Emine Erdoğan, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Sıfır Atık Vakfı işbirliğiyle “Gıda ve Su İsrafını Önlemek, Geleceği Sahiplenmek” temasıyla düzenlenen Yüksek Seviyeli Tarım ve Orman Bakanları Paneli’ne katıldı.
Uluslararası Sıfır Atık Forumu’nun tamamlayıcı oturumu olan panelin açılışında konuşan Emine Erdoğan, insanlığın geleceğini direkt ilgilendiren besin ve su israfına odaklanan panelde bulunmaktan duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.
İstanbul’un artık Sıfır Atık’ın başşehri, insanlığın sürdürülebilir gelecek vizyonunun merkezi olduğunu belirten Erdoğan, panelde besin ve su israfının ulaştığı kritik boyutları konuşacaklarını ve birlikte tahlil yolları arayacaklarını söz ederek, “Ümit ediyorum ki geleceğimizi sahiplenmek için burada ortaya koyacağımız irade, en başta çocukların yüzlerini güldürsün ve büyük bir uyanışın başlangıcı olsun.” dedi.
Emine Erdoğan, adil bir dünyanın, tüm insanlığın ortak ideali, hayali ve hasreti olduğunu kaydederek, “Ne var ki bizler bugün, her yıl 1,3 milyar ton besinin çöpe atıldığı, buna rağmen 700 milyondan fazla insanın bir lokma ekmeğe muhtaç olduğu, 190 milyon çocuğun açlıktan gözünün karardığı bir dünyada yaşıyoruz. Dünyanın bir ucundaki sofralarda yemekleri koyacak yer kalmazken, Sudan’da, Yemen’de, Gazze’de ve daha birçok coğrafyadaki milyonlarca çocuk sağlıklı büyümeleri için gerekli olan en temel besinlere dahi ulaşamıyor.” diye konuştu.
Beş yaş altı çocuk ölümlerinin neredeyse yarısının açlıktan kaynaklandığına dikkati çeken Erdoğan, “Küresel olarak israf edilen besinin yalnızca 4’te 1’inin dünyadaki tüm aç insanları doyurabilecek olması vicdanlarımızı paramparça eden çok acı bir gerçek. Şimdi raf ömrü dolmadan çöpe atılan yiyecekler, estetik kriterleri karşılamadığı için elenen tarım eserleri, restoran ve otel üzere yerlerde oluşan atıklar ve kaçları besin israfının artık sistemsel bir sorun olduğunu gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.
ÇÖPE GİDEN BESİNLERİN YETİŞTİRİLMESİ İÇİN TEMZ SU KAYNAKLARIMIZIN YÜZDE 25’İNİ HARCIYORUZ”
Emine Erdoğan, Besin İsrafı Endeksi Raporu’na nazaran, israfın yüzde 60’ının konutlarda gerçekleştiğini aktararak, “Üstelik, yalnızca gıdayı değil, israf ettiğimiz her lokmayla birlikte su, güç ve insan emeği üzere kaynakları da boşa harcıyor, tabiatın kendini yenileme kapasitesini elinden alıyoruz. Hiç yenilmeden çöpe giden besinlerin yetiştirilmesi için pak su kaynaklarımızın yüzde 25’ini harcıyor, Çin’in yüzölçümünden daha büyük bir alanı kullanıyoruz.” sözlerini kullandı.
Bu durumun, değişimin evvel konutlarda, sofralarda ve alışkanlıklarda başlaması gerektiğini gösterdiğine işaret eden Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sıfır atık prensiplerini uygulayarak kendimizi ve hayatlarımızı değiştirmeye başladığımızda göreceğiz ki dünya da bizimle birlikte değişecek. Zira bir dilim ekmeği çöpe atmadığımızda 40 litre suyu, bir yumurtanın bozulmasına müsaade vermediğimizde 196 litre suyu, bir elmayı buzdolabında çürütmediğimizde 822 litre suyu kurtaracağız. Evimizdeki organik atıkları kompostladığımızda çöp ölçüsünü azaltacak, çöplerin taşınması ve işlenmesi için gereken maliyetleri düşürecek, ayrıyeten karbon emisyonlarının azalmasına katkıda bulunacağız. En kıymetlisi de bu uğraşımız tüm insanlığa ulaşan büyük bir güzellik tesirine dönüşecek. Kronik açlığın pençesindeki çocuklara sağlıklı büyüyebilme ve ekmek kırıntılarından öbür hayaller de kurma hakkını teslim edeceğiz. Afrika’da su kaynaklarına erişebilmek için her gün kilometrelerce yol yürüyen bayan ve çocukların yorgunluğunu alacağız.”
