NASA’nın paylaştığı çarpıcı bir uydu fotoğrafı, Hint Okyanusu’ndaki ıssız bir volkan adasının üzerinde oluşan ve “karanlık boşluklar” üzere görünen 10 girdabı ortaya çıkardı.
Bulutlar ortasındaki bu siyah lekeler, atmosferde oluşan bulut girdaplarının (von Kármán vorteksleri) sonucu olsa da, benzeri örneklere kıyasla çok daha besbelli ve alışılmadık görünüyor.
Bu dönen boşluklar, Avustralya’ya bağlı, insan yerleşimi olmayan Heard Adası’nın üzerinden doğuya yanlışsız ilerliyor. Antarktika’nın yaklaşık bin 500 kilometre kuzeyinde yer alan ada, 368 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip.
NASA Dünya Gözlemevi’ne nazaran, girdaplar ortalama 13 kilometre genişliğinde ve yol aldıkça biraz küçülüyor.
VON KARMAN VORTEKSLERİ NEDİR?
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) nazaran, von Kármán vorteksleri, hakim rüzgarın bir kara kütlesine çarpıp hava akışını bozmasıyla oluşuyor. Bu durum, dönüş tarafları birbirinin aykırısı olan çift sıra girdaplar meydana getiriyor.
Fenomen, onu birinci kere tanımlayan Macar-Amerikalı fizikçi Theodore von Kármán’ın ismini taşıyor. Heard Adası’nda bu vorteksler, adanın merkezinde yer alan 2 bin 700 metre yüksekliğindeki etkin yanardağ Mawson Doruğu nedeniyle ortaya çıkıyor.
Genellikle bu tıp vorteksler, dümdüz uzanan bulut şeritleri oluşturuyor. Lakin bu olayda girdap zinciri, yolun ortasında neredeyse 90 derece taraf değiştirerek olağan dışı bir imaj ortaya koydu.
Bilim beşerlerine nazaran bu sapma, bölgeden saatte 80 kilometreyi aşan güçlü batı rüzgarlarının apansız patlamasından kaynaklanmış olabilir.
SİYAH BOŞLUKLARIN NEDENİ
Normalde vortekslerin oluşturduğu bulut izleri ince ve tül üzere görünürken, yeni uydu imajlarında kalın bulut örtüsü nedeniyle yalnızca girdap merkezlerinde besbelli boşluklar tespit edildi.
Bu da imgelere gökyüzünde art geriye dizilmiş koyu renkli halkalar halinde yansıdı.
Mawson Doruğu, bu cins girdapları tertipli olarak oluşturan doruklara nazaran daha küçük. Bu yüzden Heard Adası’nda bu fenomen nadiren görülüyor.
Ancak ada geçmişte de klasik bulut girdaplarına mesken sahipliği yapmıştı. Örneğin Kasım 2015’te çekilen bir fotoğrafta daha alışılmış bulut şeritleri de görüntülenmişti.
