demokrasi Merkezi isimli sivil toplum kuruluşu, geçen yıl yayımladığı bir raporda, “bağlantılı televizyon dünyasında izleyici nezaretinin artık direkt televizyon aygıtlarının içine yerleştirildiğini” ve üreticilerin data toplama aracılığıyla dijital pazarlamanın merkezine dönüştüğünü belirtmişti.
Raporda, şirketlerin ACR teknolojisini “kullanıcı onayına dayalı” olarak sunduklarını argüman ettikleri lakin bu sistemin televizyonların birinci kurulumuna entegre edildiği, izleme ve bilgi paylaşımının kapsamının açık biçimde anlatılmadığı vurgulanıyor. Bu nedenle birden fazla tüketicinin, hizmeti kabul ederken karşılaşabileceği risklerin farkında olmadığı söz ediliyor.
ÇİN VURGUSU
Paxton’ın açıklamasında, Çin merkezli Hisense ve TCL’ye de özel vurgu yapıldı. Bu şirketlerin Çin irtibatlarının, Çin Ulusal Güvenlik Yasası nedeniyle ek riskler barındırdığı ve Pekin idaresinin ABD’li tüketicilere ilişkin datalara erişim imkanı doğurabileceği öne sürüldü.
Paxton, “Özellikle Çin Komünist Partisi ile kontaklı şirketlerin, Amerikalıların kendi konutlarındaki aygıtları yasa dışı halde kaydetmeye hakkı yok. Televizyon sahibi olmak, şahsî bilgileri Büyük Teknoloji şirketlerine ya da yabancı aktörlere teslim etmek manasına gelmemeli” dedi.
Dava dilekçelerinde, kelam konusu televizyonların “sadece birer cümbüş aracı olmadığı, milyonlarca Amerikan meskeninde bulunan birer kitlesel nezaret sistemi hâline geldiği” tez ediliyor. Kullanıcılara izleme tecrübesini geliştireceği söylenen sistemlerin, gerçekte izlenen her şeyi takip edip tahlil ettiği ve bu bilgileri ticari yarar için sattığı savunuluyor.
“VAZGEÇMEK ZOR”
Dava evraklarında, şirketlerin kullanıcıdan manalı bir onay almadığı da vurgulanıyor. Bilhassa Samsung’a yönelik şikayetlerde, ACR sisteminin karmaşık ve tüzel lisanı ağır metinler ortasına gizlendiği, gerçek bir istek oluşturmadığı savunuluyor. Kullanıcıların kapalılıktan vazgeçmek için tek tıkla onay vermeye yönlendirildiği, buna karşılık bilgi takibini kapatmak isteyenlerin çok sayıda menü ve ayar ortasında dolaşmak zorunda kaldığı belirtiliyor.
Dava metnine nazaran, Samsung akıllı televizyonlarda ACR ve ilgili reklam takibini büsbütün devre dışı bırakmak için farklı menülerde yer alan en az iki başka ayarın kapatılması gerekiyor. Buna rağmen, birinci suram sırasında kullanıcıların önüne tek bir “Hepsini kabul ediyorum” butonu çıkarılıyor.