“TÜRK MUTFAĞI ARAŞTIRMALARIYLA MUTFAĞIMIZIN ATIKSIZ VE TABİAT DOSTU KARAKTERİNİ ÖN PLANA ÇIKARDIK”
Emine Erdoğan, dünyanın içilebilir tatlı su ölçüsünün yeryüzünün toplam su varlığının yalnızca yüzde 1’ini oluşturduğunu aktararak, mevcut koşullarda dünyadaki yaklaşık 4 milyar insanın yılda en az 1 ay su kıtlığı yaşadığını, gelecek 100 yıl içinde su kaynaklarının yüzde 25’e varan oranlarda azalabileceğinin öngörüldüğünü, besin ve su israfı probleminin insanlık için artık bir beka sorunu olduğunu belirtti.
Yemek kültürünün, toplumların kültür dünyalarının ve ulusal kimliklerinin en değerli kesimi olduğunu lisana getiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Tüm inançlarda, medeniyetlerde besin, ilahi bir nimet sayılır. Yiyecekle hürmet ekseninde bir bağ kurulur. Yemeğe duayla başlanır, varlığına şükredilir. Türk kültüründe, yere dökülen kırıntılara basılmaması, yere düşen ekmeğin öpüp başa konarak kaldırılması, nimete duyulan derin hürmetin en hoş tabiridir. Lakin son vakitlerde televizyon, toplumsal medya ve dijital platformlarda besin israfını özendiren ve hatta yasallaştıran reklam ve içeriklerin arttığını görüyoruz. Bu noktada da iş bizlere düşüyor. Farkındalık çalışmalarıyla sıfır atığın israfı azaltırken uygunluğu çoğaltan, ömrü sadeleştirirken ruhu zenginleştiren, atığı önlerken insanlığı kurtaran en güçlü formül olduğunu anlatmalıyız.”
Erdoğan, atıksız mutfak pratiklerinin yaygınlaşmasının besin israfıyla gayrette en tesirli ve sürdürülebilir tahlil olduğunu vurgulayarak, “Bu noktada, her toplumun klasik mutfağının başlı başına bir rehber olduğu kanaatindeyim. Bu mirası araştırmanın, görünür kılmanın ve tekrar hayatın merkezine taşımanın hayati bir değeri olduğunu düşünüyorum. Sürdürdüğümüz klasik Türk mutfağı araştırmalarıyla tüm dünyada çok sevilen mutfağımızın atıksız ve tabiat dostu karakterini ön plana çıkardık. Gündelik hayatta nasıl çarçabuk uygulanabildiğini Türk Mutfağı Haftası aktiflikleri kapsamında farklı ülkelerde anlattık. Böylece sıfır atığı bir hayat modeli olarak benimsemek isteyen insanlara medeniyetimizin kalemiyle çizilmiş bir yol haritası sunmuş olduk.” açıklamalarında bulundu.
“DÜNYADAKİ EN ÂLÂ SIFIR ATIK UYGULAMALARINI MİLLETLERARASI GÜNDEME TAŞIYORUZ”
Türkiye’de 2017 yılında başlattıkları Sıfır Atık seyahatlerine, her kilometresine yeni bir boyut ekleyerek devam ettiklerini belirten Emine Erdoğan, “Mesela ‘Gıdanı Koru Sofrana Sahip Çık’ kampanyasını düzenleyerek besin israfı konusunda büyük bir farkındalık oluşturduk. Su gerilimi altında bir ülke olarak Ulusal Su Verimliliği Seferberliğini başlattık. Tüm bunların yanında, başkanlığını yürüttüğüm, Birleşmiş Milletler Sıfır Atık Müşavere heyetimizle da, dünyadaki en yeterli sıfır atık uygulamalarını milletlerarası gündeme taşıyoruz.” diye konuştu.
Dünyanın her yerinde insanları harekete geçirecek ve değişimin aktörü haline getirecek kaç ilham verici sıfır atık örneğinin var olduğunu aktaran Erdoğan, “Bizim tek yapmamız gereken bu örneklerin sayısını çoğaltmak ve memleketler arası işbirliklerini artırmaktır. Zira, farklı ülke ve kültürlerin, insanlığın ortak geleceği için el ele vermesinden daha güçlü bir bildiri olmadığını düşünüyorum.” sözlerini kullandı.
2026 yılında düzenlenecek COP31 Taraflar Konferansı’nın, Türkiye’nin mesken sahipliğinde gerçekleştirileceğini hatırlatan Erdoğan, Sıfır Atık teşebbüsünü global bir harekete dönüştürmüş bir ülke olarak bu sonuçtan büyük bir memnuniyet duyduğunu belirterek, 196 ülkenin bir ortada olacağı tarihi tepenin insanlığın en büyük dayanışmasına vesile olmasını temenni etti.
Açılış konuşmalarının akabinde Emine Erdoğan, iştirakçilerle birlikte aile fotoğrafı çektirdi.
Programa, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Uluslararası Kalkınma Fonu (IFAD) Lider Yardımcısı Gerardine Mukeshimana, Sıfır Atık Vakfı Başkanı Samed Ağırbaş, 14 ülkeden 16 bakan, 36 ülkeden 143 temsilci, 9 milletlerarası kuruluş, BM Besin ve Tarım Örgütü-FAO, BM Habitat ve IFAD temsilcileri katıldı.
