İnsanlığın yüzyıllardır aklını kurcalayan bir soru var: Gerçekliğimiz bir simülasyon olabilir mi? Bu fikir antik Yunan’dan çağdaş fiziğe kadar pek çok düşünürü büyüledi. Artık kimi fizikçiler, bunun hakikat olabileceğine dair ipuçları gördüklerini ve bu hipotezi test edebilecek bir deney tasarladıklarını söylüyor.
“EVREN DEV BİR BİLGİSAYAR ÜZERE İŞLİYOR OLABİLİR”
İngiltere’deki Portsmouth Üniversitesi’nden fizikçi Melvin Vopson, simülasyon hipotezini ciddiye alan bilim insanlarından biri. Vopson’a nazaran cihanın işleyişi, büyük ölçüde bir bilgisayarın data sürece mantığını andırıyor. Fizik maddelerinin dijital bir yapıya emsal düzenlilik gösterdiğini düşünüyor ve bunun tesadüf olamayacağını savunuyor.
Vopson’un argümanı daha da ileri gidiyor: Bu hipotezi direkt test edebilecek bir deney yapılabilir. Ayrıntıları şimdi tam açıklanmasa da deney, fizikî süreçlerde gizli olduğuna inanılan “bilgi birimlerini” tespit etmeye dayanıyor.
Vopson’un önerdiği deney, cihanın temel parçacıklarında bilgi depolandığı ve bu bilginin yapay (sayısal) bir kozmosta olduğu üzere davranıp davranmadığının test edilmesine dayanıyor.
Deney, bir elektron ile pozitronun laboratuvarda yok edilirken (annihilasyon) sadece standart iki gama fotonu üretip üretmediğini değil, şayet parçacıkların içinde “bilgi” isimli ek bir fizikî bileşen varsa bunun silinmesi için gereken ekstra enerjiyi de açığa çıkarıp çıkarmadığını ölçmeyi amaçlıyor.
Çünkü bu tıp olağandışı bir güç izi tespit edilirse, tıpkı bir bilgisayarda data silindiğinde güç harcanması üzere, cihanın de dijital bir sistem olarak işlediğine dair güçlü bir işaret sayılabilir.
DENEY FİKRİ YENİ DEĞİL
Simülasyon fikri çağdaş teknolojiyle doğmuş değil. Platon’un “mağara alegorisi”, insanların sırf gerçeğin yansımalarını gördüğü bir geçersiz dünya tasviriyle bu fikrin birinci örneklerinden biri.
Modern çağda ise filozof Nick Bostrom, 2003’te yayımladığı ünlü makalesinde, “insanlığın teknolojik olarak gelişmiş bir uygarlık tarafından yaratılmış bir simülasyonda yaşama ihtimalinin yüksek olduğunu” savunmuştu. Elon Musk üzere birçok teknoloji figürü de bu görüşü destekliyor.
BİLİM DÜNYASI İKİYE BÖLÜNMÜŞ DURUMDA
Simülasyon fikri herkes tarafından kabul görmüyor. İtalya’nın Bologna Üniversitesi’nden astrofizikçi Franco Vazza, yakın vakitte yayımladığı çalışmada “evrenin bu kadar detaylı ve dengeli bir biçimde simüle edilmesinin neredeyse imkansız olduğunu” belirtti. Vazza’ya nazaran, simülasyon argümanlarının birden fazla teknoloji dalından geliyor ve bu bireylerin “gerçek kadar varlıklı bir sanal dünya yaratılabileceği” inancını yaymakta çıkarı olabilir.
